TPHCM mở rộng mô hình “một cửa” - điểm tựa cho nạn nhân bị bạo lực, xâm hại

Nơi nạn nhân tìm thấy sự hỗ trợ, sẻ chia

Các đại biểu dự lễ ra mắt mô hình “một cửa” tại các bệnh viện Nhi Đồng 1, Nhi đồng Thành phố và Chấn thương chỉnh hình TPHCM

Tháng 3/2023, dưới sự hỗ trợ kỹ thuật và nguồn lực của UN Women, Tổ chức PE&D và các đơn vị liên quan, TPHCM đã xây dựng và vận hành mô hình “một cửa” - mô hình Bồ Công Anh với điểm đầu tiên đặt tại Bệnh viện Hùng Vương. Mô hình đã cung cấp các dịch vụ hỗ trợ toàn diện cho phụ nữ và trẻ em bị bạo lực, xâm hại, bao gồm chăm sóc y tế, hỗ trợ lưu trú, tư vấn và hỗ trợ tư pháp, chăm sóc sức khỏe tâm thần và kết nối dịch vụ xã hội.

Là người tham gia trực tiếp vào hoạt động của mô hình, bác sĩ chuyên khoa 2 Phạm Quốc Hùng - Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện Hùng Vương - cho hay, trong quá trình vận hành, ông thấy rất nhiều trường hợp bị bạo hành mà nếu không được phát hiện, can thiệp thì nạn nhân cũng sẽ chọn cách im lặng chịu đựng.

Cách đây hơn 1 năm, một người phụ nữ mang thai 6 tháng đến bệnh viện cùng con gái 9 tuổi. Bé gái khóc dai dẳng khiến các nữ hộ sinh cảm thấy tò mò. Hỏi thăm thì bé mếu máo cầu xin đừng để ba biết mẹ cháu đang ở bệnh viện. Thai phụ bị bạo hành do mâu thuẫn kinh tế gia đình. Không biết chạy đi đâu nên 2 mẹ con đã dắt nhau vào bệnh viện để vừa khám thai, vừa tránh bạo hành.

Không chỉ hỗ trợ một nơi tạm lánh an toàn cho thai phụ ở thời điểm chịu nhiều tổn thương tâm lý, những đơn vị liên quan trong việc thực hiện mô hình cũng đã thúc đẩy các biện pháp can thiệp với người chồng - đối tượng gây ra bạo lực. Cách đây khoảng 3 tháng, Bồ Công Anh cũng tiếp nhận 1 phụ nữ đang mang thai tuần thứ 30 và 2 đứa con nhỏ từ địa phương chuyển lên. Xung đột bắt nguồn từ kinh tế gia đình khiến 3 mẹ con họ bị đuổi khỏi nhà, phải lang thang, tá túc gầm cầu. Sau tiếp nhận, ngoài việc chăm sóc, theo dõi thai kỳ, đảm bảo cho thai phụ sinh nở an toàn, bệnh viện đã gửi 3 mẹ con họ tạm lánh tại Trung tâm Công tác xã hội - Giáo dục dạy nghề Thiếu niên TPHCM. Sinh con xong, trung tâm còn tạo điều kiện để 3 mẹ con ở lại 3 tháng. Hiện nay, người mẹ đang được hỗ trợ học nghề theo nguyện vọng.

“Việc phải đi qua nhiều cơ quan khác nhau với những thủ tục khác nhau đã trở thành rào cản khiến nạn nhân chùn bước, nhiều lúc muốn bỏ cuộc. Đối với quy trình một cửa Bồ Công Anh, các ban ngành đã đến, tập trung tại một điểm để “hội chẩn”, tìm phương án giải quyết, hỗ trợ đối tượng. Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng mô hình đã hỗ trợ đối tượng rất toàn diện từ các vấn đề về pháp lý, tâm lý, sự an toàn và tạo điều kiện để nạn nhân hòa nhập cộng đồng” - bác sĩ Phạm Quốc Hùng nhìn nhận.

Theo thông tin từ bệnh viện, sau 2 năm vận hành, mô hình Bồ Công Anh đã hỗ trợ, can thiệp và cung cấp dịch vụ kịp thời cho 224 trường hợp phụ nữ, các bạn nữ chưa thành niên và trẻ em là nạn nhân của bạo lực, xâm hại tình dục, trong đó có 194 trường hợp trẻ em dưới 16 tuổi mang thai và sinh con, chiếm tỉ lệ 86,61% “trẻ em sinh ra trẻ em”.

Đồng thời, cùng thời điểm vận hành mô hình, còn ghi nhận thêm 1.009 trường hợp đến khám và điều trị tại Bệnh viện Hùng Vương (trong đó có 798 trường hợp “trẻ em sinh ra trẻ em”) không sử dụng dịch vụ do mô hình cung cấp vì nhiều lý do khác nhau.

Nhân rộng mô hình tại 3 bệnh viện lớn

Ông Nguyễn Tăng Minh - Phó giám đốc Sở Y tế TPHCM - nhận định, qua thực tiễn vận hành, mô hình “một cửa” Bồ Công Anh đã cung cấp nguồn dữ liệu thực chứng quý giá, phác họa một phần về tình hình bạo lực giới tại TPHCM, trong đó người bị bạo lực chủ yếu là phụ nữ và trẻ em gái, người gây bạo lực chủ yếu là nam giới.

Cá biệt, nhiều người bị bạo lực không chỉ chịu bạo lực từ một cá nhân mà còn bị xâm hại đa tầng bởi nhiều thành viên khác trong gia đình. Mô hình cũng đồng thời khẳng định hiệu quả của cách tiếp cận đa ngành không chỉ tập trung hỗ trợ nạn nhân, mà còn thúc đẩy các biện pháp can thiệp đối với nhóm đối tượng chính gây ra bạo lực, giúp họ trở thành một phần của giải pháp chấm dứt bạo lực giới.

Dựa trên những bài học kinh nghiệm từ mô hình Bồ Công Anh cũng như các kinh nghiệm quốc tế, TPHCM đã mở thêm 3 điểm “một cửa” đặt tại các bệnh viện Nhi Đồng 1, Nhi đồng Thành phố và Chấn thương chỉnh hình TPHCM để triển khai các giải pháp phòng ngừa bạo lực giới cũng như trợ giúp kịp thời các bệnh nhân là nạn nhân của bạo lực, xâm hại theo một quy trình khép kín.

“Việc triển khai dịch vụ một cửa có ý nghĩa rất quan trọng đối với TPHCM nhằm hỗ trợ các trường hợp ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, thể chất đối với bà mẹ, trẻ em, giúp trẻ có cái nhìn tốt đẹp hơn về cuộc sống thông qua sự hỗ trợ của cộng đồng, xã hội” - ông Nguyễn Tăng Minh nói.

Bà Nguyễn Thị Hồng Thắm - Phó giám đốc Sở Nội vụ TPHCM - cho biết, để tháo gỡ các khó khăn liên quan đến nhân lực, kinh phí và phát huy hiệu quả của mô hình, ngoài các nguồn tài trợ từ các tổ chức đồng hành, thành phố sẽ có kinh phí từ ngân sách dành riêng cho mô hình này. Song song đó, Sở Nội vụ cũng sẽ trình HĐND TPHCM xem xét ban hành chính sách riêng nhằm hỗ trợ bền vững cho các trung tâm.

Về nguồn nhân lực, bà Thắm cho biết các bệnh viện nơi đặt mô hình hoạt động đã cam kết hỗ trợ, đội công tác xã hội của bệnh viện và Sở Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ để đảm bảo vận hành hiệu quả.

“Do tính phổ biến và phức tạp của vấn đề bạo lực trên cơ sở giới trong các bối cảnh khác nhau từ gia đình, trường học, nơi làm việc, nơi công cộng và cả trên không gian trực tuyến với sự tiếp sức đắc lực của công nghệ nên không một cơ quan, đơn vị, địa phương nào có thể một mình giải quyết chúng, mà cần có sự vào cuộc, sự điều phối nhịp nhàng của tất cả các bên liên quan” - ông Nguyễn Văn Dũng - Phó chủ tịch UBND TPHCM - khẳng định.

Trong bối cảnh TPHCM cùng cả nước tổ chức lại bộ máy chính quyền địa phương, ông Nguyễn Văn Dũng đề nghị các sở ban ngành, đoàn thể và các đơn vị liên quan cần quan tâm, phối hợp triển khai từng nội dung cụ thể để đảm bảo mô hình được vận hành hiệu quả, thiết thực và bền vững.

Nguyệt Minh