Thực phẩm siêu chế biến đang đe dọa bữa ăn mọi nhà

23/11/2025 - 07:42

PNO - Một đánh giá công bố trên tạp chí y khoa The Lancet vào ngày 18/11 gióng lên hồi chuông báo động toàn cầu về thực phẩm siêu chế biến. Các chuyên gia kêu gọi hành động khẩn cấp từ các chính phủ, cộng đồng và nhân viên y tế để đối phó với mối đe dọa này.

Theo đó, các loại thực phẩm như nước ngọt, khoai tây chiên và nhiều loại ngũ cốc ăn sáng đang dần thay thế bữa ăn và thực phẩm truyền thống, làm suy giảm chất lượng dinh dưỡng và góp phần tăng nhanh các bệnh mạn tính.

Nhóm sản phẩm này được tạo ra từ các thành phần công nghiệp và phụ gia tạo màu, mùi, hương vị nên thường chứa rất ít hoặc không có thành phần tự nhiên.

Khảo sát bằng chứng từ 104 nghiên cứu dài hạn, nhóm tác giả từ nhiều quốc gia kết luận: tỉ lệ sản phẩm siêu chế biến trong chế độ ăn đã tăng lên trong nhiều thập niên. Ở các nước như Mỹ, Anh, Canada, Úc, thực phẩm này chiếm khoảng 50% năng lượng tiêu thụ hằng ngày.

Nghiên cứu mới kết luận rằng thực phẩm siêu chế biến đang thay thế các loại thực phẩm lành mạnh và bữa ăn truyền thống trên toàn cầu. (Ảnh minh họa: Alan Pope/Unsplash)
Nghiên cứu mới kết luận rằng thực phẩm siêu chế biến đang thay thế các loại thực phẩm lành mạnh và bữa ăn truyền thống trên toàn cầu - Ảnh minh họa: Alan Pope/Unsplash

Đáng quan tâm, chế độ ăn này thường nghèo chất xơ, vitamin, khoáng chất thiết yếu, nhưng lại chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và có mật độ năng lượng cao.

Các thử nghiệm lâm sàng còn cho thấy, với chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến, người trưởng thành tiêu thụ nhiều hơn khoảng 500-800 calo mỗi ngày so với mức trung bình. 92/104 nghiên cứu báo cáo tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính: béo phì, tiểu đường type 2, huyết áp cao, bệnh tim mạch, trầm cảm và nguy cơ tử vong sớm.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của một phản ứng y tế công cộng toàn cầu, các chuyên gia đề xuất gói giải pháp cho chính phủ: cần đặt ra giới hạn đối với các chất phụ gia được chọn và sử dụng dấu hiệu nhận biết thực phẩm siêu chế biến.

Áp dụng nhãn cảnh báo bắt buộc ở mặt trước bao bì. Bảo vệ trẻ em dưới 18 tuổi khỏi việc tiếp thị thực phẩm siêu chế biến, đặc biệt trên nền tảng kỹ thuật số.

Đánh thuế đồ uống có đường và một số thực phẩm siêu chế biến chọn lọc, loại bỏ thực phẩm này khỏi trường học, bệnh viện và các tổ chức công cộng…

Báo cáo cũng cho rằng, ngành công nghiệp thực phẩm siêu chế biến đang sử dụng lợi nhuận khổng lồ để tài trợ vận động hành lang, định hình khoa học, tranh luận công khai và ngăn chặn các quy định chính sách.

Trước thực trạng này, nhóm tác giả kêu gọi một phản ứng y tế công cộng toàn cầu để phá vỡ mô hình kinh doanh của ngành bằng cách đánh thuế sản xuất và chuyển hướng nguồn lực hỗ trợ các nhà sản xuất thực phẩm lành mạnh.

Nếu không có hành động chính sách cùng phản ứng toàn cầu phối hợp, thực phẩm siêu chế biến sẽ tiếp tục gia tăng trong chế độ ăn của mọi gia đình, gây tổn hại cho sức khỏe, kinh tế, văn hóa và cả môi trường.

Ngọc Hạ (theo The Conversation)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI