Thứ trưởng Bộ Y tế: Vụ kẹo Kera “kiểm nghiệm rất vất vả và tốn kém”

Tỉ lệ thuốc giả tại Việt Nam ở mức thấp

Sáng 21/8, Ủy ban Văn hóa và xã hội phối hợp Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tổ chức Phiên giải trình về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.

Trình bày báo cáo về thực trạng phòng, chống thuốc và thực phẩm giả, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên chia sẻ, sản xuất, lưu hành thuốc giả không chỉ xuất hiện tại quốc gia kém phát triển, mà còn ở Mỹ, châu Âu.

Hàng năm, Việt Nam lấy 38.000 mẫu thuốc tại các cơ sở. Qua đó cho thấy tỉ lệ thuốc giả, không đạt chất lượng giảm mạnh. Từ 10% (năm 1990 – 1991) giảm xuống dưới 2% những năm gần đây.

Cụ thể, năm 2024, tỉ lệ thuốc không đạt chất lượng là 0,45%, tỉ lệ thuốc giả dưới 0,1%. Tỉ lệ dược liệu, thuốc y học cổ truyền vi phạm chất lượng cao hơn so với thuốc hóa dược.

“Thuốc giả chưa phát hiện ở cơ sở khám chữa bệnh mà chủ yếu phát hiện qua kênh bán lẻ, thương mại điện tử” - Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên khẳng định.

Ông cũng trích nhận định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO): “Tỉ lệ thuốc giả, kém chất lượng ở Việt Nam ở mức thấp và trung bình trên thế giới”.

Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng thẳng thắn nhìn nhận, gần đây, có những vụ việc bán thuốc kháng sinh giả tại Hà Nội, Cần Thơ... hay nhiều vụ kinh doanh thực phẩm giả trên nhiều địa bàn.

Nguyên nhân của tình trạng này là do nhu cầu của nhân dân tăng cao; công nghệ in ấn bao bì, thương mại điện tử phát triển... tạo thuận lợi cho hàng giả, trong đó có thuốc giả dễ được tiêu thụ.

Ngoài ra, các cá nhân, đơn vị lợi dụng tâm lý mua hàng giá rẻ của người tiêu dùng để điều trị; bất chấp các quy định pháp luật vì lợi nhuận, lợi ích cá nhân...

Người dân vừa mua thuốc, vừa hoang mang

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên - ảnh: P.V.

Về vấn đề thực phẩm, từ 1/1 – 30/6/2025, Cục An toàn thực phẩm (ATTP) đã giám sát 22.347 sản phẩm thực phẩm, phát hiện 741 sản phẩm không đạt. Toàn ngành đã kiểm nghiệm 19.125 mẫu tại labo (601 mẫu không đạt) và 246.054 mẫu xét nghiệm nhanh (10.549 không đạt).

Toàn ngành y tế đã kiểm tra 607.489 cơ sở, xử lý 9.790 cơ sở vi phạm với tổng số tiền phạt 51,13 tỉ đồng. Đình chỉ hoạt động 128 cơ sở, tiêu hủy sản phẩm tại 306 cơ sở và chuyển 18 vụ việc cho cơ quan khác xử lý.

Trong tháng cao điểm, Cục ATTP đã kiểm tra 17 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe, phát hiện 2 cơ sở vi phạm về điều kiện, 1 cơ sở vi phạm quảng cáo, và 4 cơ sở vi phạm về chất lượng.

Tính đến ngày 7/8/2025, Cục ATTP đã ban hành 4 quyết định xử phạt 4 công ty với số tiền phạt 352 triệu đồng; chuyển 1 vụ việc cho cơ quan cảnh sát điều tra để xác minh nguồn gốc sản phẩm; 1 hồ sơ vụ việc về hành vi sản xuất hàng giả về giá trị sử dụng, công dụng.

Hậu quả của việc phát hiện nhiều vụ thuốc, thực phẩm giả không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe mà còn cả niềm tin của người dân.

“Tại một số địa phương, người dân khi đi mua sản phẩm, không biết mua cái này là thật hay giả. Rõ ràng là sản phẩm chân chính nhưng vẫn bị làm giả” - Thứ trưởng Tuyên nói.

Thời gian qua, Bộ Y tế tăng cường thanh kiểm tra, chia sẻ thông tin xử lý vi phạm. Ông Đỗ Xuân Tuyên thông tin thêm, vụ việc đường dây thuốc giả ở Thanh Hóa cũng do Bộ Y tế phát hiện, sau đó phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý.

Tương tự là vụ việc kẹo Kera – ông cho hay, vụ này “kiểm nghiệm rất vất vả và tốn kém”.

Thứ trưởng Bộ Y tế cũng nêu, hạn chế trong công tác phòng, chống thuốc giả hiện nay là do một số địa phương còn coi đây là nhiệm vụ của ngành y tế. Quy định của pháp luật cũng chưa phân định, còn chưa rõ người rõ việc giữa các bộ. Vừa qua, Ban bí thư ban hành chỉ thị 17, yêu cầu phân định rất rõ...

“Người dân ở nước ngoài phải theo toa, nhưng ở Việt Nam cứ hắt hơi, sổ mũi là ra cửa hàng thuốc kê đơn” - ông Tuyên nêu.

Ông kiến nghị, cần phải xem phòng chống thực phẩm, thuốc giả là nhiệm vụ chính trị quyết liệt không ngừng nghỉ. UBND tỉnh lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị của địa phương đấu tranh với vi phạm này, đặc biệt trong bối cảnh sau sắp xếp bộ máy.

Như Diệp