Tất bật tháo dỡ biệt thự, dọn cỏ dại trên “đất vàng” để xây Đài tưởng niệm đồng bào qua đời do COVID-19

Mong nơi đây trở thành nơi tưởng nhớ bình yên

Những ngày qua, khu đất rộng hơn 4ha từng là Nhà khách Chính phủ ở số 1 Lý Thái Tổ (phường Vườn Lài, TPHCM) trở nên nhộn nhịp khi hàng chục công nhân cùng máy móc khẩn trương dọn dẹp, tháo dỡ biệt thự cũ, chuẩn bị mặt bằng để xây dựng Đài tưởng niệm đồng bào mất trong đại dịch COVID-19 và công viên.

Khu "đất vàng" số 1 Lý Thái Tổ như "khu rừng" giữa đô thị - Ảnh: TQ

Khu “đất vàng” nằm giữa trung tâm thành phố vốn nhiều năm bỏ hoang dần thay đổi diện mạo. Từ trên cao, khoảng không gian xanh rậm rạp, phủ kín cây dại và cỏ mọc cao quá đầu người, nay đang được dọn dẹp từng mảng. Tiếng xe xúc mini, tiếng cưa cắt xen lẫn tiếng trò chuyện của công nhân vang lên đều đặn suốt buổi sáng.

“Chúng tôi bắt đầu dọn từ mấy ngày trước, cây dại nhiều lắm, phải phát quang từng khu. Một số biệt thự cũ mục nát, mái ngói rơi xuống, tường bong tróc nên phải tháo dỡ cẩn thận để tránh nguy hiểm,” một công nhân cho biết.

Dọc tuyến đường Lý Thái Tổ, hàng chục tấm tôn được tập kết để dựng hàng rào tạm, bao quanh khu vực thi công. Bên trong, những khung tường biệt thự lộ gạch đỏ, gỗ cũ và mảnh ngói đang được thu gom, vận chuyển ra ngoài.

Công nhân đang tháo dỡ từng căn biệt thự cũ - Ảnh: TQ

Máy móc dọn cỏ dại ùm tùm tại khu "đất vàng" - Ảnh: TQ

Không ít người dân quanh khu vực bày tỏ xúc động khi nghe tin khu đất này sẽ trở thành công viên và Đài tưởng niệm dành cho những người đã mất do COVID-19 - một giai đoạn đầy mất mát trong ký ức thành phố.

Bà Lê Thị Thu (63 tuổi, sống gần đó) tâm sự: “Mấy năm nay, khu đất này bị bỏ trống, cỏ mọc um tùm, nhìn rất phí. Giờ thành phố làm công viên tưởng niệm thì quá ý nghĩa. Coi như vừa có chỗ để người dân đến thăm viếng, vừa có không gian xanh cho khu trung tâm.”

Anh Phạm Hoàng Nam – bán cà phê gần khu đất - nói thêm: “Khi nghe tin xây Đài tưởng niệm COVID-19, tôi thấy nhẹ lòng. Nhiều người thân, bạn bè của tôi mất trong dịch, có nơi để tưởng nhớ họ là điều rất đáng trân trọng”.

Theo người dân, thành phố mất mát nhiều, nhưng cũng đứng dậy mạnh mẽ. Họ hy vọng công trình này không chỉ là nơi tưởng niệm, mà còn là lời nhắc nhở về tình người trong nghịch cảnh.

Xung quanh các căn biệt thự bị bỏ hoang đang được dọn dẹp cỏ dại - Ảnh: TQ

Những bụi cây rậm được công nhân phát quang - Ảnh: TQ

Hồi sinh "đất vàng" bỏ hoang giữa lòng đô thị

Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường bàn giao khu đất rộng hơn 4,4ha cho Tập đoàn Mặt Trời (Sun Group - đơn vị tài trợ) để triển khai dự án công viên và Đài tưởng niệm đồng bào qua đời trong đại dịch COVID-19. Công trình dự kiến hoàn thành trước Tết Nguyên đán 2026.

Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM cũng đang tổ chức lấy ý kiến người dân về ý tưởng, nội dung và hình thức thể hiện công trình, nhằm đảm bảo đây là không gian tưởng niệm mang tính cộng đồng, lưu giữ ký ức về những mất mát trong đại dịch.

Cùng với đó, UBND TPHCM giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc hướng dẫn phường Vườn Lài điều chỉnh cục bộ quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2.000, hoàn tất trong tháng 11 này.

Một căn nhà cũ đã hoàn thành việc phá bỏ - Ảnh: TQ

Bên cạnh dự án tưởng niệm, Sở Xây dựng TPHCM cũng đã lên kế hoạch mở rộng và chỉnh trang tuyến đường Trần Bình Trọng nối dài, nhằm đồng bộ hạ tầng khu vực “đất vàng” này. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1.073 tỉ đồng, trong đó chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng khoảng 830,5 tỉ đồng, dự kiến di dời 115 hộ dân và 1 tổ chức để phục vụ thi công.

Ông Nguyễn Văn Gấm (67 tuổi) - người dân sống hơn 30 năm trên đường Trần Bình Trọng - chia sẻ: “Tôi đã nghe thông tin về việc giải tỏa và gia đình tôi nằm trong diện phải di dời. Dù có chút tiếc nuối vì gắn bó với nơi này lâu năm, nhưng chúng tôi hiểu rằng việc mở rộng đường, xây công viên và khu tưởng niệm là việc chung, rất cần thiết cho thành phố. Hy vọng dự án sớm triển khai, đền bù thỏa đáng để người dân ổn định cuộc sống”.

Tuyến đường Trần Bình Trọng chật hẹp sẽ được cải tạo, mở rộng để đồng bộ hạ tầng xung quanh - Ảnh: TQ

Khu vực này sẽ thay đổi diện mạo trong tương lai - Ảnh: TQ

Khu đất số 1 Lý Thái Tổ có vị trí đặc biệt khi tiếp giáp 3 trục đường lớn gồm Lý Thái Tổ, Hùng Vương và Trần Bình Trọng, đồng thời là điểm giao của hai tuyến metro số 1 (nối dài) và metro số 3 trong tương lai. Cả 2 tuyến hiện đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, do đó Sở Xây dựng kiến nghị các đơn vị liên quan rà soát và tối ưu hướng tuyến, vị trí công trình ngầm đi qua khu vực này.

Theo quy hoạch, khu vực này cũng sẽ bổ sung bãi xe ngầm và các dịch vụ tiện ích công cộng phục vụ người dân. Khi hoàn thành, khu công viên và Đài tưởng niệm tại số 1 Lý Thái Tổ, cùng với hệ thống hạ tầng đồng bộ, sẽ trở thành biểu tượng cảnh quan và tinh thần mới của TPHCM - nơi tri ân quá khứ và tôn vinh sức sống bền bỉ của thành phố.

Tứ Quý