Muốn con thành tài, đừng bắt trẻ “chín ép”

29/12/2025 - 09:02

PNO - Theo một nghiên cứu mới, những đứa trẻ tỏa sáng rực rỡ nhất ở giai đoạn đầu đời hiếm khi trở thành những siêu sao thực thụ khi trưởng thành.

Một nghiên cứu quốc tế mới công bố trên tạp chí Science đã làm đảo lộn những quan niệm truyền thống về việc nuôi dạy trẻ thần đồng. Dẫn đầu bởi giáo sư Arne Güllich từ Đại học RPTU Kaiserslautern-Landau (Đức), nhóm nghiên cứu phân tích dữ liệu lịch sử phát triển của gần 35.000 nhân vật kiệt xuất toàn cầu, bao gồm các chủ nhân giải Nobel, vận động viên huy chương Olympic, kiện tướng cờ vua và nhạc sĩ hàng đầu.

Nghiên cứu cho thấy những người nổi bật ở đẳng cấp thế giới thường không phải là những học sinh giỏi nhất trong lớp—và họ cũng không chuyên sâu vào một lĩnh vực nào từ sớm - Ảnh: Shutterstock
Nghiên cứu cho thấy những người nổi bật ở đẳng cấp thế giới thường không phải là những học sinh giỏi nhất trong lớp - và họ cũng không chuyên sâu vào một lĩnh vực nào từ sớm - Ảnh: Shutterstock

Kết quả cho thấy một thực tế bất ngờ: những đứa trẻ tỏa sáng rực rỡ nhất ở giai đoạn đầu đời hiếm khi trở thành những siêu sao thực thụ khi trưởng thành. Ngược lại, đa số những người đạt đến đỉnh cao thế giới lại có xuất phát điểm chậm rãi, không phải là người giỏi nhất trong nhóm tuổi thơ ấu, và quan trọng nhất là họ không bị ép buộc chuyên môn hóa từ sớm.

Nghiên cứu chỉ ra rằng mô hình giáo dục “luyện gà nòi” có thể đang kìm hãm tiềm năng thực sự của trẻ. Thay vì tập trung hẹp, những người thành công nhất thường dành thời gian khám phá nhiều lĩnh vực khác nhau trước khi chọn lối đi riêng.

Các nhà khoa học đưa ra 3 lý do cho hiện tượng này. Đầu tiên, việc thử nghiệm đa dạng giúp cá nhân tìm ra lĩnh vực phù hợp nhất với bản thân. Thứ hai, kiến thức tổng hợp từ nhiều mảng giúp tăng cường vốn học tập, tạo nền tảng tư duy linh hoạt để bứt phá về sau. Cuối cùng, việc không chuyên biệt hóa quá sớm giúp giảm thiểu rủi ro kiệt sức, mất động lực hoặc chấn thương vật lý - những yếu tố thường thấy ở các thần đồng bị “chín ép”.

Nhóm chuyên gia gửi gắm thông điệp mạnh mẽ đến các bậc phụ huynh và nhà làm giáo dục: hãy thay đổi cách nhìn nhận về sự thành công. Thay vì lo lắng khi con chưa đứng nhất lớp hay ép con chỉ học 1 môn năng khiếu, hãy khuyến khích trẻ trải nghiệm song song 2-3 lĩnh vực, như kết hợp ngôn ngữ với toán học, hay âm nhạc với khoa học. Ví dụ điển hình là thiên tài vật lý Albert Einstein, người đã gắn bó sâu sắc với cây đàn violin từ nhỏ.

Sự đa dạng trong trải nghiệm không chỉ nuôi dưỡng tâm hồn mà còn là chìa khóa để phát triển năng lực học tập đường dài, tạo ra những con người không chỉ giỏi mà còn hạnh phúc và bền bỉ trên hành trình chinh phục đỉnh cao.

Ngọc Hạ (theo Science Daily)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI