Lý do phụ nữ vẫn “đứng ngoài” cuộc đua xanh

16/09/2025 - 13:25

PNO - Tại hội thảo “Tăng trưởng xanh và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong các ngành sản xuất và năng lượng tái tạo tại Việt Nam” tổ chức sáng 16/9, ông Võ Tân Thành - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết, thách thức lớn nhất của quá trình chuyển đổi xanh hiện nay là nguồn nhân lực.

Theo ông, các nhà máy sản xuất cần kỹ sư, công nhân có kiến thức về công nghệ sạch, quy trình sản xuất tuần hoàn. Các dự án năng lượng tái tạo cần chuyên gia vận hành, bảo trì có tay nghề cao. Đây chính là ‘khoảng trống kỹ năng’ mà chúng ta phải giải quyết”.

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới được công bố vào năm 2023 cho thấy, tỷ lệ việc làm xanh tại Việt Nam hiện chỉ đạt 3,6% tổng số việc làm, chủ yếu trong ngành điện, khí đốt, cấp nước, khai mỏ và dịch vụ thị trường. Con số này phản ánh khoảng cách lớn giữa nhu cầu và thực tế nhân lực cho kinh tế xanh.

Nữ giới làm việc trong trong nhà máy tại Công ty cổ phần chế biến Gỗ Đức Thành
Nữ giới làm việc trong trong nhà máy tại Công ty cổ phần chế biến Gỗ Đức Thành

Đáng chú ý, vai trò của phụ nữ trong quá trình chuyển đổi công bằng cũng chưa được quan tâm đúng mức. Cụ thể, dữ liệu từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho thấy, khoảng cách tham gia thị trường lao động giữa nam và nữ ở Đông Nam Á năm 2022 là 24,4% (72,6% nam và 54,2% nữ). Tại Việt Nam, tỷ lệ lao động nữ tham gia lực lượng lao động năm 2024 chỉ đạt 63%, thấp hơn so với 75% ở nam giới.

Không chỉ dừng ở đó, phụ nữ cũng ít có cơ hội tham gia vào các vị trí lãnh đạo. Tỷ lệ nữ giới giữ vị trí quản lý cấp cao và cấp trung tại Việt Nam hiện chỉ đạt 17,1%, trong khi nam giới chiếm tới 82,9%. Điều này đồng nghĩa, tiếng nói của phụ nữ trong những quyết định chiến lược về sản xuất xanh, năng lượng tái tạo hay chuyển đổi công nghệ vẫn còn rất hạn chế.

Theo Báo cáo Khoảng cách Giới Toàn cầu 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), Việt Nam chỉ đứng thứ 74/148 quốc gia. Hạn chế về tiếp cận nguồn lực, giáo dục kỹ thuật và cơ hội việc làm khiến phụ nữ chưa thể tham gia nhiều vào những ngành mũi nhọn của nền kinh tế xanh.

Một khảo sát cơ sở về đa dạng, bình đẳng và hòa nhập tại nơi làm việc do VCCI và Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) thực hiện năm 2024 cũng chỉ ra, dù doanh nghiệp Việt Nam đã thể hiện cam kết đối với đa dạng và hòa nhập, nhưng hầu hết chưa chuyển những cam kết này thành quy định, hướng dẫn cụ thể.

“Trong ba yếu tố đa dạng, bình đẳng và hòa nhập, hoạt động liên quan đến bình đẳng giới vẫn còn hạn chế hơn” - bà Trần Thị Lan Anh - Tổng thư ký VCCI, Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động cho biết.

Theo bà, chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030 đã đặt mục tiêu tăng tỷ lệ lao động nữ được trả lương lên khoảng 60% vào năm 2030. Đây là đích đến quan trọng để phụ nữ có thể tham gia và hưởng lợi bình đẳng trong mọi lĩnh vực, đồng hành cùng nam giới trong xây dựng nền kinh tế xanh.

Tuy vậy, muốn thúc đẩy chuyển đổi xanh công bằng, cần lồng ghép bình đẳng giới vào chính sách nhân sự, từ khâu tuyển dụng, đào tạo đến bổ nhiệm. Bởi chỉ khi phụ nữ có thêm cơ hội tham gia vào các ngành công nghiệp xanh, doanh nghiệp không chỉ đạt lợi ích kinh tế, mà còn tạo ra môi trường sáng tạo, nhân văn và bền vững hơn.

Gỗ Đức Thành - dấu ấn nữ lãnh đạo trong chuyển đổi xanh

Theo bà Bùi Thị Ninh - Phó Giám đốc, Chi nhánh VCCI tại TPHCM, bà Lê Hải Liễu - Chủ tịch hội đồng quản trị Công ty cổ phần Chế biến gỗ Đức Thành là ví dụ điển hình cho thấy khi phụ nữ có quyền quyết định, doanh nghiệp có thể tạo ra những thay đổi mang tính chiến lược.

Ban đầu, Đức Thành chỉ dự định điều chỉnh một số hạng mục trong hệ thống nội bộ và chưa sẵn sàng đầu tư điện mặt trời áp mái do vướng kế hoạch di dời nhà máy. Tuy nhiên, sau khi tham khảo mô hình thực tế, lãnh đạo công ty đã thay đổi quan điểm, quyết định mạnh dạn đầu tư vào giải pháp năng lượng sạch. Đến nay, việc chuyển đổi xanh đang giúp doanh nghiệp tiết kiệm được 5% chi phí so với việc sử dụng năng lượng điện trước đây.

Theo VCCI, trường hợp Đức Thành là minh chứng rõ ràng: vai trò của người phụ nữ đứng đầu đã giúp quá trình ra quyết định trở nên nhanh chóng, dứt khoát và hiệu quả. Doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm chi phí, giảm phát thải mà còn khẳng định được uy tín trong cộng đồng kinh doanh xanh.

Mai Ca

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI