Không thể tiếp tục "giơ cao đánh khẽ" khi người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật

Đáng chú ý, Sở đã đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành quy định pháp luật và biện pháp chế tài đủ mạnh, nhằm siết chặt quản lý hoạt động quảng cáo trên mạng, đặc biệt với các đối tượng là KOLs (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội). Đây là động thái cần thiết và kịp thời, khi hoạt động quảng cáo sai sự thật của người nổi tiếng đã vượt quá mức báo động, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và niềm tin của người tiêu dùng.

Mạng xã hội đang là kênh quảng cáo sôi động của nhiều người nổi tiếng

Trong thời gian qua, công chúng không còn xa lạ với cảnh người nổi tiếng đứng trước hàng triệu người theo dõi để giới thiệu sản phẩm mà chính họ chưa từng kiểm chứng. Khi sự cố xảy ra, họ chỉ cần livestream xin lỗi, phủi trách nhiệm bằng vài câu như “không biết rõ nguồn gốc”, “bên đối tác đưa sai thông tin”. Nhưng hậu quả mà người tiêu dùng phải gánh chịu thì không thể xóa bỏ đơn giản như gỡ một video.

Không ít người tiêu dùng từng hoài nghi khi thấy người nổi tiếng nói quá dễ dàng những lời như: “Uống cái này đẹp da lắm”, “Dùng loại này giảm cân thần tốc”, “Con tôi dùng sữa này từ nhỏ, giờ thông minh vượt trội”… Người tiêu dùng hoài nghi, nhưng rồi cũng dễ bị thuyết phục. Những người quảng cáo, giới thiệu sản phẩm là người nổi tiếng, họ có hàng triệu người theo dõi, họ có vẻ… đáng tin và điều quan trọng nhất là họ quảng cáo công khai minh bạch, ra rả ngày này sang ngày khác như vậy thì sản phẩm không thể nào có vấn đề.

Rõ ràng việc các KOL, nghệ sĩ, người nổi tiếng… quảng bá cho hàng giả, hàng kém chất lượng không còn là cá biệt. Đó là hệ quả của một thị trường quảng cáo trực tuyến đang phát triển quá nhanh nhưng thiếu khung pháp lý tương ứng. Khi luật còn nhiều kẽ hở, người nổi tiếng lại có thể dễ dàng kiếm tiền nhờ sức ảnh hưởng mà không cần ràng buộc trách nhiệm, thì việc tiếp tay cho gian thương trở thành một “ngành nghề” siêu lợi nhuận. Không thể xem việc quảng cáo sai sự thật là lỗi vô tình.

Bất kỳ ai có ảnh hưởng lớn đến cộng đồng đều cần được đặt trong trách nhiệm pháp lý tương ứng. Nếu KOL nhận tiền quảng cáo, họ buộc phải có nghĩa vụ kiểm tra sản phẩm họ giới thiệu và chịu trách nhiệm với lời nói của mình. Nếu họ giới thiệu sai thông tin, họ phải chịu liên đới hậu quả. Và nếu gây thiệt hại nghiêm trọng, họ không thể trốn tránh bằng vài câu xin lỗi được nói qua livestream. Nhưng thực tế, họ lại đứng ngoài vòng kiểm soát. Những chế tài hiện hành, chủ yếu phạt hành chính vài triệu đồng hoặc yêu cầu gỡ bỏ nội dung. Hình thức quá nhẹ nhàng, số tiền phạt cũng không đáng so với lợi nhuận họ thu được nên không đủ sức răn đe.

Kem chống nắng không phải sản phẩm duy nhất do Đoàn Di Băng quảng cáo bị thu hồi vì kém chất lượng

Đã đến lúc người tiêu dùng không thể chấp nhận tình trạng “làm sai rồi xin lỗi” cứ lặp lại. Nếu không có biện pháp xử lý mạnh tay, các KOL sẽ vẫn tiếp tục bán hàng bất chấp vì lợi nhuận lớn hơn mọi rủi ro. Người tiêu dùng sẽ vẫn là nạn nhân, không chỉ mất tiền mà còn có thể mất sức khỏe, thậm chí cả sinh mạng.

Chính vì vậy, kiến nghị của Sở Văn hóa - Thể thao TP.HCM cần được sớm có sự phản hồi để việc xử lý vi phạm không chỉ dừng ở những bản tin cảnh báo, mà phải là hành động cụ thể, có hiệu lực ngay trong đời sống. Đây không còn là câu chuyện quản lý truyền thông mà là về đạo đức, về sự an toàn của cộng đồng, và về một hệ sinh thái cần được làm sạch từ gốc.

Việc xây dựng khung pháp lý mới cần đặt trọng tâm vào trách nhiệm pháp lý cá nhân của KOL. Với những trường hợp tái phạm, gây hậu quả nghiêm trọng, cần cấm hoạt động quảng cáo, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu tiếp tay cho hành vi lừa đảo hoặc gây hại đến sức khỏe cộng đồng.

Người tiêu dùng vẫn đang chờ đợi những biện pháp xử lý mạnh tay và kiên quyết từ các cơ quan chức năng. Không thể để đến khi có người bị ngộ độc vì thực phẩm chức năng “giá rẻ, đẹp da” do người nổi tiếng quảng cáo thì mới hành động.

Sức khỏe và niềm tin xã hội là thứ không thể mua lại được. Nếu không làm nghiêm từ bây giờ, không chỉ thị trường bị phá vỡ, mà cả giá trị đạo đức và sự tử tế trong xã hội cũng sẽ bị bào mòn. Với những người nổi tiếng, nếu không thể là người truyền cảm hứng, thì ít nhất xin cũng đừng là kẻ gieo độc.

Hoàng Duy