Khám phá “tính sông nước” trong ngôn ngữ Việt

06/08/2025 - 15:36

PNO - "Tiếng Việt – Lạ mà quen" là cuốn sách nghiên cứu của phó giáo sư, tiến sĩ Trịnh Sâm, vừa được NXB Trẻ phát hành.

Bộ sách Tiếng Việt giàu đẹp của NXB Trẻ vừa được bổ sung một tựa sách mới: Tiếng Việt – Lạ mà quen của phó giáo sư, tiến sĩ, nhà nghiên cứu ngôn ngữ Trịnh Sâm. Từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận, tác giả đã cung cấp cho người đọc nhiều thông tin, kiến thức thú vị về ngôn ngữ Việt.

Văn hóa tinh thần của người Việt được thể hiện trong lời ăn tiếng nói hàng ngày, trong đó nổi bật có thể thấy sông nước, cỏ cây, thực phẩm... đã hiện diện trong miền tâm thức Việt.

Cuốn sách dành cho những ai quan tâm đến ngôn ngữ và văn hóa Việt - Ảnh: NXB Trẻ
Cuốn sách dành cho những ai quan tâm đến ngôn ngữ và văn hóa Việt - Ảnh: NXB Trẻ

Một trong những ý niệm được đề cập xuyên suốt cuốn sách là “tính sông nước” được phản chiếu trong lời ăn tiếng nói hàng ngày. Ví dụ các từ: “quá giang”, “lặn lội”, “được nước lấn tới”, “lạ nước lạ cái”…

Văn hóa mưu sinh của người Việt Nam gắn chặt với đời sống sông nước cùng hệ thống sông ngòi chằng chịt từ Bắc vào Nam. Sông nước vì vậy mà có vai trò rất quan trọng trong đời sống và ảnh hưởng lớn đến không gian văn hóa tinh thần của con người. Trong nếp nghĩ và cả những triết lý dân gian đều thể hiện “tính sông nước” qua ngôn ngữ.

Bộ sách Tiếng Việt giàu đẹp với các tựa sách giá trị
Bộ sách "Tiếng Việt giàu đẹp" với các tựa sách có giá trị

Bên cạnh đó, phó giáo sư, tiến sĩ Trịnh Sâm cũng cho người đọc cùng khám phá vẻ đẹp của Tiếng Việt ở những khía cạnh khác: ảnh hưởng của cây cối, thực phẩm...

Ngoài các khái niệm và phân tích chuyên môn về lý thuyết ngôn ngữ học tri nhận, tác giả cũng nêu nhiều ví dụ điển hình, gần gũi và dễ hiểu để khái quát những giá trị chiều sâu của tiếng Việt. Đồng thời so sánh với những ngôn ngữ khác để tìm ra những nét đặc trưng của “tiếng nước ta”.

Tiếng Việt - Lạ mà quen đảm bảo về tính học thuật nhưng đồng thời cũng phù hợp để bạn đọc tìm hiểu những giá trị đặc sắc của tiếng Việt và văn hóa dân tộc thông qua ngôn ngữ.

Phó giáo sư - tiến sĩ Trịnh Sâm là một trong những chuyên gia hàng đầu về ngôn ngữ học tri nhận tại Việt Nam. Ông nguyên là trưởng khoa Ngữ văn của Đại học Sư phạm TPHCM.

Ông thường xuyên đi thỉnh giảng và diễn thuyết ở các trường đại học, các buổi tọa đàm về ngôn ngữ trên cả nước.

Song Giang

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI