Giá vật liệu xây dựng tăng mạnh, người xây nhà méo mặt

Vỡ kế hoạch xây nhà

Dự định xây ngôi nhà 3 tầng, mỗi tầng rộng 100m² từ khoảng tháng 7/2025 và hoàn thành cuối năm 2026 nhưng khi chuẩn bị xây, anh Nguyễn Hoàng Vũ (quận 12, TPHCM) giật mình khi thấy giá vật liệu xây dựng (VLXD) tăng mạnh so với đầu năm. Với giá VLXD như hiện tại, tổng chi phí xây nhà ước tính đội lên 15 - 20% so với dự toán ban đầu. Không đủ kinh phí, anh đành tạm hoãn kế hoạch xây nhà.

Đang xây căn nhà 2 tầng trên diện tích nền 95m², ban đầu, ông Nguyễn Văn Thọ (TP Thủ Đức, TPHCM) dự tính hoàn thiện trong 10 tháng với chi phí khoảng 1,5 tỉ đồng nhưng giá cát, gạch, sắt, xi măng tăng cao trong 2 tháng gần đây khiến tổng chi phí bị đội thêm ít nhất 400 triệu đồng. “Việc xây dựng đang dang dở nên tôi đành phải vay mượn thêm tiền để làm” - ông Thọ than.

Những công trình nhà ở đang xây dang dở đều bị tăng chi phí do giá vật liệu xây dựng tăng cao. Trong ảnh: Một công trình nhà ở đang được xây dựng ở quận Bình Thạnh, TPHCM

Khởi công xây từ 4 tháng trước, đến nay, căn nhà phố 1 trệt 1 lầu, diện tích khoảng 180m² của anh Hải và chị Trang (TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) vẫn chưa hoàn thiện phần thô. Trước đó, nhà thầu cam kết sẽ hoàn thiện và bàn giao nhà theo hình thức chìa khóa trao tay trong vòng 4 tháng. Nhà thầu giải thích, tiến độ thi công chậm là do vật tư khan hiếm, giá tăng cao.

Theo ông Trần Thiện Toàn - Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn thiết kế xây dựng Arch Vision - giá cát xây dựng tăng mạnh nhất trong các loại VLXD, gồm cát san lấp và cát xây tô. Giá cát san lấp hiện tại là 430.000-470.000 đồng/m³, giá cát xây tô hiện tại 750.000-820.000 đồng/m³, đều tăng khoảng 5 - 7% so với đầu tháng 5/2025. Giá thép xây dựng cũng tăng liên tục, mỗi lần tăng thêm 150-200 đồng/kg.

Cát, đá, thép, xi măng - những loại vật tư chiếm tỉ trọng lớn trong xây dựng công trình - đều đang tăng giá. Chi phí xây căn nhà cấp 4 có diện tích 70 - 80m2 vào đầu năm nay khoảng 720-950 triệu đồng, nay tăng thêm khoảng 8 - 12%.

Các công trình xây bằng vốn đầu tư công cũng bị đội giá lên cao so với dự toán ban đầu khiến tổng vốn đầu tư tăng. Ông Phạm Quốc Anh Đại - Giám đốc Công ty TNHH Phạm Gia Phước, chuyên thi công các công trình cầu, đường - cho biết, trong các công trình giao thông, đá và cát là 2 loại vật tư chiếm tỉ trọng lớn, giá cũng tăng mạnh nhất. Giá đá trong dự toán ban đầu chỉ khoảng 240.000 đồng/m³ nhưng khi thi công thì tăng lên 370.000 đồng/m³; giá cát lúc trúng thầu khoảng 400.000 đồng/m³ nhưng đến khi thi công thì tăng lên 500.000-510.000 đồng/m³. Tổng chi phí thi công tăng khoảng 5 - 7% so với dự toán ban đầu. Do vẫn giữ chất lượng công trình như đã cam kết, công ty đành chấp nhận lợi nhuận thấp hoặc huề vốn.

Khó bảo đảm chất lượng công trình

Theo ông Trần Thiện Toàn, có loại VLXD tăng giá 50% so với hồi đầu năm, lại còn khan hiếm khiến tiến độ thi công chậm, ảnh hưởng xấu đến uy tín của nhà thầu. Nhiều công trình bị chậm tiến độ thi công để chờ điều chỉnh giá hoặc tìm nguồn cung thay thế.

Công ty Arch Vision đã triển khai nhiều giải pháp ứng phó như thương lượng ký hợp đồng dài hạn với các nhà cung ứng VLXD lớn, tăng cường trữ vật tư cơ bản, dùng vật liệu thay thế, đàm phán với chủ đầu tư để điều chỉnh đơn giá hợp đồng theo biến động giá của thị trường, hạn chế thất thoát vật tư, tối ưu hóa chi phí vận hành. Nhưng đó chỉ là những giải pháp tình thế. Về lâu dài, cơ quan nhà nước cần ban hành chính sách điều chỉnh giá VLXD phù hợp với thực tế, cập nhật thường xuyên chỉ số giá xây dựng để các bên có cơ sở điều chỉnh hợp đồng, tăng cường kiểm soát hiện tượng đầu cơ, găm hàng và minh bạch hóa thông tin giá cả.

Đại diện Công ty TNHH Thiết kế, Xây dựng, Thương mại Đại Dũng cho biết, ngoài giá VLXD tăng, chi phí nhân công cũng tăng mạnh khiến nhà thầu lúng túng khi nhận công trình mới bởi báo giá cao thì khó trúng thầu, giữ giá như cũ thì dễ bị lỗ. Nhiều nhà thầu chấp nhận huề vốn để duy trì việc làm cho công nhân. Trong xây dựng nhà ở, có 3 hình thức hợp đồng phổ biến: chủ nhà tự mua vật tư và trả tiền thuê nhân công; nhà thầu lo phần thô, chủ nhà lo phần hoàn thiện; chủ thầu thi công trọn gói. Với hình thức thi công trọn gói, khi giá VLXD tăng, nhà thầu chịu lỗ bởi giá đã được chốt trong hợp đồng, tiến độ xây nhà lệ thuộc vào khả năng xoay xở vốn của nhà thầu. Với 2 hình thức còn lại, chủ nhà phải chịu chi phí phát sinh do giá vật tư tăng nên công trình dễ bị đình trệ do thiếu kinh phí.

Ông Lê Thanh Nhật - Giám đốc Công ty TNHH Kiến trúc, Xây dựng Lê Phạm - cho biết, tình trạng khan hiếm vật tư và giá VLXD liên tục tăng đang gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp trong ngành xây dựng. “Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài, các nhà thầu có thể bị thiếu hụt tài chính, dẫn đến thi công chậm hoặc buộc phải giảm chất lượng công trình” - ông nhận định.

Bích Trần