Giá vàng tăng mạnh trở lại, đại biểu lo đầu cơ, thao túng thị trường

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga - Ảnh: QH

Tiếp tục chương trình kỳ họp sáng 3/12, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) phát biểu góp ý về kết quả thực hiện các Nghị quyết chất vấn và giám sát trong lĩnh vực ngân hàng.

Đồng tình với các nội dung trong báo cáo của ngân hàng, song đại biểu chỉ ra một số vấn đề hạn chế. Điển hình như cơ chế “quota tín dụng” giảm nhưng chưa rõ lộ trình “bỏ hẳn”.

Đại biểu viện dẫn, Nghị quyết 62 của Quốc hội đã yêu cầu nghiên cứu hạn chế và tiến tới xóa bỏ cơ chế điều hành phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy cơ chế “quota tín dụng” vẫn đang được duy trì, với việc giao và điều chỉnh chỉ tiêu cụ thể cho từng tổ chức tín dụng. “Báo cáo thiên về mô tả cách làm hiện nay, nhưng chưa thể hiện rõ lộ trình xóa bỏ hẳn cơ chế này, chưa lý giải đầy đủ vì sao sau nhiều năm, yêu cầu “tiến tới bỏ quota” vẫn chưa có mốc thời gian và giải pháp cụ thể kèm theo”- bà Nga nói.

Về cơ cấu lại tổ chức tín dụng yếu kém, các Nghị quyết của Quốc hội đều nhấn mạnh: mục tiêu đến năm 2025 xử lý cơ bản các tổ chức tín dụng yếu kém, không để phát sinh tổ chức tín dụng yếu kém mới, kiểm soát chặt sở hữu chéo, sân sau; đưa nợ xấu gộp về khoảng dưới 3%.

Dù vậy, đại biểu đề nghị báo cáo cần thiết phải trả lời một số vấn đề quan trọng: Hiện nay còn bao nhiêu tổ chức tín dụng yếu kém chưa được xử lý dứt điểm? Tỉ lệ nợ xấu gộp, nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu đang ở mức nào so với mục tiêu Quốc hội đề ra? Tình trạng sở hữu chéo, thao túng ngân hàng đã được khắc phục thực chất đến đâu?

Đại biểu thẳng thắn nói: “Những thông tin này trong báo cáo chưa được thể hiện rõ. Chúng ta thấy nhiều nỗ lực về quy trình, về khuôn khổ pháp lý, nhưng chưa đánh giá được mức độ “chuyển biến trên thực chất" của hệ thống tổ chức tín dụng”.

Điểm đáng chú ý khác cũng được đại biểu Quốc hội đề cập tới là thị trường vàng chưa thật sự ổn định vững chắc. Theo bà Nga, trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã có những động thái rất quyết liệt đối với thị trường vàng như tăng cung vàng, đấu thầu, thanh tra doanh nghiệp, tham mưu sửa đổi Nghị định 24.

Có thời điểm, chênh lệch giá vàng miếng trong nước và thế giới đã được thu hẹp đáng kể. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy có những giai đoạn chênh lệch giá vàng tăng rất mạnh trở lại, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ, thao túng thị trường.

Đại biểu nhìn nhận, báo cáo đã nêu khá chi tiết các giải pháp đã làm, nhưng chưa phân tích đầy đủ nguyên nhân gốc rễ, chưa thể hiện rõ lộ trình sau khi sửa Nghị định 24 sẽ tổ chức lại thị trường vàng như thế nào để giảm độc quyền, tăng cạnh tranh lành mạnh, phòng chống tình trạng “làm giá”, và quan trọng nhất là không để biến động giá vàng gây bất ổn vĩ mô, như Quốc hội đã yêu cầu.

“Như vậy, yêu cầu của Nghị quyết 173/2024 của Quốc hội về việc “ổn định thị trường vàng, không để ảnh hưởng tới ổn định tiền tệ, an toàn hệ thống” mới chỉ được đáp ứng một phần, độ bền vững chưa thực sự cao”, bà nhận định.

Từ thực tế trên, bà Nga đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng và báo cáo Quốc hội một lộ trình cụ thể để giảm dần và tiến tới bỏ hẳn cơ chế phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng mang tính hành chính.

Trong khi chưa bỏ được hoàn toàn, việc giao chỉ tiêu tín dụng cần được thực hiện ổn định, hạn chế điều chỉnh giữa năm, và mở rộng số lượng tổ chức tín dụng được tự chủ kiểm soát tăng trưởng tín dụng trong “khung an toàn” đã định”.

Sau khi sửa đổi Nghị định 24, bà Nga đề nghị Ngân hàng Nhà nước sớm ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, công khai lộ trình tổ chức lại thị trường vàng, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, giảm độc quyền, tăng minh bạch.

Đồng thời, cần nghiên cứu, báo cáo Quốc hội về khả năng thiết lập sàn giao dịch vàng tập trung với cơ chế quản lý chặt chẽ, tiệm cận thông lệ quốc tế.

Minh Quang