Gia tăng số vụ lừa đảo tài chính bằng AI, deepfake

10/09/2025 - 12:17

PNO - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa đưa ra cảnh báo về tình trạng gia tăng các vụ lừa đảo tài chính công nghệ cao, trong đó đối tượng xấu sử dụng công nghệ AI và deepfake để chiếm đoạt thông tin cá nhân và tài sản của người dân.

Theo đại diện NHNN, các phương thức phổ biến bao gồm: mạo danh ngân hàng để gửi tin nhắn, phát tán đường link/QR code giả mạo; giả danh cơ quan công an, tòa án; lừa đảo tuyển dụng "việc nhẹ lương cao" từ nước ngoài; hoặc sử dụng công nghệ AI/deepfake để chiếm đoạt thông tin.

Lừa đảo tài chính sử dụng công nghệ AI/deepfake gia tăng (Ảnh minh họa)
Lừa đảo tài chính sử dụng công nghệ AI/deepfake gia tăng (Ảnh minh họa)

Ba năm trước, trí tuệ nhân tạo (AI) chủ yếu được sử dụng để tạo danh tính tổng hợp mới và giả mạo tài liệu. Ngày nay, AI đang được sử dụng rộng rãi ở quy mô lớn hơn để thực hiện các cuộc tấn công mạng. Cụ thể, deepfake hiện chiếm 6,5% tổng số vụ lừa đảo, đánh dấu mức tăng đáng kinh ngạc 2.137% trong 3 năm qua.

Dựa trên tệp tin hình ảnh và giọng nói của một người ngoài đời thực, công nghệ deepfake sử dụng các thuật toán AI để tái tạo khuôn mặt và giọng nói, sau đó ghép chúng vào một video giả mạo với những biểu cảm và cử chỉ y hệt người thật.

Thông qua internet, tội phạm thu thập hình ảnh, giọng nói của người dùng từ các nền tảng mạng xã hội. Chúng sử dụng công nghệ deepfake để tạo ra các video giả mạo, trong đó nạn nhân xuất hiện với khuôn mặt, âm điệu giọng nói và cách xưng hô chân thực, như đang trực tiếp trò chuyện.

Thông qua các video deepfake, tội phạm dễ dàng mạo danh chính chủ tài khoản (bằng giọng nói và hình ảnh) để thực hiện các hành vi lừa đảo. Mục đích cuối cùng là chiếm quyền sử dụng các tài khoản nhạy cảm (như tài khoản ngân hàng, chứng khoán) nhằm chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

Trước tình hình này, Vụ Thanh toán, NHNN đưa ra khuyến nghị người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin bảo mật (mật khẩu, OTP, số thẻ, mã bảo mật CVV, sinh trắc học) cho bất kỳ ai dưới mọi hình thức. Người dân cũng được khuyến cáo không truy cập hoặc quét các đường link, QR code, ứng dụng không rõ nguồn gốc; luôn kiểm tra và xác minh thông tin qua các kênh chính thức của ngân hàng.

Bên cạnh đó, người dân cần chủ động bảo vệ tài khoản bằng các biện pháp như đổi mật khẩu định kỳ, bật cảnh báo biến động số dư và giới hạn hạn mức chuyển tiền. Khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ, cần liên hệ ngay với tổng đài ngân hàng hoặc cơ quan công an. Đặc biệt, cần cảnh giác trước những lời mời đầu tư siêu lợi nhuận hoặc việc làm ở nước ngoài để tránh rơi vào "bẫy lừa xuyên biên giới".

Về phía ngành Ngân hàng, NHNN cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với các tổ chức tín dụng triển khai các giải pháp kỹ thuật, pháp lý và truyền thông để phòng chống tội phạm, đồng thời nhấn mạnh: "Sự cảnh giác và hợp tác của người dân là yếu tố then chốt để ngăn chặn vấn nạn này".

Song song với các cảnh báo, NHNN cũng công bố một tín hiệu tích cực: nhờ áp dụng biện pháp đối chiếu sinh trắc học, số vụ lừa đảo đã giảm gần 60%. Cụ thể, tính đến ngày 15/8/2025, toàn ngành đã thu thập và đối chiếu thành công thông tin sinh trắc học cho hơn 123,9 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân, đạt 100% tổng số tài khoản thanh toán có phát sinh giao dịch trên kênh số. Đối với khách hàng tổ chức, con số này là hơn 1,3 triệu hồ sơ, cũng đạt tỉ lệ 100%.

Kết quả này đã phát huy hiệu quả rõ rệt, với số vụ lừa đảo giảm hơn 59% và số tài khoản liên quan đến gian lận giảm 52% so với trước đây.

Thanh Hoa

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI