Gen Z lương mơ ước nhưng ví trống rỗng

“Lương tháng 18 triệu, nhiều khi có thêm vài triệu từ chạy sô dự án, mà không hiểu sao cứ cỡ 20 -25 là tài khoản lại chỉ còn mấy trăm ngàn. Không phải mình không kiếm ra tiền, mà kiếm bao nhiêu tiền cũng… đi đâu hết”. “Nỗi khổ” của Minh cũng là nỗi niềm chung của hơn 50% bạn trẻ trong nhóm bạn đại học của các cháu tôi. Và có lẽ cũng là “chuyện chung”của không ít Gen Z.

Gen Z cần có kế hoạch hợp lý cho tài chính cá nhân để chuẩn bị cho tương lai của mình. Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Nhiều Gen Z hiện nay làm việc chăm chỉ, thu nhập 16–20 triệu đồng, mức thu là mơ ước của thế hệ trước, nhưng họ vẫn không thể tích lũy. Nguyên nhân một phần vì chi phí sinh hoạt ở đô thị ngày càng cao: chi phí ăn uống, di chuyển, bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe, giải trí… một số bạn còn thêm chi phí thuê nhà. Nhưng sự túng thiếu này một phần lại nằm ở chính nhịp sống và thói quen tiêu dùng của thế hệ này.

Gen Z đang sống trong thời đại những hình ảnh đẹp nhất, khoảnh khắc vui nhất được phơi bày mỗi ngày trên mạng xã hội. Áp lực từ việc so sánh và bắt kịp người khác khiến họ dễ rơi vào vòng xoáy chi tiêu. Một chuyến du lịch check-in “cho xứng đáng tuổi trẻ”, một chiếc điện thoại đời mới để không bị tụt hậu, hay những bữa ăn vừa để thưởng thức vừa để đăng ảnh… tất cả đều tiêu tốn nhiều hơn họ nghĩ.

Không chỉ có vậy, Gen Z còn chịu tác động của tâm lý “hưởng thụ ngay” (YOLO – You Only Live Once). Họ tin rằng tuổi trẻ chỉ đến một lần và đáng để chi tiền cho những trải nghiệm tức thời, hơn là để tiền nằm yên trong tài khoản. Điều này không sai, nhưng khi thiếu kế hoạch, việc chi tiêu trở nên cảm tính và dễ dẫn đến tình trạng làm bao nhiêu, hết bấy nhiêu.

Tuy nhiên, nói Gen Z không biết tiết kiệm là không công bằng. Không ít bạn trẻ đã bắt đầu học quản lý chi tiêu qua các ứng dụng, lập kế hoạch tài chính, tham gia các khóa học đầu tư, tìm kiếm nguồn thu nhập thêm như hợp tác cùng bạn bè kinh doanh, đầu tư chứng khoán... Vấn đề ở chỗ, họ chưa có một chiến lược tài chính cá nhân đủ rõ ràng để vừa tận hưởng hiện tại, vừa bảo đảm tương lai.

Một chiến lược hiệu quả không chỉ dừng ở việc ghi chép chi tiêu hàng tháng. Nó cần bắt đầu từ nguyên tắc “trả cho mình trước”. Có nghĩa trích một khoản tiết kiệm ngay khi nhận lương, trước khi chi cho bất kỳ nhu cầu nào khác. Bên cạnh đó là xây dựng quỹ dự phòng rủi ro tương đương 3–6 tháng chi phí sinh hoạt, phân bổ hợp lý giữa tiết kiệm, tiêu dùng và đầu tư, và đặc biệt là biết phân biệt giữa chi tiêu để thực sự nâng cao chất lượng cuộc sống và chi tiêu chỉ để thỏa mãn cảm xúc nhất thời.

Một điều nữa mà Gen Z cần cân nhắc là điều chỉnh kỳ vọng về “cuộc sống đáng sống”. Đôi khi, những niềm vui bền vững không nằm ở những khoản chi lớn, mà ở việc tạo ra một kế hoạch hợp lý cho tài chính cá nhân, điều sẽ giúp mỗi người có sự an tâm khi đối diện với những sự cố không lường trước.

Chắc chắn thu nhập của mỗi người sẽ tăng theo thời gian, nhưng nếu thói quen chi tiêu không thay đổi, thì có cày bao nhiêu năm cũng có thể vẫn trắng tay. Và lúc đó, điều còn lại sẽ không phải là những trải nghiệm đáng sống, mà là cảm giác tiếc nuối vì đã không chuẩn bị cho tương lai dài lâu của chính mình.

Võ Thị Cúc (Bù Đăng – Đồng Nai)