Dự án nuôi em có dấu hiệu thiếu minh bạch: Bữa ăn của trẻ vùng cao “đứt đoạn”

Trường không nhận được kinh phí…

Tại nhiều xã vùng cao tỉnh Nghệ An, đời sống khó khăn khiến các trường không thể tổ chức bữa ăn bán trú, hoặc chỉ duy trì theo mô hình dân nuôi. Trước đây, mỗi phần cơm của trẻ mang theo từ nhà đến trường thường chỉ có cơm trắng với ít muối vừng, cá khô. Vì vậy, khi dự án “Nuôi em Nghệ An” (NENA) triển khai hỗ trợ bữa ăn, nhiều trường đã gửi thư ngỏ mong được san sẻ khó khăn, tiếp sức cho trẻ tới trường.

Cô Vũ Thúy Hằng - Hiệu trưởng Trường mầm non Lượng Minh (xã Lượng Minh) - cho biết, năm học 2025-2026, trường có 96 học sinh được dự án hỗ trợ 10.000 đồng/ngày/em. Để đảm bảo suất ăn tối thiểu 17.000 đồng, nhà trường vận động phụ huynh góp thêm 7.000 đồng hoặc mang gạo, rau củ… đến trường.

Bữa ăn bán trú của trẻ ở một điểm trường vùng cao Nghệ An được dự án hỗ trợ

Tuy nhiên, từ tháng 10/2025, bắt đầu tổ chức bữa ăn trưa cho học sinh, nhà trường chưa nhận được bất kỳ khoản kinh phí nào từ dự án. “Chúng tôi gọi điện thì được hứa trong tuần sẽ chuyển. Họ báo sẽ chuyển tiền hỗ trợ hết năm học nên nhà trường vẫn tổ chức cho trẻ ăn bán trú như bình thường” - cô Vũ Thúy Hằng nói. Lo bữa ăn bán trú của trẻ có thể bị “đứt đoạn” khi dự án NENA bị tố thiếu minh bạch, cô cho biết, trường hợp dự án dừng hỗ trợ, trường buộc phải họp phụ huynh để bàn phương án khác. Do có gần 50% học sinh là hộ nghèo, nhiều em có cha mẹ đi làm ăn xa, rất khó duy trì việc đến lớp nếu không có bữa ăn bán trú.

Tương tự, từ đầu tháng 10/2025, Trường mầm non Mai Sơn (xã Nhôn Mai) được dự án NENA hỗ trợ tiền ăn cho 144 học sinh, mỗi học sinh được hỗ trợ 8.000 đồng/ngày. Đến giữa tháng 11/2025, mức hỗ trợ tăng lên 10.000 đồng/ngày. Song số tiền này chỉ đủ mua thức ăn mặn, phụ huynh phải góp thêm gạo, rau củ, gia vị và chất đốt.

Cô Nguyễn Thị Hằng - Hiệu trưởng nhà trường - cho biết, đến nay trường vẫn chưa nhận được khoản thanh toán tiền ăn tháng Mười và Mười một như cam kết, dẫn đến việc chưa thể trả nợ cho nhà cung cấp thực phẩm. Từ tháng Mười hai, số học sinh được dự án hỗ trợ giảm còn 42 em với lý do “người nuôi giảm”. Trước tình hình đó, trường đã họp phụ huynh để thông báo việc tạm thời nộp tiền ăn cho trẻ nhằm tránh phát sinh nợ trong trường hợp dự án không chi trả.

Theo cô Nguyễn Thị Hằng, bữa ăn bán trú không chỉ giúp duy trì sĩ số mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo dinh dưỡng và cải thiện tầm vóc cho trẻ vùng cao. Khi chế độ hỗ trợ tiền ăn bị cắt giảm, trường vận động phụ huynh duy trì bữa ăn. Nhưng do điều kiện kinh tế quá khó khăn, nhiều phụ huynh không thể nộp tiền mà chuẩn bị cơm ở nhà cho con mang theo tới trường.

“Nhưng nếu tự chuẩn bị cơm trưa thì nhiều em chỉ mang cơm trắng nên không đủ chất dinh dưỡng. Vì thế, nhà trường đang phối hợp ban quản lý các bản vận động phụ huynh đóng góp để tiếp tục duy trì bữa ăn bán trú tập trung tại trường. Hiện, mỗi em được Nhà nước hỗ trợ 150.000 đồng/tháng, nếu tổ chức ăn bán trú, phụ huynh cũng giảm được phần nào gánh nặng” - cô nói.

Hơn 150 học sinh Trường tiểu học Mường Ải (xã Mường Ải) được dự án NENA hỗ trợ tiền ăn từ đầu năm học, nhưng cũng thường xuyên bị “đứt đoạn”. Thầy Nguyễn Sỹ Đông - Hiệu trưởng nhà trường - cho biết, học sinh được dự án hỗ trợ tiền ăn từ ngày 6/10, nhưng chỉ được một thời gian ngắn thì nhà trường phải xin tạm dừng do dự án vướng lùm xùm.

Thời điểm đó, nhiều người gọi điện đến trường để hỏi, gây xáo trộn hoạt động chuyên môn. Sau thời gian tạm dừng, đầu tháng 12/2025, bữa ăn bán trú được tổ chức trở lại nhưng chỉ vài ngày thì lại phải dừng khi dự án bất ngờ cắt giảm số học sinh xuống còn 113 em.

Các mạnh thường quân cam kết tìm cách hỗ trợ

Đánh giá dự án thiện nguyện NENA là rất ý nghĩa và thiết thực, song nhiều trường học ở vùng cao tỉnh Nghệ An đành phải dừng việc nấu ăn cho học sinh vì chưa nhận được kinh phí. Thầy Phạm Xuân Hồng - Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và THCS Phà Đánh (xã Nậm Cắn) - cho biết, do dự án chưa thanh toán nên nhà trường đang nợ các nhà cung cấp khoảng 15 triệu đồng.

“Thầy cô thương các em, nhưng không có kinh phí nên phải dừng lại, tạm thời để các em về ăn cơm trưa ở nhà. Hy vọng các mạnh thường quân tiếp tục quan tâm, giúp học sinh nghèo cải thiện bữa ăn, tiếp sức cho trẻ vùng cao tới trường tìm con chữ” - thầy nói.

Dự án NENA do bà Đỗ Thị Nga điều hành, triển khai từ năm 2018 với mục tiêu hỗ trợ suất ăn cho học sinh nghèo vùng cao Nghệ An. Theo mô hình, mỗi học sinh được 1 mạnh thường quân “nhận nuôi”, hỗ trợ tiền ăn theo năm học, ban đầu là 150.000 đồng/tháng, sau tăng lên 200.000 đồng/tháng. Các khoản đóng góp được chuyển vào tài khoản cá nhân của bà Đỗ Thị Nga để phân bổ về các điểm trường.

Vào tháng 10/2025, fanpage “Dự án NENA” kêu gọi ủng hộ 350.000 đồng/thùng bánh mì bơ sữa cứu trợ lũ ở Thái Nguyên. Nhưng nhiều nhà hảo tâm phát hiện mức giá này cao hơn đáng kể so với giá thị trường. Từ đó, họ nghi ngờ và yêu cầu công khai tài chính, nhưng không nhận được phản hồi.

Fanpage “Dự án NENA” dừng cập nhật thông tin sau phúc đáp mạnh thường quân về việc dùng nhầm hình ảnh

Chị Nguyễn Thị Hậu - 33 tuổi, trú xã Đông Hiếu - nói rằng, mục tiêu của dự án thiện nguyện là rất nhân văn và ý nghĩa. Mỗi học sinh được 1 mạnh thường quân “nhận nuôi” bằng cách hỗ trợ tiền ăn theo từng năm học. Sau khi tìm hiểu, đầu năm học 2025-2026, chị đăng ký hỗ trợ 2 học sinh ở Trường tiểu học Mường Ải với mức 1,91 triệu đồng/học sinh/năm theo hướng dẫn.

Gần đây, khi thấy dự án có dấu hiệu không minh bạch về tài chính, chị Hậu liên lạc với 2 học sinh mình hỗ trợ thì mới biết 1 em không ăn cơm trưa ở trường. “Chúng tôi yêu cầu chủ dự án công khai tài chính, giải trình các khoản thu chi, nhưng không được đáp ứng. Nhận thấy có dấu hiệu bất thường, nhóm nhà hảo tâm đã trình báo công an” - chị Hậu nói.

Theo đơn kiến nghị của các mạnh thường quân, dự án NENA xuất hiện nhiều dấu hiệu thiếu minh bạch như: toàn bộ tiền ủng hộ chuyển vào tài khoản cá nhân; báo cáo thu - chi không đầy đủ; hồ sơ chi thiếu chứng từ; trùng mã nuôi em; học sinh không ăn bán trú vẫn nằm trong danh sách hỗ trợ. Từ ngày 15/10, bà Đỗ Thị Nga mất liên lạc hoàn toàn.

Chị N.T.H. - 34 tuổi, trú phường Vinh Hưng - cho biết, thống kê sơ bộ có 241 học sinh được 61 nhà hảo tâm “nhận nuôi”. Khi người điều hành dự án mất liên lạc, các mạnh thường quân đã gửi đơn kiến nghị cơ quan chức năng vào cuộc. Công an tỉnh Nghệ An hiện đã làm việc với một số nhà hảo tâm để thu thập tài liệu liên quan. Dù có thể dừng tham gia dự án, nhiều mạnh thường quân khẳng định sẽ tiếp tục tìm cách khác để hỗ trợ bữa ăn cho học sinh vùng cao, dù quy mô nhỏ hơn.

Phan Ngọc