Những đứa trẻ sẽ ra sao sau vụ việc lùm xùm của dự án Nuôi em?

Suốt thời gian dài, hàng chục ngàn Mạnh thường quân tin rằng đồng tiền của họ được trao đúng nơi, đúng người. Họ không chỉ gửi gắm tiền bạc, mà gửi gắm cả niềm tin vào một mô hình thiện nguyện giản dị mà nhân văn. Nhưng rồi, hàng loạt con số sai lệch, báo cáo thiếu minh bạch và cách vận hành dự án thiếu kiểm soát đã lộ diện.

Sự bức xúc càng bị đẩy lên khi trong gần trăm ngàn bức ảnh cấp mã “Nuôi em”, dự án liên tục gắn dòng chữ: “được thực hiện bởi Trung tâm Tình nguyện Quốc gia”, một tuyên bố tạo dựng niềm tin mạnh mẽ. Nhưng, đại diện Trung tâm Tình nguyện Quốc gia vừa khẳng định hoàn toàn không tham gia thực hiện, giám sát hay điều phối dự án.

Một trong những dự án kêu gọi đóng góp từ cộng đồng của Nuôi em - Ảnh: Fanpage chương trình

Đến lúc này thật khó để coi sự cố của Nuôi em chỉ là những sơ suất trong quản lý. Một dự án thiện nguyện với số tiền lớn, có cộng đồng ủng hộ hùng hậu, có sức lan tỏa mạnh, nhưng lại thiếu các quy trình kiểm soát căn bản nhất, thiếu minh bạch và thậm chí sử dụng uy tín tổ chức nhà nước mà không được xác nhận… Đó không phải là lỗi vô tình.

Điều đau lòng nhất là khi một dự án sụp đổ, người thiệt thòi nhất không phải là những người sáng lập, không phải là những người chỉ trích, mà chính là trẻ em, những đứa trẻ vốn đã chịu nhiều thiệt thòi trong cuộc sống.

Các em không được lựa chọn việc mình bị đem ra làm vỏ bọc cho một dự án thiếu trách nhiệm. Đằng sau mỗi bức ảnh, mỗi lời kêu gọi, mỗi lời cam kết là những ánh mắt chờ đợi của trẻ nhỏ: được ăn no, được đến trường, được tin rằng cuộc đời luôn có những người tốt muốn giúp mình. Khi niềm tin ấy bị lợi dụng, người lớn mất tiền, mất niềm tin, còn trẻ nhỏ mất đi cơ hội tốt để cải thiện cuộc sống.

Vụ việc Nuôi em đặt ra một yêu cầu cấp thiết: từ thiện phải chuyên nghiệp, minh bạch và có trách nhiệm. Bởi từ thiện không chỉ là trao đi tiền bạc mà là trao đi niềm tin. Và một khi niềm tin công chúng bị tổn thương, hệ quả để lại cho xã hội là vô cùng lớn. Người tốt dè dặt hơn, Mạnh thường quân thận trọng hơn, các dự án thiện nguyện chân chính lại bị nghi ngờ nhiều hơn.

Trong khi scandal xoay quanh người lớn còn có thể được khắc phục bằng kiểm tra, xử lý và cải tổ, thì những đứa trẻ vùng cao lại tiếp tục đối diện với khó khăn, thiếu thốn, những thiếu thốn không thể chờ đợi.

Hệ sinh thái nuôi em được giới thiệu trên website chương trình - Ảnh chụp màn hình website

Những ngày này, nhiều người từng tham gia đóng góp cho dự án viết trên trang cá nhân rằng điều khiến họ buồn nhất không phải là chuyện tiền bạc hay những lời biện minh đang dày lên từng ngày. Họ buồn và day dứt khi nghĩ đến những đứa trẻ nay bỗng trở thành nạn nhân của sự đổ vỡ niềm tin. “Không biết những ngày này các bé có còn được ăn ngon? Mình góp tiền vì muốn các em bớt lạnh, bớt đói và tin rằng các con đang nhận được sự yêu thương của rất nhiều người… Không ngờ có lúc các em bị đem ra làm minh chứng cho sự thiếu minh bạch".

Những cảm xúc ấy khiến nhiều người càng thấy buồn hơn. Bởi đằng sau mọi tranh luận, mọi tổn thương niềm tin, chính là những ánh mắt trẻ thơ vẫn chờ được chăm chút đúng nghĩa. Và khi một dự án sụp đổ, nỗi hụt hẫng của người lớn rồi sẽ nguôi. Nhưng những đứa trẻ ấy thì mất đi nhiều hơn thế, mất cả những cơ hội mà các em vốn dĩ xứng đáng được nhận.

Phạm Phước Dũng