Dấu hiệu con đang bị ép học

18/11/2025 - 06:16

PNO - Luật pháp có thể phạt người ép con học, nhưng chỉ tình thương và sự thấu hiểu mới chữa được vết thương tâm hồn của những đứa trẻ bị ép học.

Từ ngày 15/12/2025, Nghị định 282/2025/NĐ-CP sẽ chính thức có hiệu lực, quy định xử phạt từ 5 đến 10 triệu đồng đối với hành vi cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức.

Một đứa trẻ hạnh phúc hôm nay sẽ là một công dân lành mạnh và sáng tạo ngày mai.
Một đứa trẻ hạnh phúc hôm nay sẽ là một công dân lành mạnh và sáng tạo ngày mai - Ảnh: M.T

Quy định này chạm tới một câu chuyện tế nhị lâu nay vẫn được xem là chuyện riêng trong mỗi gia đình: chuyện ép con học.

Nhiều cha mẹ vẫn nghĩ rằng, bắt con học nhiều là vì thương con, vì muốn con có tương lai tốt đẹp. Nhưng các chuyên gia tâm lý cảnh báo: ép học không chỉ là bắt trẻ học quá nhiều giờ, mà còn là mọi hành vi khiến trẻ học trong lo âu, sợ hãi và mất hứng thú.

Trẻ tiểu học học đến 10 giờ đêm, cuối tuần vẫn kín lịch học thêm; trẻ THCS không còn thời gian chơi; học sinh THPT sống trong áp lực thi cử, so sánh, kỳ vọng… Tất cả đều là những biểu hiện của “học quá sức”.

Theo Viện Sức khỏe tâm thần, 1/4 học sinh trung học ở Việt Nam có dấu hiệu stress học đường, trong đó nhiều em rơi vào trầm cảm mà cha mẹ không hề hay biết. Một đứa trẻ thường xuyên bị mắng vì điểm kém, bị cấm vui chơi, bị so sánh với bạn bè - chính là một đứa trẻ đang chịu bạo lực tinh thần.

Tâm lý học trẻ em chỉ ra, trẻ bị ép học thường có những biểu hiện rõ ràng: hay cáu gắt, mất ngủ, mệt mỏi, sợ đến trường, hay kêu đau đầu, đau bụng mà không có bệnh lý. Có trẻ lại thu mình, ít nói, mất hứng thú với những điều từng yêu thích.

Nếu trẻ học hơn 10 tiếng mỗi ngày, không có ít nhất một ngày nghỉ trọn vẹn mỗi tuần, không được vận động ngoài trời, thiếu ngủ - thì rõ ràng là đang học quá sức.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trẻ cần ít nhất 60 phút vận động thể chất mỗi ngày và 8-10 giờ ngủ ban đêm. Khi việc học tước đi những điều cơ bản đó, nó không còn là học tập, mà là sự cưỡng ép.

Không có đứa trẻ nào sợ học, chúng chỉ sợ áp lực từ cách người lớn bắt học.

Một câu hỏi tưởng đơn giản - “Hôm nay con vui không?” - đôi khi quan trọng hơn cả điểm 10.

Cha mẹ cần lắng nghe con nhiều hơn, quan sát con kỹ hơn. Nhà trường cần giảm áp lực thành tích, khuyến khích học sinh học vì đam mê, không phải vì sợ bị đánh giá. Và khi Nghị định 282 đi vào thực tế, cần có hướng dẫn rõ ràng về thế nào là “học quá sức” để việc xử lý vừa có căn cứ, vừa có tính nhân văn.

Bởi dẫu luật pháp có thể phạt người ép con học, nhưng chỉ tình thương và sự thấu hiểu mới chữa được vết thương tâm hồn của những đứa trẻ bị ép học.

Một đứa trẻ hạnh phúc hôm nay sẽ là một công dân lành mạnh và sáng tạo ngày mai.

Chúng ta không cần những “cỗ máy học”, mà cần những con người biết yêu việc học và biết sống tử tế.

Tầm Xuân

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI