Đại biểu Trần Hoàng Ngân: TPHCM được tiếp sức để sánh vai với các đô thị lớn trên thế giới

Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Ảnh: QH

Sáng 11/12, với đại đa số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Phóng viên Báo Phụ nữ đã có trao đổi với đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân để hiểu hơn về ý nghĩa, mục tiêu của chính sách cũng như những vấn đề TPHCM cần “hành động” nhanh, quyết liệt để tạo ra đột phá.

THÀNH PHỐ SẼ TIẾP TỤC "VÌ CẢ NƯỚC VÀ CÙNG CẢ NƯỚC"

* Thưa đại biểu, Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho TPHCM. Là một đại biểu của thành phố, ông có thể chia sẻ cảm xúc của mình? Điều này có gì khác so với thời điểm hơn 2 năm trước, khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 98 cho TPHCM?

- Tôi vẫn nhớ ngày 24/6/2023, Quốc hội đã bấm nút thông qua Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho TPHCM - với số phiếu gần như tuyệt đối (481/484 đại biểu). Từ đó, TP.HCM có thêm công cụ thể chế, pháp lý để tháo gỡ điểm nghẽn và phục hồi, tăng trưởng kinh tế.

Sau khi kinh tế thành phố suy thoái do ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch năm 2021 (âm 4%), sau đó đã tăng trưởng trên 9% và về đích khoảng trên 8,5%, tiếp tục đóng góp quan trọng vào thành quả chung của đất nước.

Đến ngày 1/1/2025, thành phố mang tên Bác khoác lên mình một “chiếc áo mới” với nhiều tiềm năng, lợi thế từ ba cực tăng trưởng lớn của cả nước: Bình Dương – Bà Rịa – Vũng Tàu – TPHCM (cũ). Dân số của thành phố gần 14 triệu người, chưa kể tới khách vãng lai (khoảng 20 triệu người)– khiến TPHCM trở thành một trong top 20 siêu đô thị của thế giới.

Quy mô kinh tế của TPHCM đạt trên 120 tỉ USD, đóng góp 1/3 tổng thu ngân sách Nhà nước và gần 1/2 thu ngân sách Trung ương, với 420.000 doanh nghiệp và 350.000 hộ kinh doanh.

Do đó, thành phố rất cần một thể chế tương thích với đặc điểm kinh tế - xã hội. Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tại Đại hội Đảng bộ TPHCM rằng phải tạo ra một thể chế vượt trội để tháo gỡ điểm nghẽn về ùn tắc giao thông, ngập nước, môi trường, ma túy, nhà ở cho người dân…

Hôm nay, khi Quốc hội tiếp tục bấm nút thông qua việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98, tôi thật sự rất vui vì thành phố có thêm năng lượng và thể chế tương thích để TPHCM tiếp tục là đầu tàu, trung tâm kinh tế, thương mại, du lịch, văn hóa, y tế, giáo dục, công nghệ của cả nước.

Quan trọng hơn, thành phố có điều kiện sánh vai với các đô thị lớn trên thế giới. Thành phố sẽ tiếp tục “vì cả nước và cùng cả nước” trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

* Theo ông, những điểm nhấn nào về cơ chế trong Nghị quyết sẽ tạo sức bật cho TPHCM trong giai đoạn mới?

- Hiện nay, trong 34 địa phương thì chỉ có 6 địa phương có tỉ lệ điều tiết về ngân sách, và TP.HCM là nơi có tỉ lệ điều tiết về Trung ương cao nhất: 75%, được để lại 25%. Thành phố hiểu và chia sẻ vì cả nước, do đó rất cần thể chế để huy động các nguồn lực ngoài ngân sách, huy động tổng vốn đầu tư xã hội.

Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố, giai đoạn 2026–2030, thành phố đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 10–11%, tổng vốn đầu tư đạt 35–40% GRDP, tức mỗi năm cần 40–50 tỉ USD. Nhưng ngân sách để lại chỉ khoảng 4 tỉ USD, tức chỉ chiếm 10%. Vì vậy, phải có cơ chế vượt trội để thu hút nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư chiến lược.

Trong lần sửa đổi này, TPHCM được bổ sung danh mục dự án để thu hút nhà đầu tư chiến lược trên hầu hết các lĩnh vực: văn hóa, y tế, môi trường, trung tâm thương mại tự do, trung tâm văn hóa, thể dục thể thao, y tế chuyên sâu, và cả việc xây dựng đặc khu Côn Đảo – nơi có giá trị lịch sử đặc biệt.

Điểm thứ hai, Luật đã tháo gỡ điểm nghẽn trong thanh toán BT để thu hút nhà đầu tư. Thứ ba là cơ chế ưu đãi và phân cấp, phân quyền mạnh cho thành phố trong thực hiện quy hoạch.

Thứ tư, TPHCM được khai thác quỹ đất phụ cận cho hạ tầng, nhất là đường sắt đô thị, cao tốc, vành đai, cơ chế khai thác quỹ đất và thu hồi đất xung quanh các dự án hạ tầng.

Ngoài ra, khu thương mại tự do cũng là điểm nhấn để kết hợp với cảng quốc tế Cái Mép – Thị Vải và cảng trung chuyển Cần Giờ, cùng Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM để tạo hệ sinh thái, động lực phát triển, trung tâm logistics của khu vực châu Á, vươn tầm thế giới.

TPHCM được kỳ vọng tạo ra bước chuyển rõ rệt với những cơ chế mới từ Nghị quyết của Quốc hội - Ảnh minh họa (Báo Phụ nữ TPHCM)

TRONG TƯƠNG LAI, TPHCM CẦN THÊM LUẬT “SIÊU ĐÔ THỊ”

* Theo ông, với những cơ chế này, TPHCM phải hành động ngay như thế nào để tận dụng mọi lợi thế phát triển?

- Thành phố đã có kinh nghiệm triển khai Nghị quyết 98, nên ngay từ bây giờ, thành phố đã chuẩn bị các đề án để trình HĐND thông qua nghị quyết triển khai sửa đổi, bổ sung. Quan trọng hơn là xúc tiến đầu tư, chuẩn bị đề án rõ ràng, cụ thể, tuyên truyền, giới thiệu dự án, thu hút nhà đầu tư chiến lược. Nguyên tắc là “win–win”: người dân TPHCM được lợi nhưng nhà đầu tư cũng đảm bảo hiệu quả.

* Một số đại biểu Quốc hội băn khoăn, cơ chế lần vẫn này chưa đủ mạnh để phân cấp, phân quyền thực sự để TPHCM bứt phá, quan điểm của ông ra sao?

- Trước hết phải cảm ơn các đại biểu Quốc hội đã chia sẻ với thành phố. Tuy nhiên, trong bối cảnh thời gian có hạn, việc sửa đổi Nghị quyết 98 là để kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn trước mắt.

Về lâu dài, Quốc hội và TPHCM phải chủ động cùng các ủy ban, tham vấn luật sư, xây dựng một dự án luật về siêu đô thị hoặc đô thị đặc biệt, không chỉ cho TPHCM mà cho các thành phố đủ điều kiện.

Luật Thủ đô cũng đã sửa đổi, nhưng cũng vẫn cần nghị quyết đặc thù – điều đó cho thấy thực tiễn phát sinh nhanh, nhiều bất định, luật phải chấp nhận sửa đổi, nghị quyết cũng vậy, để kiến tạo phát triển và giải quyết điểm nghẽn.

Minh Quang