Sửa Nghị quyết 98 để thu hút nhà đầu tư chiến lược

01/12/2025 - 07:14

PNO - Hướng tới mục tiêu trở thành siêu đô thị tầm cỡ khu vực và thế giới, TPHCM cần thêm nguồn vốn lớn ngoài ngân sách. Để làm được điều này, cần sửa đổi Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Việc bổ sung các cơ chế, chính sách mới vào Nghị quyết 98 sẽ giúp TPHCM có cơ hội phát triển đồng bộ hạ tầng, thu hút đầu tư ẢNH: NGUYỄN VĂN (chụp ở đường Võ Nguyên Giáp)
Việc bổ sung các cơ chế, chính sách mới vào Nghị quyết 98 sẽ giúp TPHCM có cơ hội phát triển đồng bộ hạ tầng, thu hút đầu tư ẢNH: NGUYỄN VĂN (chụp ở đường Võ Nguyên Giáp)

Cú hích trong không gian phát triển mới

Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TPHCM có diện tích hơn 6.700km², dân số gần 14 triệu người và lực lượng lao động hơn 7,2 triệu người. Với quy mô tổng sản phẩm địa phương (GRDP) khoảng 3,03 triệu tỉ đồng (khoảng 123 tỉ USD), TPHCM đang đóng góp gần 1/4 GDP cả nước. TPHCM được kỳ vọng trở thành siêu đô thị đa trung tâm, kéo nền kinh tế Việt Nam lên tầm cao mới.

Để làm được điều đó, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, mỗi năm, TPHCM cần bổ sung nguồn vốn mới từ 8-12 tỉ USD nhưng ngân sách chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bản dự thảo nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 để Quốc hội xem xét, thông qua ngay trong kỳ họp thứ mười - kỳ họp cuối của Quốc hội khóa XV.

Điểm nổi bật của dự thảo là mở rộng hàng loạt cơ chế để thu hút nhà đầu tư chiến lược. So với nghị quyết hiện hành, bản dự thảo nghị quyết mới bổ sung 11 nhóm dự án ưu tiên, trải rộng từ hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, y tế chuyên sâu, du lịch, văn hóa, thể thao, năng lượng sạch, logistics đến môi trường. Danh mục này được thiết kế để giúp TPHCM hình thành các dự án quy mô lớn, có sức lan tỏa mạnh và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, công nghiệp, công nghệ cao.

Dự thảo còn cho phép chính quyền TPHCM tự thẩm định, chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư dựa trên một số quy hoạch cụ thể đã được phê duyệt, giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, giảm độ trễ chính sách.

Ông Nguyễn Xuân Thành - giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright (Đại học Fulbright Việt Nam) - đánh giá, việc mở rộng danh mục các dự án và nhà đầu tư chiến lược là thay đổi quan trọng nhất và có thể tạo tác động tích cực nhất của bản dự thảo này.

Ông phân tích, trước đây, Nghị quyết 98 quy định tương đối hẹp, chủ yếu hướng vào nhóm nhà đầu tư trong công nghiệp chế biến, chế tạo, đặc biệt là điện tử, bán dẫn, trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo hay nhóm cảng biển. Bản dự thảo này mở rộng phạm vi đối tượng, không chỉ bao trùm các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo mà còn bao gồm các lĩnh vực dịch vụ như y tế, giải trí cùng nhiều hạng mục hạ tầng đô thị.

“Việc mở rộng như vậy sẽ tạo điều kiện cho nhà đầu tư có thể được xem xét và xếp loại là nhà đầu tư chiến lược để được hưởng ưu đãi, tùy theo quy mô và lĩnh vực cụ thể” - ông nói.

Cán bộ phường Tân Sơn Nhất tư vấn, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân - ẢNH: THANH TÂM
Cán bộ phường Tân Sơn Nhất tư vấn, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân - Ảnh: Thanh Tâm

Cần gói thể chế đủ lớn để tạo đột phá

Theo ông Nguyễn Xuân Thành, thời gian qua, nhiều nước đã tăng mạnh ưu đãi để thu hút các dự án công nghiệp chất lượng cao, hạ tầng xanh. Trong khi đó, mức ưu đãi của Việt Nam chưa thực sự hấp dẫn. Điều này cũng giải thích phần nào vì sao sau 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 98, TPHCM vẫn chưa thu hút được nhà đầu tư chiến lược như kỳ vọng.

Ông cho rằng, bên cạnh việc quy định cụ thể về thu hút nhà đầu tư chiến lược, bản dự thảo sửa đổi Nghị quyết 98 cũng trao quyền lớn hơn cho chính quyền TPHCM. Nếu các nội dung này được thông qua thì HĐND TPHCM sẽ có quyền quyết nghị những ưu đãi cụ thể, phù hợp với từng dự án đầu tư. Làm được như vậy, TPHCM mới thực sự có bước phát triển đột phá.

Nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi Nghị quyết 98, tiến sĩ kinh tế Trần Du Lịch cho rằng, vấn đề quan trọng là xác định đúng địa vị và vai trò của nhà đầu tư chiến lược đối với sự phát triển của TPHCM trong không gian mới sau khi sáp nhập địa giới hành chính. Nhà đầu tư chiến lược không chỉ đơn thuần bỏ vốn ra mà còn phải là chủ thể có khả năng dẫn dắt, định hình và tạo sức lan tỏa cho một ngành hoặc lĩnh vực cụ thể.

Ông kiến nghị, danh mục các lĩnh vực được xác định là chiến lược cần thiết kế theo hướng mở. Cụ thể, HĐND thành phố được quyền cập nhật, bổ sung những ngành, lĩnh vực phù hợp với từng giai đoạn quy hoạch nhằm thu hút đúng những nhà đầu tư có thể tạo động lực tăng trưởng mới. Tinh thần chung cần quán triệt là “trung ương chỉ đạo, địa phương quyết định và chịu trách nhiệm”.

Tiến sĩ Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội - cho rằng, có nhiều cơ chế mang tính đột phá trong bản dự thảo sửa đổi Nghị quyết 98. Tuy nhiên, một số quy định vẫn chưa cho thấy sự thay đổi đủ mạnh về tư duy trao quyền. Theo ông, thủ tục đầu tư không phải là vài đầu mục có thể phân cấp lẻ tẻ.

Chính quyền TPHCM cần được trao quyền trong việc thiết kế các quy trình, thủ tục nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, theo nguyên tắc “một cơ quan duy nhất có năng lực, thẩm quyền để giải quyết thủ tục theo quy trình, trình tự thống nhất, không phân mảnh ra các ngành, các lĩnh vực”.

Hay nói cách khác, TPHCM cần có các “gói sandbox thể chế” nhằm tạo đột phá trong thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Dự thảo nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 mở rộng hàng loạt cơ chế để TPHCM thu hút nhà đầu tư chiến lược - ẢNH: HOA LÀI (chụp ở Công ty cổ phần Kềm Nghĩa)
Dự thảo nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 mở rộng hàng loạt cơ chế để TPHCM thu hút nhà đầu tư chiến lược - Ảnh: Hoa Lài chụp ở Công ty cổ phần Kềm Nghĩa)

Định hình vị thế trong bản đồ đầu tư toàn cầu

Từ góc nhìn của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước, chúng tôi nhận thấy, việc thể chế hóa các cơ chế đặc thù tại TPHCM thông qua việc sửa đổi Nghị quyết 98 là một bước tiến lớn. Để các chính sách này thực sự đi vào cuộc sống, cần có những hành động cụ thể, quyết liệt và đồng bộ.

Điều kiện tiên quyết để chính sách phát huy hiệu quả là sự đồng bộ và kịp thời trong hệ thống văn bản hướng dẫn dưới luật. Hiện nay, doanh nghiệp đang lúng túng trong việc áp dụng các chính sách ưu đãi do chưa có hướng dẫn chi tiết từ các bộ, ngành trung ương. Cần thiết lập một tổ công tác xúc tiến và hỗ trợ nhà đầu tư chiến lược cấp thành phố với sự tham gia của các sở, ngành chủ chốt, hoạt động theo nguyên tắc “một cửa liên thông, một đầu mối trách nhiệm”.

Trong kỷ nguyên công nghệ và dữ liệu số, rất cần thiết xây dựng một cổng thông tin điện tử chuyên biệt về nhà đầu tư chiến lược. Cổng thông tin này không chỉ công bố công khai danh mục dự án, tiến độ xử lý, cơ chế ưu đãi mà còn là nền tảng tương tác với doanh nghiệp - một hình thức “chính quyền số” trong xúc tiến đầu tư.

Chính quyền TPHCM nên thí điểm mô hình “quản lý một đầu mối” cho các nhà đầu tư chiến lược trong một số lĩnh vực mới như AI, bán dẫn, nghiên cứu phát triển (R&D), logistics công nghệ cao. Mô hình một đầu mối với cơ quan chủ trì có thẩm quyền điều phối sẽ giúp giải quyết hiệu quả tình trạng “nhiều cửa, nhiều luật”.

Chính quyền TPHCM cũng nên xem xét thành lập một hội đồng tư vấn nhà đầu tư chiến lược với thành phần bao gồm các chuyên gia độc lập, đại diện các hiệp hội doanh nghiệp, các nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước. Hội đồng này có thể đóng vai trò phản biện chính sách, tham vấn định kỳ với lãnh đạo thành phố và cung cấp những phân tích chuyên sâu về xu thế đầu tư toàn cầu, bài học từ các trung tâm kinh tế tương đồng như Singapore, Thượng Hải, Seoul hay Dubai...

Việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 không chỉ đơn thuần là điều chỉnh kỹ thuật về thể chế mà là cơ hội lớn để TPHCM định hình vị thế của mình trong bản đồ đầu tư toàn cầu, đặc biệt là trong việc thu hút các nhà đầu tư chiến lược có tầm nhìn dài hạn, năng lực tài chính mạnh và cam kết gắn bó bền vững với địa phương.

Ông ĐẬU ANH TUẤN - Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

Nới “tấm áo chật” cho TPHCM

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM được 2 năm. Thời gian thực thi chưa lâu nhưng nay cần xem xét sửa đổi là do có sự sắp xếp bộ máy, sáp nhập địa giới hành chính. Trong đó, TPHCM mới bao gồm cả tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Không chỉ mở rộng về không gian, dân số, TPHCM mới đã mang tầm vóc khác hẳn so với thời điểm ban hành Nghị quyết 98.

Nghị quyết 98 đã trở thành “tấm áo chật” đối với TPHCM mới. Tôi nghĩ, chúng ta cần nhanh chóng xem xét, ban hành cơ chế, chính sách mới cho TPHCM bởi nhiều chính sách đã không còn phù hợp với tình hình mới. Bên cạnh đó, nhiều chính sách chưa kịp nêu trong Nghị quyết 98 nay đã có thực tiễn để ban hành. Tôi kỳ vọng nghị quyết sửa đổi sẽ giúp TPHCM tận dụng được tối đa lợi thế để đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Đại biểu Quốc hội NGUYỄN THỊ VIỆT NGA (TP Hải Phòng)

Minh Quang - Như Diệp

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI