Đại biểu Quốc hội: Chính sách mở đường, gia đình phải thay đổi cách yêu con

22/11/2025 - 06:16

PNO - Ủng hộ xử phạt hành vi ép con học, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, không thể chỉ trông chờ vào chính sách mà cần đồng hành của gia đình, nhà trường.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga - Ảnh: QH
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga - Ảnh: QH

Học tập phải đi cùng quyền được vui chơi

Quy định xử phạt từ 5-10 triệu đồng với hành vi "cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức" tại Nghị định số 282/2025/NĐ-CP đang nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận.

Trao đổi với Báo Phụ nữ TPHCM, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (TP Hải Phòng) - Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội - bày tỏ sự đồng tình: “Quy định này đã khẳng định nguyên tắc tối cao đối với trẻ em là học tập phải đi cùng sức khỏe thể chất, tinh thần, quyền được nghỉ ngơi, vui chơi”.

Đại biểu chia sẻ, cha mẹ thường muốn điều tốt nhất cho con, nên có tâm lý thúc ép con học, nhất là các giai đoạn chuyển cấp, thi đại học. Tuy nhiên, thực tiễn giám sát và tiếp xúc cử tri cho thấy ngày càng nhiều trường hợp trẻ rối loạn lo âu, trầm cảm, có hành vi tiêu cực do gánh nặng thành tích.

“Nghị định 282/2025/NĐ-CP có thể xem như một lời nhắc nhở với các gia đình, đó là mọi người có quyền kỳ vọng, song đừng thay con quyết định mọi thứ, đừng đo tình yêu bằng số giờ học thêm”- bà nói.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga chỉ ra nhiều điểm hợp lý của quy định, như chế tài xử phạt mạnh, đủ sức răn đe. Cùng với xử phạt hành chính, Nghị định cũng nêu rõ các biện pháp khắc phục đi kèm như buộc xin lỗi công khai, buộc tham gia tư vấn, hướng tới giáo dục lại hành vi, không chỉ trừng phạt.

Quy định này giúp nhà trường, chính quyền cơ sở có căn cứ pháp lý can thiệp sớm khi nhận thấy trẻ bị cưỡng ép, vượt quá phạm vi vì “lợi ích học tập”.

Cần bộ tiêu chí nhận diện

Tuy nhiên, làm thế nào để xác định cưỡng ép học tập quá sức cũng là vấn đề đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng phải làm rõ hơn.

Bà kiến nghị Chính phủ ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định, trong đó hướng dẫn liên ngành về tiêu chí “quá sức”, quy trình tiếp nhận, xác minh, phối hợp và mẫu biên bản riêng cho hành vi bạo lực tinh thần. Từ đó các cơ quan, nhà trường có thể áp dụng thống nhất. Đồng thời chính sách phải đi theo hướng bảo vệ trẻ và không hình sự hóa sự quan tâm chính đáng của cha mẹ.

Cụ thể, về thời lượng học, cần tham chiếu khung thời khóa biểu chính khóa, ngoại khóa của nhà trường và thời gian ngủ tối thiểu dành cho các lứa tuổi của trẻ theo khuyến nghị của ngành y tế. Từ đó xác định lịch học bị dày đặc, kéo dài và vượt khuyến nghị.

“Tôi kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm ban hành khuyến nghị thời lượng học, nghỉ theo lứa tuổi, Bộ Y tế ban hành hướng dẫn sức khỏe tinh thần học đường, liên thông với quy trình xử lý của Nghị định để các chủ thể có cùng ngôn ngữ chung khi can thiệp”- bà nói.

Về phương thức cưỡng ép, cần có có bằng chứng về đe dọa, mắng nhiếc, bêu rếu, cô lập trẻ... Từ đó gây ra các hậu quả như kiệt sức, suy nhược, rối loạn lo âu, trầm cảm, bỏ ăn, tự tổn hại.

Những chứng cứ này có thể tiếp nhận báo cáo từ giáo viên chủ nhiệm, tư vấn tâm lý học đường, tổ dân phố, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, kèm sổ liên lạc điện tử, biên bản làm việc, kết luận của cơ sở y tế.

Đồng hành để giảm áp lực cho trẻ

Nghị định số 2822025/NĐ-CP hướng tới mục tiêu nhân văn là giảm áp lực học tập cho trẻ, song đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh, không thể chỉ trông chờ vào riêng điều khoản này.

Bà chỉ ra 5 trụ cột quan trọng để đạt được mục tiêu này. Đó là chương trình, đánh giá; hệ sinh thái tư vấn; điều phối luyện thi, học thêm; truyền thông, giáo dục phụ huynh và dữ liệu cảnh báo sớm.

Theo đó, các trường cần rà soát khối lượng bài tập, kiểm tra, tránh tổ chức quá nhiều kỳ thi, cuộc thi. Trong đánh giá, cần tăng tỉ trọng kỹ năng, dự án. Các trường phải công khai khung bài tập theo tuần, theo lứa tuổi để phụ huynh tham chiếu, ngăn lạm phát bài tập.

Các trường cũng cần củng cố hệ thống tư vấn học đường, thành lập phòng tư vấn với đội ngũ cán bộ được biên chế, có kỹ năng, nghiệp vụ. Đồng thời, kết hợp đội ngũ y tế, tâm lý, công an cơ sở khi có nguy cơ bạo lực tinh thần. Bên cạnh đó, nhà trường nên xây dựng chỉ số cảnh báo sớm khi thấy trẻ nghỉ học bất thường, thay đổi hành vi, học tập sa sút... từ đó can thiệp sớm.

Trong luyện thi, học thêm, cần công bố bộ nguyên tắc tổ chức phụ đạo, khuyến cáo số giờ tối đa. Cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý cơ sở dạy thêm trái phép.

Đặc biệt, nữ đại biểu nhấn mạnh vai trò của gia đình trong việc đồng hành, giảm áp lực học tập cho trẻ. “Chính sách chỉ là lan can, còn tay lái nằm ở mỗi gia đình”- bà nói và đề nghị phụ huynh thay đổi cách hỗ trợ con, áp dụng “3 cùng”: cùng đặt mục tiêu thực tế, cùng lập kế hoạch học - nghỉ, cùng phối hợp với nhà trường khi nhận thấy dấu hiệu quá tải.

Cha mẹ nên thiết lập “vòng an toàn” mỗi ngày gồm 60-90 phút vận động, giải trí và đảm bảo trẻ ngủ đủ theo khuyến nghị của ngành y tế.

Cuối tuần, gia đình nên có hoạt động gắn kết. Khi con học sa sút, thay vì tăng lớp học thêm, phụ huynh cần tìm nguyên nhân gốc, từ kỹ năng học, tâm lý đến quan hệ bạn bè và cân nhắc gặp chuyên gia tâm lý học đường.

Về phía nhà trường, cần chủ động cảnh báo phụ huynh khi học sinh có biểu hiện quá tải. Còn chính quyền cơ sở, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên cần duy trì các kênh tư vấn miễn phí để hỗ trợ cha mẹ.

Như Diệp

Luật sư Đặng Văn Sơn (Đoàn Luật sư TP Hà Nội):

Không để hậu quả xảy ra rồi mới đánh giá được thế nào là "cưỡng ép học quá sức"

Nghị định 282/2025/NĐ-CP ngày 30/10/2025 đã điều chỉnh rất nhiều các hành vi quan hệ pháp luật ở nhiều lĩnh vực khác nhau mà trước đây chưa có quy định hoặc quy định chưa cụ thể trong đó có các hành vi về bạo lực gia đình.

Thực tế, hành vi của không ít cha mẹ khi ép, gây áp lục đối với con cái học tập là một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ em và trẻ vị thành niên gặp các rối loạn về sức khỏe tâm thần, hiện tượng trẻ bị trầm cảm, âu lo, rối loạn cảm xúc vì học tập có chiều hướng tăng.

Việc này cũng xuất phát từ chương trình dạy học chung của nhà trường bởi thời gian, chương trình học ở nhà trường cũng đã khá nặng, giờ học thường bắt đầu từ rất sớm. Đặc biệt tại các thành phố lớn, các em phải đi học từ rất sớm để tránh kẹt xe.

Từ đó, việc quy định về chế tài xử phạt đối hành vi “Cưỡng ép thành viên trong gia đình học tập quá sức” là cần thiết. Mức xử phạt từ 5-10 triệu đồng tại thời điểm này là phù hợp vì nội dung này cũng hoàn toàn mới, cần có sự tuyên truyền sâu rộng hơn để mọi người nhận thức pháp luật.

Tuy nhiên, dưới góc nhìn pháp luật, quy định này còn chưa rõ ràng, chưa có sự đánh giá “quá sức là như thế nào”. Cha mẹ có đánh giá và nhận thức được mức độ quá sức hay không và thông qua các tiêu chí nào để đánh giá quá sức, vì mỗi người đều có tư duy và nhận thức khác nhau.

Do đó, cần có thông tư hướng dẫn cụ thể để tránh tình trạng chế tài đã có nhưng người thi hành khó xử lý. Đặc biệt, không để xảy ra hậu quả rồi mới đánh giá được thì việc phòng ngừa sẽ không có tác dụng.

Nhật Thu (ghi)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI