Công chức thời mới: Có KPI, có sàng lọc

Không còn "công chức trọn đời"

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, điểm đột phá lớn nhất của luật này là cơ chế quản lý, sử dụng công chức rõ ràng, minh bạch, hướng đến hiệu quả thực chất. Cụ thể, người dự tuyển công chức phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm. Sau khi trúng tuyển, người lao động phải vượt qua kỳ kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ, sau đó mới được chính thức tuyển dụng, bổ nhiệm.

Bà cho biết, nội dung đánh giá cán bộ, công chức đã được thiết kế bài bản với nguyên tắc, phương thức, thẩm quyền và tiêu chí cụ thể, gắn chặt với vị trí việc làm: “Kết quả đánh giá được dùng làm căn cứ để khen thưởng, trả thu nhập tăng thêm; xem xét, bố trí vào vị trí việc làm thấp hơn hoặc cho thôi việc. Kết quả này giúp loại khỏi bộ máy những người không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ”.

Quốc hội thông qua Luật Cán bộ, Công chức (sửa đổi) vào sáng 24/6 - Nguồn ảnh: Media Quốc hội

Chia sẻ sau khi bấm nút thông qua luật, đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông) cho rằng, luật được xây dựng dựa trên tư duy đổi mới toàn diện. Lâu nay, một bộ phận cán bộ có suy nghĩ rằng vào được cơ quan nhà nước là an toàn suốt đời. Luật sửa đổi lần này chấm dứt nếp nghĩ đó, buộc cán bộ, công chức phải nỗ lực, học tập, trau dồi kiến thức để đáp ứng yêu cầu công việc. Ông nói: “Những quy định mới sẽ tạo ra sự cạnh tranh, bình đẳng. Người có năng lực sẽ tiếp tục làm việc, người không có năng lực sẽ tự đào thải mình”.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (tỉnh Đồng Tháp) cũng hy vọng rằng, Luật Cán bộ, Công chức (sửa đổi) sẽ khắc phục tình trạng đánh giá cán bộ, công chức một cách hình thức, “dĩ hòa vi quý” như lâu nay. Thay vào đó, công chức sẽ được đánh giá dựa trên hiệu quả công việc, từ đó tạo nền tảng để luật đi vào thực tiễn một cách công tâm, khách quan.

Có tiêu chí riêng cho từng vị trí việc làm

Đại biểu Tô Văn Tám (tỉnh Kon Tum) cho rằng, trong nền hành chính, cán bộ là gốc; tuyển dụng, quy hoạch, sử dụng, đánh giá cán bộ là khâu rất quan trọng để đảm bảo bộ máy vận hành hiệu quả, thực chất. Luật Cán bộ, Công chức (sửa đổi) đã quy định rõ ràng, minh bạch các vấn đề về quy trình tuyển dụng, điều kiện tuyển dụng. Tuy nhiên, đánh giá cán bộ vẫn là khâu khó, cần được quan tâm, lưu ý.

Trong phiên thảo luận về dự thảo Luật Cán bộ, Công chức (sửa đổi) trước đó, bà Phạm Thị Thanh Trà cho biết, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để Chính phủ có quy định cụ thể tiêu chí đánh giá dựa trên công nghệ, dữ liệu số, kinh nghiệm quốc tế và đặc thù Việt Nam, kết hợp chỉ số đánh giá kết quả thực hiện công việc (KPI) với kết quả định lượng theo vị trí việc làm.

Đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, sử dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ giúp cho việc đánh giá cán bộ theo vị trí công việc sát sao và minh bạch hơn. Ứng dụng công nghệ thông tin sẽ cho thấy trong 1 ngày, cán bộ xử lý được bao nhiêu việc, kết quả ra sao. Muốn vậy, phải đảm bảo kết cấu hạ tầng hoàn thiện, kết nối thông tin thông suốt để đánh giá chính xác.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (tỉnh Bình Thuận) lưu ý, việc xây dựng KPI phải được tính toán kỹ lưỡng, triển khai nhất quán trên toàn quốc. “Không thể dùng một bộ KPI chung cho tất cả. Mỗi vị trí việc làm cần có tiêu chí riêng, dựa trên mô tả công việc cụ thể” - ông nói. Theo ông, việc triển khai KPI phải kết hợp với ứng dụng công nghệ thông tin, với các phần mềm quản lý công việc hành chính công. Ứng dụng này cũng có tính năng tự động nhắc nhở thời hạn, theo dõi tiến độ và tổng hợp báo cáo công việc nhằm giảm tình trạng chậm trễ, tồn đọng.

Theo ông, mỗi bộ, ngành, địa phương nên thiết lập các tổ, trung tâm hay đơn vị chuyên trách để theo dõi và hỗ trợ các đơn vị trong quá trình triển khai, nhất là trong giai đoạn đầu: “Một bộ KPI tốt trong khu vực công cần tuân thủ 3 nguyên tắc: phù hợp với vị trí việc làm, gắn với mục tiêu chính sách công và có khả năng đo lường sự minh bạch”.

Cũng theo ông, để thực sự chuyển sang nền công vụ hiện đại, hiệu quả, cần dùng KPI để làm căn cứ trả lương cho cán bộ, công chức, tạo sự công bằng tương đối và khuyến khích, thúc đẩy tinh thần, trách nhiệm của cán bộ. Điều này giúp giảm tâm lý “bình quân chủ nghĩa” trong khu vực công - nơi mà lương thường được trả gần như bằng nhau dù mức độ đóng góp khác nhau.

Minh Quang