Căn bệnh nguy hiểm dễ bỏ qua do lầm tưởng tuổi già sức yếu

Mới đây, bà T.T.X. - 68 tuổi, ngụ phường Vườn Lài - được đưa đến Bệnh viện (BV) Đại học y dược TPHCM cấp cứu vì bị ngất. Trước đó, bà thường mệt mỏi, khó thở khi lên cầu thang. Bà nghĩ đó là do tuổi già. Tuy nhiên, cách đây 1 tháng, trong chuyến du lịch cùng gia đình, bà bị choáng và ngất khi leo dốc. Lúc trở về, hiện tượng ngất thoáng qua này tiếp tục xảy ra khi bà leo cầu thang.

Tiến sĩ, bác sĩ Cao Đằng Khang - Trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch của BV - cho hay, kết quả khám xác định bà X. bị hẹp khít van động mạch chủ do van bị vôi hóa và vòng van nhỏ, phải phẫu thuật nội soi thay van.

Các bác sĩ Bệnh viện Đại học y dược TPHCM thực hiện ca phẫu thuật thay van động mạch chủ cho bệnh nhân lớn tuổi - ẢNH: M.T.

Ông T.Đ.H. - 70 tuổi, ngụ phường Gia Định - đến BV Nhân dân Gia Định do đau ngực dữ dội và choáng ngất. 1 năm trước, ông bị đau ngực mỗi khi đi bộ nhưng nghĩ là do tuổi già. Lần này, cơn đau nặng hơn nên ông phải đi cấp cứu. Kết quả siêu âm cho thấy ông H. bị hẹp van động mạch chủ nặng, chỉ định phẫu thuật thay van.

Còn cụ bà P.T.Q. - 85 tuổi, ngụ phường Bình Quới - đến BV cấp cứu trong tình trạng viêm phổi và suy tim. Bác sĩ ghi nhận bà Q. bị hẹp van động mạch chủ rất nặng kèm nhiễm trùng phức tạp. Dù đã tích cực cứu chữa, bệnh nhân không qua khỏi.

Tiến sĩ, bác sĩ Giang Minh Nhật - Phó trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch, BV Nhân dân Gia Định - cho biết, van động mạch chủ đóng vai trò như cánh cửa 1 chiều, giúp máu giàu ô xy từ tim đi nuôi khắp cơ thể. Khi van bị hẹp, dòng máu bị cản trở khiến tim phải gắng sức bơm máu. Lâu dài, điều này dẫn đến dày thất trái, sau đó là suy tim gây khó thở, mệt mỏi; thiếu máu lên não gây choáng, ngất, đột quỵ và thiếu máu cơ tim gây đau thắt ngực.

Nguyên nhân gây hẹp van động mạch chủ ở người lớn tuổi thường do xơ vữa động mạch, vốn là biến chứng của cao huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao, thận mạn tính. Cao huyết áp tạo ra áp lực cơ học quá lớn và liên tục, làm các lá van bị tổn thương và chai sạn. Tiểu đường và mỡ máu cao khiến cholesterol xấu lắng đọng vào lá van, hình thành các mảng xơ vữa, đồng thời gây ra tình trạng viêm mạn tính.

Còn người bệnh thận mạn tính, sự rối loạn chuyển hóa làm canxi dư thừa lắng đọng, khiến lá van bị vôi hóa và hóa đá.

Nhiều người cao tuổi không tầm soát sức khỏe định kỳ khiến bệnh hẹp van động mạch chủ dễ bị bỏ qua. Người cao tuổi lại ít khi vận động mạnh nên triệu chứng điển hình của bệnh là khó thở càng khó phát hiện.

Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Hoàng Định - Phó giám đốc BV Đại học y dược TPHCM - thông tin, theo các nghiên cứu, với bệnh nhân hẹp van động mạch chủ nặng chưa có triệu chứng, tỉ lệ tử vong sau 1 năm là 20 - 30%, và sau 2 năm có thể lên tới 50%.

Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 100.000-150.000 người đang chung sống với bệnh này. Ngay cả ở người bệnh chưa có triệu chứng, nếu siêu âm tim đã xác định hẹp van động mạch chủ nặng, nguy cơ đột tử vẫn hiện hữu. Do đó, can thiệp kịp thời là yếu tố sống còn.

Thanh Huyền