Cải cách tiền lương thỏa đáng để viên chức gắn bó, cống hiến

Cần hỗ trợ tiền cho viên chức mất việc do sáp nhập

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TPHCM) nhận định, Luật Viên chức (sửa đổi) là đạo luật quan trọng, tác động sâu sắc tới 2,2 triệu viên chức trên cả nước. Thời gian qua, sau khi sáp nhập địa giới và bộ máy hành chính nhà nước, nhiều viên chức bị “dôi dư cơ học” do không còn vị trí tương ứng, dù trước đó luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Nguồn ảnh: Quốc hội

Theo bà, hiện chưa có cơ chế buộc cơ quan chủ quản phải chủ động sắp xếp, giới thiệu hoặc biệt phái viên chức dôi dư sang đơn vị khác trong cùng hệ thống công. Phần lớn viên chức phải tự tìm việc, tự liên hệ xin chuyển việc cho phù hợp, một số bị chấm dứt hợp đồng, rất thiệt thòi. Do đó, cần có quy định rằng, trong trường hợp viên chức bị dôi dư do sắp xếp lại đơn vị hành chính hoặc tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan quản lý có trách nhiệm bố trí, biệt phái hoặc giới thiệu họ sang đơn vị phù hợp với chuyên môn, năng lực; không được chấm dứt hợp đồng nếu viên chức vẫn đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm khác. “Quy định này vừa nhân văn, vừa tránh lãng phí nguồn lực” - bà nói.

Bà nhận xét thêm, dự thảo luật chưa có quy định cụ thể về đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp cho viên chức khi thay đổi tổ chức hoặc lĩnh vực. Do đó, bà đề nghị bổ sung quy định theo hướng cho họ được quyền tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyển đổi nghề nghiệp, kỹ năng số, quản lý dự án… và thời gian đào tạo được tính là thời gian công tác liên tục. Về các trường hợp thôi việc, nghỉ hưu, dự thảo chưa phân biệt rõ giữa “thôi việc chủ động” và “thôi việc do tổ chức sắp xếp”. Do đó, cần có quy định rõ hơn để hỗ trợ họ ổn định cuộc sống và giảm rủi ro cho xã hội.

Cũng theo bà, dự thảo luật cần bổ sung nội dung viên chức thôi việc do sắp xếp tổ chức, sáp nhập đơn vị hành chính được hưởng trợ cấp 1 lần, mức tối thiểu bằng 12 tháng lương, được ưu tiên giới thiệu công việc trong hệ thống công lập hoặc khu vực chuyển tiếp. Đây là chính sách cần thiết để đảm bảo ổn định xã hội, giảm áp lực thất nghiệp, đặc biệt là với viên chức trung niên đang phải lo cho gia đình, con cái. Quy định như trên cũng thể hiện tinh thần không bỏ rơi viên chức, coi họ là đối tác đồng hành chứ không phải là người “bị bỏ lại phía sau”.

Lương viên chức vẫn chưa đủ sống

Theo đại biểu Phạm Thị Hồng Diễm (tỉnh Vĩnh Long) cho hay, dự thảo luật quy định tiền lương của viên chức phải bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu vùng cao nhất của khu vực doanh nghiệp, đồng thời cho phép các đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng chế độ chi tiêu nội bộ để tăng thu nhập. Nhưng, mức lương hiện tại vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt, đặc biệt là ở khu vực đô thị và các vùng khó khăn. Bà cho rằng, phải thiết lập khung mức lương tối thiểu cho nhóm vị trí việc làm và tăng phụ cấp cho viên chức làm việc ở các tỉnh miền núi, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình giải trình về ý kiến của các đại biểu trong phiên thảo luận về Luật Viên chức (sửa đổi) sáng 13/11 - Nguồn ảnh: Quốc hội

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (tỉnh Lâm Đồng) cũng đánh giá, chính sách tiền lương, chế độ ưu đãi với viên chức còn nhiều bất cập. Bà nói, nhiều người mới ra trường tình nguyện đến làm việc ở vùng sâu, vùng xa nhưng hàng chục năm sau vẫn không được luân chuyển về gần gia đình. Có trường hợp chuyển về gần nhà thì ít có cơ hội để được xem xét bổ nhiệm do thời gian công tác ở đơn vị mới còn ngắn.

Do đó, bà đề nghị dự thảo luật cần định hướng chính sách nhân sự theo hướng có cơ chế ưu tiên cho viên chức đã công tác lâu năm ở những vùng khó khăn được chuyển công tác về trung tâm, khu vực thuận lợi hơn khi họ có nguyện vọng và đáp ứng yêu cầu chuyên môn. Nếu tiếp tục gắn bó lâu dài, những viên chức này cần nhận được chính sách đãi ngộ tốt hơn về nhà ở công vụ, đào tạo, cơ hội bổ nhiệm... để yên tâm công tác, cống hiến lâu dài.

Theo bà, sau khi thực hiện chính quyền 2 cấp, nhiệm vụ của viên chức tăng lên, có nơi quá tải, chi phí tăng do phải di chuyển giữa tỉnh mới và tỉnh cũ, thuê nhà... Dù có nhận được sự hỗ trợ nhưng mức hỗ trợ lại không đáng kể. Bà nói: “Để công chức, viên chức sống được bằng lương, yên tâm cống hiến lâu dài, xây dựng đội ngũ viên chức chuyên nghiệp, liêm chính, tận tụy, tôi đề nghị cần phải cải cách mạnh mẽ về tiền lương theo hướng viên chức được trả lương thỏa đáng, đúng với công việc để sống và cống hiến hết mình”.

Cán bộ UBND phường Bảy Hiền, TPHCM hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính - Ảnh: Thanh Tâm

Đại biểu Tạ Đình Thi (TP Hà Nội) khẳng định, chế độ đãi ngộ là điểm mấu chốt để thu hút và giữ nhân tài. Do đó, dự thảo luật cần có cơ chế tiền lương, thu nhập linh hoạt và đặc thù. Ông đề xuất: “Ngoài thang, bảng lương chung, cần cho phép các đơn vị được áp dụng cơ chế trả lương theo thỏa thuận gắn với hiệu quả công việc và giá trị đóng góp cụ thể”. Theo ông, bên cạnh thu nhập, cần có các chính sách hỗ trợ viên chức về nhà ở, điều kiện làm việc như phòng lab, trang thiết bị, cơ hội đào tạo trong và ngoài nước, chế độ chăm sóc sức khỏe... Về cơ chế tài chính đặc thù, cần quy định rõ nguồn ngân sách riêng cho việc thu hút và đãi ngộ nhân tài, đặc biệt là ở các đơn vị tự chủ tài chính để đảm bảo tính khả thi của các chính sách.

Minh Quang - Như Diệp