Xây hồ điều tiết nước có giúp TPHCM hết ngập?

22/09/2025 - 06:46

PNO - Giải pháp xây hồ ngầm dưới sân bóng đá để điều tiết nước, chống ngập cho khu vực chợ Thủ Đức vừa được Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật khu vực Thủ Đức đề xuất với Sở Xây dựng TPHCM. Xây dựng hồ chống ngập có phù hợp với TPHCM? Ngoài hồ điều tiết nước, cần thêm những giải pháp nào?

Chồng cõng vợ vượt qua điểm ngập ở khu dân cư trên đường tỉnh lộ 43, phường Tam Bình, TPHCM sau trận mưa hồi tháng 5/2025 ẢNH: TỨ QUÝ
Chồng cõng vợ vượt qua điểm ngập ở khu dân cư trên đường tỉnh lộ 43, phường Tam Bình, TPHCM sau trận mưa hồi tháng 5/2025 Ảnh: Tứ Quý

Đường ngập lụt triền miên

Nhiều năm qua, vào mùa mưa, các con đường quanh chợ Thủ Đức như Võ Văn Ngân, Lê Văn Minh, Đặng Thị Rành, Hồ Văn Tư, Tô Ngọc Vân, Dương Văn Cam, Tỉnh lộ 43 thường xuyên ngập nặng sau mỗi trận mưa to, có khi ngập đến yên xe máy.

Theo Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật khu vực Thủ Đức, khu vực do trung tâm phụ trách có diện tích tự nhiên hơn 211km2, trong đó có 59% là vùng trũng thấp. Với địa hình dạng lòng chảo, nước mưa dễ dồn về trung tâm, đặc biệt là khu vực chợ Thủ Đức.

Khu vực này có hệ thống cống thoát nước dài hơn 550km, 229 tuyến kênh rạch có tổng chiều dài 216km, 89 van ngăn triều, 5 cống kiểm soát triều và 6 trạm bơm. Tuy nhiên, phần lớn cống có kích thước nhỏ, lại xuống cấp, nhiều nơi cống được dùng chung cho nước thải và nước mưa nên quá tải.

Năm 2024, TP Thủ Đức có 24 điểm ngập, 13 điểm cần theo dõi và trong 91 trận mưa thì có 7 trận gây ngập. Trong 8 tháng đầu năm 2025, khu vực từng là TP Thủ Đức còn 19 điểm ngập, trong đó ngập nặng và thường xuyên nhất là khu chợ Thủ Đức.

Theo Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật khu vực Thủ Đức, bên cạnh do địa hình, tình trạng ngập triền miên còn do kênh rạch bị lấn chiếm, bồi lắng, do các dự án công trình thoát nước chậm tiến độ, diện tích bê tông hóa tăng nhanh khiến đất trống và hồ điều tiết tự nhiên bị san lấp.

Ở phía tây TPHCM, đường Hồ Học Lãm, phường An Lạc thường xuyên bị ngập. Chỉ riêng từ đầu tháng 9/2025 đến nay, ít nhất có 3 lần dân phải lội nước, dẫn xe đi bộ do đường ngập sâu. Theo Sở Xây dựng TPHCM, tính đến tháng 10/2024, TPHCM có 30 tuyến đường bị ngập khi mưa.

Sau cơn mưa lớn, nước ngập làm xe chết máy, người dân phải  lội nước đẩy xe trên đường Linh Đông gần chợ Thủ Đức - ẢNH: TỨ QUÝ
Sau cơn mưa lớn, nước ngập làm xe chết máy, người dân phải lội nước đẩy xe trên đường Linh Đông gần chợ Thủ Đức - Ảnh: Tứ Quý

Hồ nhỏ không thể chống ngập hiệu quả

Với đề xuất của Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật khu vực Thủ Đức là xây hồ ngầm dưới sân bóng đá Linh Tây để chống ngập khu vực chợ Thủ Đức, tiến sĩ Võ Kim Cương - nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TPHCM - cho rằng, xây hồ điều tiết nước là một giải pháp đáng được xem xét. Đã có nhiều nước trên thế giới xây hồ điều tiết để chống ngập. Nhưng với khu vực Thủ Đức, cần phải tính toán thật kỹ.

Ông nói: “Phải nghiên cứu kỹ lưu lượng mưa, địa hình và so sánh với cách làm của các nước. Ở Nhật Bản, họ làm hồ ngầm rất hiệu quả nhưng điều kiện địa chất, thủy văn có thể khác Việt Nam. Riêng khu vực Thủ Đức có hệ thống thoát nước chưa được quy hoạch bài bản từ đầu, không có đê bao. Cho nên cần cân nhắc xem làm đê bao, nâng đường hay làm hồ điều tiết là phù hợp bởi mỗi giải pháp đều có ưu, nhược điểm riêng”.

Theo ông, nếu có quỹ đất thì xây hồ nổi sẽ có lợi hơn hồ ngầm bởi hồ nổi vừa chứa nước, vừa cải thiện cảnh quan, điều hòa khí hậu và có thể cung cấp nước khi hạn hán. Với riêng phương án xây hồ điều tiết ngầm dưới sân bóng Linh Tây, có thể làm nhưng cần tính toán toàn diện về chi phí, quy mô, tác động và cũng nên so sánh với phương án bổ sung máy bơm công suất lớn.

Phó giáo sư, tiến sĩ Lê Song Giang (Trường đại học Bách khoa TPHCM) cho rằng, trước hết, cần xem chi tiết thiết kế của hồ điều tiết để đánh giá chính xác. Hồ điều tiết có tác dụng chứa tạm nước mưa, giúp giảm áp lực thoát nước và hỗ trợ chống ngập nhưng hiệu quả nhiều hay ít phụ thuộc vào dung tích hồ và khả năng kết nối với hệ thống thoát nước.

Ông nói: “Đây là một giải pháp cần được xem xét. Nhưng tôi băn khoăn rằng, lượng nước mưa dồn về khu vực chợ Thủ Đức rất lớn nên một hồ điều tiết có dung tích nhỏ thì hiệu quả chẳng bao nhiêu. Nó chỉ giúp giảm ngập chứ không chống được ngập”.

Theo ông, biện pháp hữu hiệu nhất để chống ngập ở khu vực Thủ Đức là khơi thông rạch Thủ Đức. Rạch Cầu Ngang chỉ là phần thượng nguồn của rạch Thủ Đức, nên nếu chỉ khơi thông rạch Cầu Ngang là chưa đủ mà phải khơi thông toàn tuyến rạch Thủ Đức.

Ngoài ra, hệ thống cống nối từ chợ Thủ Đức ra rạch hiện nay cũng chưa đủ, cần mở rộng khẩu độ cống và bổ sung thêm nhiều cống nữa. Phải kết hợp biện pháp khơi thông rạch với nâng cấp hệ thống cống.

Rạch Cầu Ngang đang được cải tạo để góp phần chống ngập cho khu vực chợ Thủ Đức
Rạch Cầu Ngang đang được cải tạo để góp phần chống ngập cho khu vực chợ Thủ Đức

Từng xây hồ điều tiết nhưng không ăn thua

Năm 2017, Công ty Sekisui (Nhật Bản) và đối tác Việt Nam là VMC Group đã thí điểm xây hồ điều tiết ngầm dưới đường Võ Văn Ngân đoạn trước cổng nhà văn hóa Thiếu nhi Thủ Đức, có sức chứa 109m3 để chứa nước mưa khi có mưa lớn, sau đó từ từ thoát nước ra sông, kênh, rạch. Hồ này đến nay vẫn còn hoạt động nhưng do dung tích quá nhỏ nên tác dụng không nhiều, không giúp giảm ngập khi có mưa lớn.

Tứ Quý

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI