Việt Nam nằm trong top 5 châu Á về vi phạm bản quyền

22/10/2025 - 18:15

PNO - Đây là còn số được ông Hoàng Trọng Quang - Chủ tịch Hiệp hội Quyền sao chép Việt Nam (Vietrro) - chia sẻ tại hội thảo “Xây dựng nền kinh tế sáng tạo: Thúc đẩy thực thi quyền sao chép” do Vietrro tổ chức ngày 22/10.

Theo ông Hoàng Trọng Quang, thống kê chỉ ra khoảng 59% người dùng từng truy cập nội dung "chùa", với tỉ lệ vi phạm trong lĩnh vực sách, báo, băng đĩa lên tới 85-90%.

Hậu quả kinh tế là rất lớn, với thiệt hại do vi phạm bản quyền số ước tính lên đến 350 triệu USD mỗi năm, chủ yếu ở các ngành điện ảnh, âm nhạc và xuất bản. Điều này không chỉ làm giảm thu nhập của tác giả mà còn bào mòn sự sáng tạo và làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp hợp pháp.

Theo thống kê, khoảng 15,5 triệu lượt người dùng internet ở Việt Nam thường xuyên truy cập các trang website chứa nội dung lậu
Theo thống kê, khoảng 15,5 triệu lượt người dùng internet ở Việt Nam thường xuyên truy cập các trang website chứa nội dung lậu - Ảnh minh họa

Tuy nhiên, theo ông Quang, công tác thực thi thời gian gần đây đã có bước tiến. Năm 2021-2022, trang web vi phạm lớn phimmoi.net đã bị triệt phá với lần đầu tiên áp dụng công nghệ giám định số và truy vết dòng tiền. Đặc biệt, năm 2024 đánh dấu vụ xét xử hình sự đầu tiên về vi phạm bản quyền mạng tại Hà Nội, tạo tiền lệ quan trọng thay vì chỉ xử phạt hành chính như trước đây.

Bà Sarah Quỳnh Trần - Trưởng phòng Chính sách khu vực và Quan hệ công chúng, Liên hiệp quốc tế các tổ chức quyền sao chép (IFRRO) - nhấn mạnh, trong bối cảnh chuyển đổi số và AI bùng nổ, việc xây dựng hệ sinh thái bản quyền lành mạnh là vô cùng cấp thiết. Các ngành công nghiệp sáng tạo không chỉ nuôi dưỡng văn hóa mà còn là động lực kinh tế quan trọng, đóng góp 3,1% GDP toàn cầu và tạo ra 6,2% việc làm (UNESCO).

Về mối quan hệ giữa AI và bản quyền, IFRRO ủng hộ sự phát triển AI có trách nhiệm, nơi quyền tác giả được tôn trọng. Các mô hình AI cần được huấn luyện trên nguồn dữ liệu hợp pháp, minh bạch. Thay vì xem đây là rào cản, cấp phép chính là chìa khóa hài hòa giữa đổi mới công nghệ và bảo vệ quyền tác giả.

Bà Sarah Quỳnh Trần cho rằng, với tiềm năng nguồn nhân lực trẻ và văn hóa bản địa phong phú, Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng khung pháp lý và mô hình quản lý tập thể để thúc đẩy kinh tế sáng tạo.

Ông Michael Healy - Giám đốc Điều hành quan hệ quyền lợi và quốc tế của Trung tâm Cấp phép bản quyền và Quyền sao chép Mỹ (CCC) - cho biết, sự bùng nổ của AI tạo sinh đang đặt ra bài toán cấp thiết về bản quyền nội dung huấn luyện. Trong bối cảnh này, các Tổ chức Quản lý tập thể (CMOs) chính là cầu nối quan trọng, cung cấp giải pháp dựa trên thị trường để vừa tôn trọng quyền tác giả, vừa thúc đẩy đổi mới.

VIETRRO đã có một bước tiến quan trọng trong việc hội nhập quốc tế khi tổ chức Lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều đối tác chiến lược đến từ các tổ chức quản lý quyền tác giả hàng đầu thế giới.
Lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Vietrro với nhiều đối tác chiến lược đến từ các tổ chức quản lý quyền tác giả hàng đầu thế giới

Thay vì chờ đợi luật mới, CCC nhấn mạnh việc tôn trọng luật hiện hành, kết hợp với giấy phép tập thể linh hoạt chính là chìa khóa. Điển hình, từ tháng 7/2024, CCC đã tiên phong tích hợp quyền sử dụng nội dung cho AI vào "Giấy phép bản quyền hàng năm". Giấy phép này cho phép doanh nghiệp sử dụng hợp pháp nội dung có bản quyền cho các tác vụ AI nội bộ, với điều kiện chủ sở hữu đồng ý và kết quả không được chia sẻ ra ngoài.

Giải pháp này mang lại lợi ích kép: doanh nghiệp hoạt động an toàn pháp lý, còn tác giả và nhà xuất bản được trả thù lao xứng đáng. Như vậy, mô hình cấp phép tập thể không chỉ bảo vệ quyền tác giả mà còn là chất xúc tác cho sự phát triển bền vững của cả hệ sinh thái sáng tạo lẫn công nghệ.

Trong khuôn khổ hội thảo, VIETRRO đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều đối tác chiến lược đến từ các tổ chức quản lý quyền tác giả hàng đầu thế giới.

Các thỏa thuận này không chỉ nhằm mở rộng quan hệ đối tác trong lĩnh vực quyền sao chép và cấp phép sử dụng tác phẩm, mà còn hướng tới mục tiêu dài hạn là góp phần kiến tạo một nền kinh tế sáng tạo bền vững tại Việt Nam. Thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm quản lý, chuyển giao công nghệ và tăng cường kết nối mạng lưới toàn cầu, sự kiện này khẳng định cam kết mạnh mẽ của các bên trong việc nâng cao ý thức tuân thủ bản quyền và bảo vệ quyền lợi thiết thực cho cộng đồng tác giả, người sáng tạo nội dung trong nước.

Thanh Hoa

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI