Tiếc cho du lịch phá Tam Giang

Giàu tiềm năng, nghèo sản phẩm

Theo vị lãnh đạo doanh nghiệp trên, trong chuyến đi, du khách được chèo thuyền, đạp trìa, đổ nò sáo (cách khai thác thủy sản của người dân trên phá) và thưởng thức các món ăn từ thủy sản đánh bắt được. Các hoạt động này do người làm du lịch ở địa phương xây dựng, nhưng thiếu chuyên nghiệp, thiếu những câu chuyện về sản phẩm.

Hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai đẹp như bức tranh thủy mặc - Ảnh: Bảo Châu

Hệ thống đầm phá Tam Giang - Cầu Hai có chiều dài gần 70km, diện tích mặt nước trên 22.000ha, lớn nhất Đông Nam Á. Quanh đầm phá là hơn 100 ngôi làng sống bằng nghề đánh cá, làm vườn, có nhiều lễ hội dân gian, tín ngưỡng dân gian gắn với sông nước. Nhưng, những điều này chưa được khai thác, thiết kế thành các sản phẩm du lịch.

Có gần 10 năm làm du lịch đầm phá, ông Trần Quang Hào - Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Dịch vụ du lịch Huế (Huetourist) - nhận xét, các công ty gửi khách đến trải nghiệm đầm phá thì nhiều, nhưng số doanh nghiệp trực tiếp xây dựng sản phẩm và khai thác du lịch ở đầm phá chỉ đếm trên đầu ngón tay. Các hoạt động lẻ tẻ, tự phát dành cho du khách như đổ nò sáo, bắt cá, lặn trìa, chèo thuyền SUP dần trở nên nhàm chán. Hướng dẫn viên người bản địa chưa truyền tải được quy trình, kỹ năng, những điều thú vị về các làng nghề trên và ven phá Tam Giang.

Gần 20 năm trước, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế (nay là TP Huế) đã có chương trình phát triển kinh tế, xã hội vùng đầm phá, nhưng tới nay, kinh tế vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai vẫn chưa phát triển, việc khai thác du lịch vẫn tự phát, thiếu bài bản, quy mô. Theo ông Trần Quang Hào, đó có thể là do cơ quan chức năng chưa quan tâm đầu tư hạ tầng, quy hoạch luồng lạch, các doanh nghiệp du lịch chưa sẵn sàng đầu tư tàu thuyền, bến bãi, tổ chức tour. Ngoài ra, việc khai thác thủy sản trên đầm phá có tính thời vụ, chịu ảnh hưởng của thời tiết, mưa bão nên hoạt động du lịch cũng bị ảnh hưởng.

Đánh thức tiềm năng du lịch thế nào?

Tiến sĩ Phan Thanh Hải - Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP Huế - cho hay, đã có nhiều giải pháp phát triển du lịch gắn với vùng đầm phá này. Tuy nhiên, sau một thời gian thử nghiệm, số du khách đi tour đầm phá vẫn không nhiều. Để hoạt động du lịch ở đây hiệu quả hơn, cần tăng cường sự tham gia của cộng đồng cư dân địa phương bởi họ am hiểu về địa hình, lịch sử, văn hóa, phong tục tập quán, lễ hội, làng nghề truyền thống của vùng này.

Du khách chèo SUP trên phá Tam Giang - Ảnh: Thuận Hóa

Với kinh nghiệm thiết kế các dự án kiến trúc ở nhiều vùng văn hóa khác nhau cả trong lẫn ngoài nước, kiến trúc sư Nguyễn Hoàng Mạnh nhận định, phá Tam Giang sẵn có cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ và giá trị văn hóa. Tuy nhiên, để khai thác tốt những giá trị này, cần hiểu rõ, nhìn ra sự khác biệt so với các nơi khác. Trước hết, cần có đơn vị lập dự án với tiềm lực tài chính đủ mạnh, tiếp đến là huy động được sự tham gia làm du lịch của người dân địa phương.

Ông dẫn chứng, những năm 1990, Mũi Né chỉ là làng chài thuần túy của thị xã Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Khi các doanh nghiệp đầu tư xây resort, cư dân làng chài đã dịch chuyển ngành nghề nhanh chóng, tự học tiếng Anh, trở thành hướng dẫn viên du lịch, góp phần quan trọng đưa Mũi Né dần trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng. Những nông dân, ngư dân phá Tam Giang cũng có thể làm du lịch tốt nếu vùng đầm phá này được đầu tư phát triển du lịch một cách bài bản.

Theo ông, Sở Du lịch TP Huế nên có nghiên cứu, định hướng khai thác du lịch vùng đầm phá Tam Giang, phối hợp với các cơ quan liên quan quy hoạch luồng lạch, đầu tư hạ tầng, phác thảo và công bố các mô hình khai thác du lịch. Sau khi nắm được định hướng, doanh nghiệp du lịch mới có cơ sở để thiết kế tour tuyến, sản phẩm, mời gọi cư dân địa phương tham gia. Một hướng khác là người dân địa phương lập hợp tác xã, làm du lịch cộng đồng như một số nơi ở vùng Tây Bắc, miền Tây Nam Bộ đang làm khá thành công.

Thuận Hóa