Sợi thắt lưng giữ gìn phẩm giá lễ khai giảng

Ông Nguyễn Xuân Khánh - Phó bí thư Thường trực Đảng ủy xã Bích Hào, Nghệ An - với nghĩa cử đẹp khi tháo dây thắt lưng tặng học sinh lớp 8 sau lễ khai giảng năm học mới - Ảnh: Trần Đình Thơ.

Sáng 5 tháng 9 tại Trường THCS Thanh Tùng, xã Bích Hào, Nghệ An, sau khi buổi lễ khai giảng khép lại, Phó bí thư Thường trực Đảng ủy xã Nguyễn Xuân Khánh bước đến một nam sinh lớp 8 và lặng lẽ tháo thắt lưng của mình tặng em. Trước đó, vị lãnh đạo để ý cậu học trò cao gầy không sơ vin như các bạn, áo ngắn, lưng quần rộng phải néo tạm 2 đai bằng sợi dây để khỏi tụt. Sau món quà nhỏ, em chỉnh tề như các bạn, mỉm cười và nhập vào dòng học trò. Có người gọi đó là việc nhỏ. Nhưng chính những việc nhỏ như thế làm rõ một tiêu chuẩn lớn về cách hành xử của người cán bộ khi biết nhìn thấy điều bất tiện rất đời, biết cúi xuống đúng lúc để giữ gìn phẩm giá cho dân, nhất là cho trẻ em.

Một cán bộ lãnh đạo gần dân không chỉ thể hiện ở bài phát biểu hay số lượng phần quà trong báo cáo. Gần dân bắt đầu từ năng lực quan sát, từ phản xạ giải quyết tình huống cụ thể, gọn gàng, tế nhị. Ở sân trường hôm ấy, yêu cầu “đồng phục ngay ngắn” có thể vô tình trở thành áp lực nếu thiếu một chiếc thắt lưng. Hành động của ông Nguyễn Xuân Khánh đưa quy định trở về đúng mục đích khi sự gọn gàng đi cùng tôn trọng. Đó là cách thực thi công vụ theo tinh thần phục vụ, nơi danh xưng đứng sau nhu cầu của người dân, và sự chú ý dành cho học trò được đặt trước ống kính chụp hình.

Một câu chuyện nhỏ còn gợi mở phương thức quản trị ở cấp cơ sở khi thay vì chỉ chạy theo những hoạt động lớn, hãy đầu tư vào các can thiệp vi mô, đúng chỗ. Ở trường học, đó có thể là một khoản chi linh hoạt cho tình huống khẩn để giáo viên có thể hỗ trợ phần nào những thứ thiết yếu mà không kéo theo thủ tục rườm rà. Là cách nhắc nhở về trang phục chuyển từ phê bình công khai sang trao đổi riêng tư, tôn trọng cảm xúc của trẻ. Với địa phương, đó là cơ chế theo sát từng trường hợp khó khăn một cách kín đáo, bền bỉ suốt năm học thay vì dừng ở khoảnh khắc trao quà đầu năm.

Niềm tin của người dân với bộ máy công quyền được bồi đắp từng chút qua những lựa chọn như vậy. Kết nối doanh nghiệp để trao hàng trăm phần quà là cần thiết; nhưng đi qua sân trường, nhận ra sự lúng túng của một đứa trẻ và gỡ nó ra ngay, đôi khi hiệu quả xã hội còn lớn hơn những con số. Bởi tin cậy không được xây bằng khẩu hiệu, nó được xây bằng cách người cán bộ xử lý những chi tiết nhỏ nhất, nơi phẩm giá người dân là điểm xuất phát.

Cũng cần nhắc lại đường biên mong manh giữa chăm lo và phơi bày. Ở nơi khác từng có sự cố công khai danh sách học sinh khó khăn giữa sân trường rồi phải xin lỗi. Đó là bài học về tính kín đáo trong an sinh giáo dục. Khi cán bộ nghiêng mình xuống, yếu tố đầu tiên là sự thấu hiểu khi giúp để người nhận đứng thẳng hơn, không phải cúi đầu vì ngại ngùng. Chính sự tinh tế ấy làm nên nhân tính của chính sách.

Năm học mới bắt đầu bằng tiếng trống, cờ hoa và lời chúc. Nhưng điều để lại dài lâu trong ký ức của học trò lại thường đến từ những cử chỉ giản dị, ví như một chiếc thắt lưng đúng lúc, một lời nhắc nhỏ mà kín đáo, một bàn tay kịp chìa ra. Khi người cán bộ coi trọng những chi tiết như thế, giáo dục được bảo vệ bằng lòng nhân ái có kỷ luật, và hình ảnh chính quyền cơ sở được xây bằng sự hiện diện biết lắng nghe, biết hành động.

Không nhất thiết phải là những cử chỉ lớn lao mới là ý nghĩa. Chỉ cần ở mỗi sân trường, mỗi trạm y tế, mỗi thôn xóm, có những người cán bộ sẵn sàng nghiêng mình xuống, nhìn thấy và xử lý những điều nhỏ vì dân. Khi đó, các em bước vào năm học mới với sự chỉnh tề trong đồng phục, dồng thời còn yên tâm rằng quanh mình là những người lớn có mặt đúng lúc. Và đó chính là thước đo vững chắc nhất của một nền hành chính vì dân.

Lê Hoài Việt