Sầu riêng 'chết cơm', người trồng điêu đứng

Những ngày này, sầu riêng ở khắp các vùng trồng tại Đắk Lắk đã cho thu hoạch. Thế nhưng, với nhiều chủ vườn, thương lái... chất lượng trái chẳng khác canh bạc may rủi.

Nông dân lo lắng vì nhiều vườn sầu riêng gần đến ngày thu hoạch nhưng thương lái chưa chốt giá, đặt cọc

Tại xã Quảng Phú, anh P.T.L. đứng dưới tán vườn Dona trĩu quả, nhưng lòng nặng trĩu. Mấy chục cây sầu riêng sắp vào vụ thu hoạch, nhưng nhiều thương lái ghé xem rồi bỏ đi. “Chưa ai chịu chốt giá hay đặt cọc. Năm nay mưa nhiều quá, cơm sầu riêng bị sượng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sầu riêng”, anh L. chia sẻ.

Tương tự, gia đình ông Đ. ở xã Ea Tul cũng đứng ngồi không yên. Hơn 100 cây Musang King với sản lượng ước khoảng 4 tấn đã đến ngày thu hoạch, nhưng hết lượt thương lái này đến lượt khác ghé thử rồi rời đi. Có người đặt cọc, đưa cả phương tiện, nhân công vào vườn, rồi lại xin rút.

Ông Đ. chép miệng: “Những năm trước, sầu riêng Musang King bán 80–85 nghìn đồng/kg, năm nay giá thấp hơn chưa được một nửa mà vẫn khó bán. Thương lái kiểm tra và nói cơm bị sượng nước, mua về cũng không nhập cho công ty được”.

Năm nay, chất lượng nhiều vườn sầu riêng bị ảnh hưởng, sượng cơm do ảnh hưởng của mưa kéo dài

Ở xã Cư M’gar, bà B. cũng cùng chung cảnh ngộ. Vườn sầu riêng Dona dự kiến đạt sản lượng khoảng 1 tấn nhưng bị thương lái báo lỗi “chết cơm”. Nhiều người vào trả giá hơn 20.000 đồng/kg, nhưng chưa ai chịu mua.

Không chỉ người trồng, các thương lái cũng lao đao khi đi thu mua sầu tiêng. Khoảng 8 giờ sáng, anh H.T.Th. (một thương lái thu mua sầu riêng lâu năm tại xã Quảng Phú) nhận được thông tin có vườn Musang King khoảng 5 tấn cần bán. Vội chạy đến, anh thử cơm nhiều lần, thấy có sượng nhưng vẫn quyết định đặt cọc mua với giá 32.000 đồng/kg.

Thế nhưng, khi nhóm anh Th. cắt được khoảng 2 tạ thì phát hiện cơm bị sượng với tỉ lệ nặng hơn dự đoán ban đầu. Sau khi bàn bạc, cả nhóm nhận định, nếu cố gắng mua số sầu riêng này về nhập cho vựa thì sẽ bị từ chối.... Cuối cùng, cả nhóm buộc phải dừng cắt, chấp nhận bỏ cọc, chỉ mua số sầu riêng đã thu hái xuống.

Việc thu mua sầu riêng của các thương lái cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro

Khuôn mặt buồn rười rượi, ông Đ.T. (chủ vườn Musaking) lặng đi khi nghe nhóm thương lái thông báo dừng thu mua. Theo hợp đồng, ông hoàn toàn không có lỗi, nhưng vì tình người và thấu hiểu nỗi khó của người mua, ông vẫn trả lại toàn bộ tiền đặt cọc. Kèm theo đó là lời trách móc: “Tôi đã nói rồi, các anh cứ thử cơm cho thật kỹ trước khi quyết định mua. Tôi sẵn sàng cho thử thoải mái, không ngại gì. Vậy mà, giờ các anh vào cắt dở dang rồi bỏ giữa chừng… lỗi này đâu thuộc về tôi”.

Chị H.T.H., một thành viên trong nhóm anh Th., chia sẻ: “Giờ thị trường xuất khẩu siết chặt chất lượng, thương lái phải cực kỳ cẩn thận, nếu không dễ trắng tay. Cách đây hơn 1 tuần, chúng tôi mua 3 tấn Musang King ở xã Krông Ana giá 25.000 đồng/kg. Thử cơm nhiều lần đều vàng đẹp, nhưng mang về vựa từ chối vì lỗi “chết cơm”, tức cơm bị sượng cứng. Không còn cách nào khác, chúng tôi phải bán hàng chợ với giá 18.000 đồng/kg”.

Đáng nói, ngay cả những người kỹ tính nhất cũng không tránh khỏi rủi ro. Anh N.V. (trú tại xã Ea Ning) lý giải: “Vài ngày trước, vợ chồng tôi mua gần 2 tạ Ri6 giá 28.000 đồng/kg. Trước khi cắt, chúng tôi thử nhiều lần, cơm đều vàng nên yên tâm chốt giá. Sáng hôm sau, vào vườn cắt xong, kiểm tra lại thì ngỡ ngàng thấy cơm trắng bệch. Vựa không nhận, vợ chồng tôi đành bán rẻ 5.000 đồng/kg để bù lại một phần chi phí đi lại”.

Để tránh rủi ro, nhiều thương lái bỏ hẳn thói quen đặt cọc trước, chỉ mua ngay khi thấy hàng đảm bảo

Anh H.T.Th. cho biết thêm: “Gần đây, nhiều thương lái phải bỏ cọc để tránh thua lỗ. Cụ thể, cách đây hơn 1 tuần, có người đặt cọc mua vườn sầu riêng Dona khoảng 10 tấn ở xã Ea Kiết với giá 65.000 đồng/kg, nhưng giá thị trường rớt còn 45.000 đồng/kg, đành bỏ cọc. Do sầu riêng đã đến ngày thu hoạch nên chủ vườn đành phải bán cho người khác với giá 45.000 đồng/kg”.

Để tránh rủi ro, nhiều thương lái bỏ hẳn thói quen đặt cọc trước, chỉ mua ngay khi thấy hàng đảm bảo. Tuy nhiên, nỗi lo vẫn đeo bám. Chị Ph. (thương lái ở xã Ea Kênh) thú thật: “Mỗi lần gửi hàng đi các tỉnh, tôi phập phồng chờ tin. Có khi nhận được ảnh sầu riêng từ khách, tôi còn không dám mở, sợ báo hàng lỗi, đòi trả hàng. Chỉ khi khách im lặng, không phản hồi và chuyển khoản trả tiền hàng, tôi mới thở phào”.

Văn Nguyên