Rất nguy hại nếu trẻ lậm vào túi mù, hộp mù

Vừa tốn tiền, vừa bất an

Chị Minh Thy (TP Thủ Đức, TPHCM) rất đau đầu do cô con gái 15 tuổi mê trò chơi xé túi mù. Chị cho biết, 2 tháng trở lại đây, con chị thường xin tiền để mua gói (combo) 10 món hàng bí mật ở một cửa hàng gần nhà. Ban đầu, con chỉ xin vài chục ngàn đồng nhưng gần đây thì xin nhiều hơn, có khi 250.000 đồng, có khi hơn 1 triệu đồng. Chị nói: “Tôi không tiếc tiền mà thấy bất an bởi con gái đi học về là ôm điện thoại, tối hơn 24g vẫn chưa chịu ngủ chỉ để xem phiên live stream (phát sóng trực tiếp) cảnh xé túi mù. Thời gian nghỉ ngơi của con ít đi, ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe, việc học”.

Anh Nguyễn Thanh Minh (quận 12, TPHCM) không biết túi mù là gì nhưng con gái đang học lớp Mười lại mê trò chơi này. Anh kể: “Hơn 1 tháng nay, con gái tôi bị cuốn vào trò này và thường thức đến 2g sáng để xem live stream. Bé cũng liên tục xin tiền mua các món đồ từ các phiên live stream, chất đầy phòng”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, túi mù là cách gọi những món đồ chơi đa dạng, được đựng trong các túi nhỏ riêng biệt mà người mua không biết trước mình sẽ sở hữu món đồ chơi nào cho đến khi xé túi. Các loại túi mù phổ biến có kích thước khoảng 1 - 3,5cm, được chia thành nhiều chủ đề như con vật, trái cây cách điệu và được bán với giá từ 50.000-400.000 đồng/bộ 5-20 túi.

Sức hút của trò này khiến dịch vụ bán túi mù nở rộ từ mạng xã hội cho tới cửa hàng truyền thống. Bà N.T.M. - chủ cửa hàng bán túi mù ở khu Thanh Đa (quận Bình Thạnh, TPHCM) - cho biết, đồ chơi trong túi mù có kích thước đa dạng, nhưng phổ biến nhất là từ 2 - 10cm, giá từ 3.000-20.000 đồng/món. Nhiều người đến mua chủ yếu vì thích cảm giác xé túi, nhận món đồ bất ngờ, còn món đồ sau đó cũng vô dụng, chỉ dùng để trang trí hoặc làm quà tặng. Bà nói: “Mỗi ngày, tôi bán được vài chục túi, khách chủ yếu là người dưới 35 tuổi. Có lúc, cửa hàng nhập túi không kịp để bán”. Bà cho biết thêm, túi mù bây giờ không còn “hot” như mấy tháng trước mà thay vào đó là trào lưu đập hộp mù Baby Three. Hộp Baby Three là bộ sưu tập thú nhồi bông được sản xuất ở Trung Quốc, có giá từ 250.000 đồng đến vài triệu đồng/hộp.

Nhiều học sinh nhỏ tuổi mê mẩn với các túi mù

Trong các nhóm trên mạng xã hội Facebook, hộp mù Baby Three được rao bán rầm rộ, trong đó bộ cung hoàng đạo 6 hộp có giá 1,4 triệu đồng, bán lẻ là 250.000 đồng/hộp, bộ trái cây 8 hộp giá trên 1,7 triệu đồng, bộ côn trùng khoảng 1,2 triệu đồng/8 hộp… Trên mạng xã hội TikTok, từ khóa “đập hộp Baby Three” thu hút hàng triệu lượt xem. Một số người nổi tiếng như ca sĩ Erik, hoa hậu Thùy Tiên đã nhanh chóng mượn hình ảnh Bé Ba của trò này làm thành phụ kiện thời trang độc lạ.

Cơn sốt túi mù và hộp mù đã kéo doanh thu từ những sản phẩm này tăng vọt. Theo thống kê của nền tảng thương mại điện tử Metric, chỉ tính từ ngày 1/7 - 30/9/2024, người trẻ Việt Nam đã chi hơn 4,6 tỉ đồng cho các sản phẩm túi mù với gần 170.000 đơn vị sản phẩm được bán ra, với mức giá từ 10.000-30.000 đồng (trên 4 sàn Shopee, Lazada, Tiki, Sendo) và từ 30.000-50.000 đồng (trên TikTok Shop). Riêng với hộp mù Baby Three, chỉ trong 1 tháng (từ ngày 15/10 - 15/11), người tiêu dùng Việt đã chi 8,8 tỉ đồng để mua sản phẩm ở 2 sàn Shopee và TikTok Shop. Baby Three có nhiều mức giá, từ dưới 10.000 đồng đến 2 triệu đồng/hộp. Trong đó, doanh thu lớn nhất tập trung ở phân khúc giá từ 200.000-500.000 đồng/hộp.

Gây hại môi trường, gây bệnh cho người

Túi mù, hộp mù đang gây sốt nhưng chất lượng sản phẩm lại là ẩn số bởi không có đơn vị nào kiểm định. Tiến sĩ Huỳnh Khánh Duy - nguyên giảng viên Trường đại học Bách khoa TPHCM - cho biết, trào lưu chơi túi mù, hộp mù có thể tạo ra lượng rác thải nhựa khổng lồ từ bao gói và các món đồ chơi bằng nhựa có trong túi, hộp. Do nhựa rất chậm phân hủy và việc tái chế rác thải có nguồn gốc từ nhựa thường đòi hỏi chi phí cao, công nghệ phức tạp nên trào lưu này để lại nhiều hệ lụy cho môi trường và hệ sinh thái.

Theo ông, việc sản xuất và tiêu thụ túi mù còn góp phần gây ra tình trạng ô nhiễm vi nhựa. Trong quá trình sản xuất, nguyên liệu nhựa bị mài mòn và phân hủy thành những hạt nhựa có kích thước rất nhỏ. Khi túi mù bị vứt ra môi trường, chúng sẽ bị phân hủy dần và sẽ giải phóng các hạt vi nhựa ra môi trường. Các hạt này có thể đi qua chuỗi thức ăn để xâm nhập vào cơ thể sinh vật và gây ra nhiều bệnh tật, bao gồm các bệnh về hô hấp, tim mạch và thần kinh. Khi vào đất, vi nhựa làm giảm khả năng thấm nước của đất và cản trở sự hấp thu dinh dưỡng của cây. Vi nhựa cũng phát tán, gây ô nhiễm không khí, làm giảm chất lượng không khí.

Cũng theo tiến sĩ Huỳnh Khánh Duy, do các món đồ chơi trong túi mù, hộp mù được sản xuất từ nhựa tái chế nên chúng có thể chứa các chất phụ gia độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng. Các nhà nghiên cứu của Đại học Michigan (Mỹ) đã chỉ ra, trong sản phẩm đồ chơi bằng vật liệu nhựa cứng, mềm và xốp, có chứa tới 419 loại hóa chất, trong đó có tới 126 loại có thể gây hại cho sức khỏe trẻ em.

Theo một nghiên cứu của Tổ chức Hòa bình xanh, 30% đồ chơi trẻ em được sản xuất từ Trung Quốc có chứa các kim loại độc hại như chì, thủy ngân và arsenic. Khi trẻ nhỏ vô tình nuốt phải những mảnh sơn bong tróc từ đồ chơi, chúng có thể đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như thiếu máu, tổn thương não, suy thận và thậm chí chậm phát triển trí tuệ. Về lâu dài, việc tiếp xúc với các kim loại nặng này có thể gây ra những hậu quả khó lường cho sức khỏe, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Chất phthalates trong đồ chơi nhựa dễ dàng thoát ra ngoài, phơi nhiễm vào cơ thể tích tụ đến một mức nào đó thì có thể gây ra ung thư vú, rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, gây ra các dị tật bẩm sinh ở trẻ.

Tiến sĩ Huỳnh Khánh Duy cho hay, dù đã bị cấm, các chất độc hại như bisphenol A và chất chống cháy vẫn có trong nhiều loại đồ chơi nhựa. Với hệ miễn dịch còn non yếu, trẻ nhỏ rất dễ bị kích ứng da, đường hô hấp khi tiếp xúc với các chất này. Ông khuyến cáo: “Để bảo vệ con, cha mẹ nên hạn chế việc để trẻ chơi đồ chơi bằng nhựa, xốp và ưu tiên chọn mua các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng”.

Thanh Hoa - Ngọc Thùy