Nguy cơ ngộ độc từ bánh mì đường phố: Không thể xem nhẹ

Nguy cơ ngộ độc rình rập

6g sáng, ở một khu đô thị thuộc phường Đại Mỗ, TP Hà Nội, người đứng chờ mua đồ ăn sáng ken đặc vỉa hè. Chỉ trên đoạn đường khoảng hơn 100m mà có tới 4 quầy bán bánh mì Sài Gòn, bánh mì Hội An, bánh mì kiểu Thổ Nhĩ Kỳ, quầy nào cũng đông khách. Không chỉ là món ăn đường phố ngon miệng, bánh mì còn tiện lợi, dễ mang theo. Mua bánh mì ở khu đô thị trên, chị Hải Yến nói: “Những hôm trễ giờ học sáng hay học thêm buổi chiều, tôi thường mua bánh mì cho con ăn ngay trên xe máy”.

Xe bánh mì trên vỉa hè đường Trần Não, phường An Khánh, TPHCM - Ảnh: Nguyễn Văn

Điều đáng nói là các quầy bánh mì trên bán từ sáng sớm đến chiều tối nhưng không có tủ bảo quản lạnh, bên cạnh xe chỉ đặt một thùng xốp. Các loại nhân bánh như pa tê, giò, chả, thịt nguội được bày sẵn trong tủ kính, rất dễ phát sinh vi khuẩn khi tiết trời nắng nóng.

Ở TPHCM, các xe bánh mì cũng “mọc lên như nấm” dọc các tuyến đường, với đủ loại như bánh mì chả cá, bánh mì chả lụa, bánh mì xíu mại, bánh mì thịt nướng… Việc mở một xe bánh mì khá dễ dàng, hầu như không cần giấy phép kinh doanh. Do vậy, điều kiện chế biến, bảo quản thực phẩm và nguồn gốc nguyên liệu đều đáng lo ngại. Đó cũng là thực trạng chung của “nghề” bán bánh mì trên cả nước. Bởi vậy, không lạ khi năm nào cũng xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm do ăn bánh mì.

Gần đây nhất, ngày 12/12, sau khi ăn bánh mì thịt nguội từ một xe bán bánh mì, nhiều người ở phường Phan Thiết, tỉnh Lâm Đồng đã bị các triệu chứng tiêu chảy, nôn ói và đến ngày 17/12, có tổng cộng 97 người phải nhập viện. Ngày 20/12, Sở Y tế tỉnh Quảng Ngãi cho biết, đã ghi nhận 203 người nhập viện sau khi ăn bánh mì Hồng Vân ở phường Cẩm Thành vào ngày 13/12. Trước đó, từ ngày 7 - 13/11, Sở Y tế TPHCM ghi nhận có 316 người nhập viện do ngộ độc thực phẩm sau khi ăn bánh mì Cô Bích ở phường Hạnh Thông. Vào tháng 5/2024, có hơn 500 người ngộ độc sau khi ăn bánh mì Băng ở tỉnh Đồng Nai. Cũng trong năm 2024, 379 người nhập viện sau khi ăn bánh mì, xôi Cô Ba Bến Đình ở TP Vũng Tàu. Tháng 9/2023, có hơn 300 người bị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn bánh mì ở TP Hội An…

Chọn mua và bảo quản nguyên liệu kỹ

Là người bán bánh mì nhiều năm, chị Nguyễn Thị Hoa (phường Thủ Đức, TPHCM) cho biết, những vụ ngộ độc thực phẩm gần đây khiến chị đặc biệt quan tâm đến sức khỏe của khách hàng.

Theo chị, tiệm của chị chưa từng bị khách hàng phản ánh gặp vấn đề về sức khỏe sau khi ăn bánh mì. Từ kinh nghiệm thực tế, chị cho rằng, một trong những nguyên nhân gây ngộ độc là từ pa tê - nguyên liệu phổ biến làm nhân bánh mì: “Pa tê được làm từ gan heo, là bộ phận dễ chứa vi khuẩn. Nếu khâu bảo quản hoặc chế biến không đảm bảo, gan rất nhanh hỏng và có nguy cơ gây ngộ độc”. Do đó, từ nhiều năm nay, tiệm của chị không dùng pa tê quét vào ruột bánh mì đồng thời hạn chế bơ và những nguyên liệu dễ gây ngấy hoặc nhanh biến chất.

Xe bánh mì trên đường B Trưng Trắc, phường Hiệp Bình, TPHCM - ẢNH: NGUYỄN VĂN

Không chỉ lựa chọn nguyên liệu, chị Hoa còn đặc biệt chú trọng đến nguồn cung. Chị chọn mua thịt, trứng và các thành phần khác từ những cơ sở uy tín, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm chứ không mua nguyên liệu trôi nổi ngoài chợ lề đường. Chị bán bánh mì theo phương châm “mình ăn được mới dám bán cho khách”. Do chú trọng sự an toàn và tươi mới nên tiệm của chị chỉ bán vào buổi chiều tối thay vì cả ngày. Theo chị, đây cũng là cách để hạn chế việc để thực phẩm quá lâu, nhất là trong điều kiện thời tiết nóng ẩm khiến thức ăn giảm tính an toàn.

Ông Bùi Đỏ - chủ một cửa hàng kinh doanh bánh mì lâu năm ở TPHCM - cũng cho rằng, các vụ ngộ độc thực phẩm do ăn bánh mì xảy ra trong thời gian qua đều do các tiệm nhỏ gây ra. Ông phân tích, ổ bánh mì thường có hàng chục loại thực phẩm đi kèm bên trong, trong đó có 2 món dễ gây ngộ độc là pa tê và đồ chua: “Các tiệm buôn bán lề đường, tiệm nhỏ thường không có tủ đạt chuẩn hoặc các thiết bị cần thiết để bảo quản thực phẩm. Khi thời tiết bất thường, các loại thực phẩm dùng nhét vào ổ bánh mì rất dễ hư, gây ngô độc. Các cơ sở lớn thường trang bị hệ thống bảo quản thực phẩm đàng hoàng nên khó để xảy ra ngộ độc”.

Trong kỳ họp thứ sáu, HĐND TPHCM khóa X diễn ra ngày 9 và 10/12 vừa qua, trả lời chất vấn của đại biểu về nguy cơ ngộ độc từ thức ăn đường phố, bà Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TPHCM - nhắc lại vụ ngộ độc sau khi ăn bánh mì từ cơ sở Cô Bích. Theo bà, khí hậu nóng ẩm quanh năm của TPHCM là môi trường thuận lợi gây ra các vụ ngộ độc thực phẩm. Trong khi đó, thức ăn đường phố là một nét văn hóa, góp phần tạo nên sự đa dạng của ẩm thực TPHCM và Việt Nam. Để phòng ngừa nguy cơ ngộ độc thực phẩm, sở đang hướng tới việc tập hợp, sắp xếp các quầy, xe bánh mì thành các phố ẩm thực để kiểm tra, giám sát vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm hiệu quả hơn.

Cũng theo bà Phong Lan, sở sẽ tổ chức tập huấn về vệ sinh, an toàn thực phẩm cho tất cả người hành nghề bán bánh mì, đồng thời sẽ xử phạt nghiêm các hành vi không bảo đảm an toàn, như không đeo bao tay, dùng tay vừa bốc thức ăn vừa lấy tiền.

Như Diệp - Nguyễn Văn