Ký ức những đêm may cờ Tổ quốc giữa rừng sâu của cụ bà 83 tuổi

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng với bà Nguyễn Thị Ngọc Lan (sinh năm 1942, trú tại phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk), hình ảnh những đêm trắng miệt mài bên chiếc máy may cũ kỹ, dồn hết tâm huyết vào từng mũi chỉ để tạo nên những lá cờ đỏ sao vàng vẫn như mới vừa diễn ra hôm qua.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Lan kể lại những đêm thức trắng để may cờ Tổ quốc giữa rừng sâu

Sinh ra và lớn lên ở tỉnh Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai), tuổi thơ bà Lan đã chứng kiến cảnh quê hương bị giày xéo bởi những trận càn quét, đốt phá của quân xâm lược. Chính nỗi đau ấy đã khiến bà và các anh chị em trong gia đình sớm nuôi chí hướng đi theo cách mạng.

Năm 1966, bà Lan tự nguyện lên đường tham gia hoạt động cách mạng trong rừng sâu, rồi hành quân lên Tây Nguyên, trở thành thành viên tổ may mặc thuộc Ban Kinh tài huyện H4 (sau này là các huyện Krông Búk, Krông Năng và thị xã Buôn Hồ cũ, tỉnh Đắk Lắk). Công việc ban đầu của tổ may chỉ là may quần áo, túi đựng lương thực cho bộ đội. Đến cuối năm 1967, tổ may được giao thêm nhiệm vụ đặc biệt là may cờ Tổ quốc.

Những lá cờ đỏ sao vàng được làm nên từ trái tim yêu nước nồng nàn

Để có nguyên liệu, bà Lan cùng đồng đội nhiều lần phải đối mặt hiểm nguy. Họ thường xuyên xuống cơ sở, liên hệ và vận động một số công nhân trong Đồn điền Rosi (đồn điền cà phê do Pháp để lại ở huyện H4) tìm cách mua vải. Ban đêm, sau khi lấy được vải, công nhân trong đồn điền lén mang ra vườn cà phê, đào hố chôn giấu để tránh bị phát hiện. Chờ khi không có lính mai phục, tổ may mới bí mật đến lấy về phục vụ việc may cờ.

Có lần, trong lúc vận chuyển nguyên liệu về may cờ, bà Lan bị lực lượng của địch bắn trúng chân. “Đồng đội đã kịp cõng tôi vượt khỏi vòng vây, đến nơi an toàn mới dừng lại để băng bó vết thương”, bà nhớ lại.

Cũng theo bà Lan, địch không chỉ ngăn chặn việc vận chuyển vải, mà còn nhiều lần đập phá, đốt lán trại, tịch thu máy may. Thế nhưng, tinh thần của những người thợ may cờ năm ấy chưa bao giờ lay chuyển. Những lá cờ sau khi hoàn thành đều được cất giấu bí mật trong các vườn cà phê, khe suối, chờ thời điểm thuận lợi, các chiến sĩ bộ đội sẽ đến điểm tập kết lấy và đưa xuống cơ sở.

Nhiều năm nay, bà Lan vẫn nâng niu những kỷ vật chiến tranh như một cách lưu giữ dấu ấn của những năm tháng hào hùng dân tộc

Khi được hỏi về kích thước lá cờ Tổ quốc, bà Lan nhớ lại: “Năm ấy, khi nhận lệnh may cờ từ cấp trên, tôi hoàn toàn không hình dung được kích thước chuẩn, dài rộng ra sao. Một hôm, thấy một chiến sĩ bộ đội từ ngoài Bắc vào, bị thương và đang điều trị tại bệnh viện, có đeo chiếc huy hiệu nhỏ in hình cờ Tổ quốc, tôi đã xin về nghiên cứu. Từ đó, tôi xác định kích thước lá cờ dài 120cm, rộng 80cm, ngôi sao vàng đường kính 40cm, rồi trình lên cấp trên và được chấp thuận”.

Đầu năm 1975, khi kháng chiến bước vào giai đoạn sôi sục, tổ may của bà nhận lệnh may số lượng lớn cờ đỏ sao vàng. 3 người trong tổ làm việc suốt ngày đêm. Mỗi đêm, dưới ánh đèn dầu leo lét, mọi người tỉ mỉ may từng đường kim, mũi chỉ trên những tấm vải đỏ như mang theo cả khát vọng của dân tộc. “Ai cũng thấy lòng rạo rực, như thể chiến thắng đang đến gần”, bà nói.

Ngày 10/3/1975, khi tin Buôn Ma Thuột được giải phóng truyền qua chiếc radio nhỏ, bà và đồng đội vỡ òa trong nước mắt. Chỉ ít hôm sau, những lá cờ đỏ sao vàng do tổ may làm ra đã tung bay kiêu hãnh khắp huyện H4, hòa nhịp với niềm vui độc lập dân tộc. Không dừng lại ở đó, bà Lan còn đi vận động các nhà may tư nhân trong vùng cùng chung tay may cờ, để biểu tượng thiêng liêng ấy nhanh chóng hiện diện trên mọi nẻo đường.

Sau ngày đất nước thống nhất, bà Lan học gắn bó với ngành thương nghiệp cho đến khi nghỉ hưu. Dẫu vậy, ký ức về những ngày kháng chiến vẫn không phai nhạt. Bà cất giữ cẩn thận những kỷ vật năm xưa như chiếc võng dù, bình tông và đặc biệt là lá cờ Tổ quốc bà may vào tháng 3/1975. Năm 2020, bà quyết định trao tặng lá cờ ấy cho Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ, với mong muốn góp phần lan tỏa giá trị lịch sử cho các thế hệ mai sau.

Văn Nguyên