Giá gạo thế giới giảm sâu, xuất khẩu Việt Nam chịu sức ép lớn

04/12/2025 - 08:21

PNO - Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, xuất khẩu gạo 11 tháng năm 2025 đạt 7,5 triệu tấn, trị giá 3,83 tỉ USD, giảm lần lượt 11,5% về lượng và 27,7% về giá trị so với cùng kỳ. Giá xuất khẩu bình quân chỉ còn 512,1 USD/tấn, giảm 18,3%.

Philippines vẫn là thị trường trọng điểm, khi chiếm 39,8% thị phần xuất khẩu toàn ngành. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu qua thị trường này trong 11 tháng qua chỉ còn khoảng 1,52 tỉ USD, giảm mạnh 34,9% - tương đương mất gần 820 triệu USD so với cùng kỳ 2024.

Theo đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chính phủ Philippines ban hành lệnh tạm dừng nhập khẩu gạo kể từ đầu tháng 9/2025 và kéo dài đến ngày 31/12/2025. Lệnh cấm của nước này áp dụng với gạo thường và gạo xay xát kỹ - vốn là 2 chủng loại xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Không chỉ vậy, Philippines còn áp dụng cơ chế thuế nhập khẩu mới, điều chỉnh linh hoạt theo giá thế giới trong biên độ 15-35%. Thuế sẽ tăng 5 điểm phần trăm khi giá giảm 5%, nhằm bảo vệ lúa nội địa.

Chính sách thuế mới tạo thêm rào cản đáng kể cho các nước xuất khẩu, đặc biệt là Việt Nam - nhà cung cấp lớn nhất của Philippines nhiều năm liền.

Xuất khẩu gạo của Việt Nam đang chịu sức ép lớn
Xuất khẩu gạo của Việt Nam đang chịu sức ép lớn

Dù Bộ Nông nghiệp Philippines cho biết lệnh cấm có thể được xem xét dỡ bỏ vào tháng 1/2026, nhưng nhiều khả năng nước này vẫn sẽ siết nhập khẩu trong quý I/2026, thời điểm thu hoạch vụ mới. Điều này đồng nghĩa ít nhất 3-4 tháng tới, doanh nghiệp Việt buộc phải tìm nguồn tiêu thụ thay thế như châu Phi, Trung Đông hoặc tăng cường xuất khẩu sang Indonesia.

Thực tế cho thấy, châu Phi đang trở thành điểm sáng mới của xuất khẩu gạo Việt Nam. Số liệu 11 tháng cho thấy thị trường Ghana đã tăng 29,8%, còn Bờ Biển Ngà tăng tới 79,8% về giá trị nhập khẩu gạo Việt Nam. Đây là tín hiệu tích cực, bởi châu Phi có nhu cầu lớn, ít biến động chính sách hơn và phù hợp với nhiều chủng loại gạo trắng vốn là thế mạnh của Việt Nam.

Ngoài khu vực châu Phi, Bangladesh cũng ghi nhận mức tăng đột biến với giá trị xuất khẩu tăng tới 155,1 lần so với cùng kỳ. Theo VFA, nguyên nhân đến từ việc nước này mất mùa quy mô lớn, nên nhu cầu tái lập dự trữ lương thực tăng và Chính phủ Bangladesh đã phải chủ động mua vào để ổn định an ninh lương thực.

Liên quan đến triển vọng thị trường năm 2026, theo VFA, ngành gạo xuất khẩu sẽ chịu tác động bởi 3 yếu tố.

Thứ nhất, giá thế giới khó quay lại như năm 2024. Các dữ liệu từ VFA cho biết, chỉ số giá gạo trắng toàn cầu đến cuối tháng 11/2025 chỉ còn 389 USD/tấn, thấp hơn 154 USD/tấn so với cùng kỳ 2024. Mức giảm sâu này cho thấy thị trường đang điều chỉnh về một “mặt bằng giá mới” và các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải chấp nhận biên lợi nhuận thấp hơn, nhất là phân khúc gạo trắng phổ thông.

Thứ hai, rủi ro chính sách nhập khẩu từ Philippines. VFA dự báo chính sách thuế dao động 15-35% và khả năng tiếp tục siết nhập khẩu trong quý I/2026 sẽ khiến doanh nghiệp phải duy trì chiến lược chuyển hướng sang châu Phi, Trung Đông, Đông Bắc Á.

Thứ ba, tái cơ cấu chủng loại gạo sẽ quyết định sức cạnh tranh. Trong bối cảnh giá thế giới giảm, VFA cho rằng chỉ những doanh nghiệp đẩy mạnh gạo chất lượng cao, gạo thơm, gạo đặc sản và gạo giảm phát thải mới giữ được giá bán và vị thế ổn định.

Giá lúa nội địa có xu hướng tăng

Dù giá gạo xuất khẩu bình quân giảm mạnh, nhưng giá gạo trong nước lại có xu hướng tăng. Theo Cục Chuyển đổi số (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, giá lúa khô tăng 100 đồng/kg với tất cả chủng loại, trong đó IR 50404 lên 7.050 đồng/kg, OM 5451 lên 7.350 đồng/kg, Nàng Hoa lên 8.350 đồng/kg, Đài Thơm lên 9.400 đồng/kg. Ở nhóm gạo nguyên liệu, giá cũng đồng loạt tăng khoảng 600 đồng/kg, hiện gạo 5% tấm đạt 13.800 đồng/kg, gạo 25% tấm đạt 12.800 đồng/kg.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cho rằng, chênh lệch giữa giá nguyên liệu và giá bán xuất khẩu đang tạo sức ép lớn cho việc ký hợp đồng mới trong giai đoạn cuối năm.

Mai Ca

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI