Đẩy mạnh phạt nguội để tăng minh bạch, giảm tiêu cực

Cảnh sát giao thông xử phạt học sinh, sinh viên vi phạm luật giao thông tại giao lộ Điện Biên Phủ - Nam Kỳ Khởi Nghĩa, TPHCM

Camera giám sát thay cảnh sát giao thông

Theo báo cáo của Công an TPHCM, trong 8 tháng đầu năm 2025, lực lượng công an toàn thành phố phát hiện, xử lý gần 70.000 trường hợp vi phạm giao thông qua hệ thống camera giám sát. Việc phạt nguội thông qua hình ảnh từ camera giám sát đã thay đổi căn bản phương thức xử lý vi phạm.

Với những tiện ích từ camera giám sát, Công an TPHCM đặt mục tiêu thay thế dần phương thức xử phạt trực tiếp sang gián tiếp, nghĩa là cảnh sát giao thông (CSGT) chỉ trực tiếp thực hiện những nhiệm vụ mà máy móc không thể thay thế, như kiểm soát nồng độ cồn, hướng dẫn giao thông, xử lý sự cố trên đường, hỗ trợ người bị nạn.

Hệ thống camera thông minh ở các nút giao, tuyến đường trọng điểm có thể ghi nhận vi phạm khách quan, liên tục 24/7, hạn chế việc bỏ sót tình huống vi phạm. Hệ thống camera cũng giúp công an phát hiện kịp thời các vụ tai nạn, cướp giật, sự cố giao thông, trong đó hình ảnh do camera ghi lại sẽ là bằng chứng xác thực. Camera cũng giúp công an điều tiết giao thông từ xa để phòng ngừa ùn tắc.

Theo Công an TPHCM, khi hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đi vào hoạt động, CSGT cũng bắt đầu áp dụng việc kiểm tra, kiểm soát và tạm giữ giấy tờ trên môi trường điện tử.

Mọi thông tin về việc tạm giữ giấy tờ được cập nhật ngay trên hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính và đồng bộ với ứng dụng định danh quốc gia VNeID, giúp người vi phạm và chủ phương tiện dễ dàng theo dõi, nắm rõ thông tin và chấp hành các quy định về trật tự, an toàn giao thông. Người vi phạm có thể nộp phạt trực tuyến thông qua các cổng dịch vụ công, giúp họ thuận tiện hơn khi thực hiện nghĩa vụ pháp lý.

Để nâng cao hiệu quả điều hành giao thông, kiểm soát và xử lý vi phạm trên các tuyến đường chính, Phòng CSGT Công an TPHCM tiếp tục triển khai lắp đặt, ứng dụng các thiết bị công nghệ cao để xử lý vi phạm nhanh chóng, chính xác, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn giao thông. Đây là bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số quốc gia, hướng tới xây dựng hệ thống giao thông văn minh, hiện đại và an toàn.

Đồng thuận nhưng còn băn khoăn

Trên các diễn đàn ô tô và hội nhóm tài xế xe ôm công nghệ, chủ đề phạt nguội nhận được nhiều sự quan tâm. Phần đông ý kiến cho rằng đây là cách làm văn minh, công khai, minh bạch, tốt cho người tham gia giao thông lẫn lực lượng chức năng.

Thường xuyên chạy xe qua nhiều tỉnh thành, ông Huỳnh Thanh Nhân - tài xế xe tải, ở phường Đức Nhuận, TPHCM - nhận xét, việc phạt nguội giúp tài xế biết sai ở đâu để sửa ngay: “Nếu hình ảnh vi phạm được gửi nhanh, rõ ràng thì chúng tôi chấp nhận và rút kinh nghiệm. Còn sau cả tháng mới thông báo lỗi thì tài xế không thể nhớ mình đã vi phạm thế nào nên dễ bị ức chế tâm lý, không phục”.

Chị Trần Thị Thủy - tài xế xe ôm công nghệ, ở phường Hạnh Thông, TPHCM - cho rằng, việc xử phạt vi phạm thông qua camera làm giảm sự tiếp xúc trực tiếp giữa CSGT với tài xế nên sẽ làm giảm hành vi nhũng nhiễu. “Điều tôi mong nhất là sau khi camera ghi nhận lỗi, tài xế tự kiểm tra được lỗi trên điện thoại” - chị nói.

Là người quản lý đội xe của công ty vận tải, anh Phạm Thành Vinh (phường Bình Thạnh, TPHCM) - nhận xét, việc thông báo vi phạm sớm giúp công ty quản lý tài xế dễ hơn: “Nếu tài xế mắc lỗi, tôi có thể nhắc nhở ngay, đồng thời quy trách nhiệm rõ ràng”.

Tuy nhiên, điều mà người dân còn băn khoăn là tính chính xác của hệ thống. Chị Nguyễn Hoài An (phường Phú Định, TPHCM) lo lắng: “Nếu ống kính camera mờ, đường truyền lỗi hoặc hệ thống nhận dạng nhầm biển số thì người dân sẽ khiếu nại ở đâu? Tôi mong cơ quan chức năng phản hồi nhanh các khiếu nại”.

Anh Đặng Văn Dũng - tài xế taxi, ở phường Gò Vấp, TPHCM - cho rằng, phạt nguội là không phù hợp với tài xế taxi: “Chúng tôi phải thường xuyên dừng xe đón khách. Nếu khi đó bị camera ghi hình thì chúng tôi sẽ bị phạt. Do đó, nếu chỉ dựa vào hình ảnh cứng nhắc thì chúng tôi rất dễ chịu thiệt thòi và luôn phải nơm nớp lo bị phạt”.

Có nhiều đề tài nghiên cứu về việc tối ưu hóa hệ thống giao thông, giáo sư Đặng Thu Hương - Khoa Khoa học quản lý, Đại học Lancaster, Anh - cho rằng, tăng phạt nguội qua camera là xu thế tất yếu. Cách làm này giúp giám sát việc lưu thông khách quan, liên tục, phát hiện nhanh vi phạm, tăng tính minh bạch và buộc người dân tự giác chấp hành luật giao thông, giảm áp lực cho lực lượng CSGT.

Tuy vậy, theo bà, cần kiểm tra, bảo trì camera thường xuyên để đảm bảo độ chính xác, tránh nhầm lẫn; dữ liệu vi phạm cần rõ ràng, CSGT cần phản hồi và giải quyết khiếu nại kịp thời. Bà nói: “Công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi đi kèm quy trình minh bạch và sự đồng thuận của người dân. Do đó, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống kỹ thuật và dữ liệu, cơ quan chức năng cần tăng cường truyền thông để người dân hiểu, tin tưởng và tự nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông”.

Thanh Tâm