Cuộc bắt tay lịch sử của Spotify và các ông lớn thu âm để lập lại trật tự với nhạc AI

Bước đi chiến lược giữa kỷ nguyên AI

Trong thông báo mới đây, Spotify cho biết đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển công nghệ AI, bao gồm việc thành lập một phòng thí nghiệm AI và đội ngũ sản phẩm riêng. Dù chưa tiết lộ cụ thể các công cụ đang được xây dựng, công ty khẳng định mục tiêu là tạo ra nền tảng công nghệ phục vụ sáng tạo nhưng vẫn đảm bảo quyền lợi cho người làm nhạc.

Spotify hợp tác chiến lược với Sony Music Group, Universal Music Group và Warner Music Group - Ảnh: Techbuzz

“AI là bước chuyển công nghệ quan trọng nhất kể từ khi điện thoại thông minh ra đời, và nó đang định hình lại cách âm nhạc được sáng tạo và thưởng thức. Chúng tôi muốn cùng ngành âm nhạc xây dựng tương lai này trên những nguyên tắc rõ ràng và sự tôn trọng với người sáng tạo, giống như cách chúng tôi từng làm trong thời kỳ chống vi phạm bản quyền” - ông Gustav Söderström, đồng chủ tịch Spotify - phát biểu.

Spotify đã sớm đưa các tính năng AI vào ứng dụng của mình, như DJ ảo và AI Playlist, những công cụ cho phép người dùng tạo danh sách nhạc cá nhân hóa từ các mô tả bằng chữ. Tuy nhiên, trong bối cảnh AI bùng nổ, làn sóng lo ngại về việc công nghệ này xâm phạm bản quyền và làm méo mó hình ảnh nghệ sĩ ngày càng lan rộng.

Giữa làn sóng đó, Universal Music Group khẳng định “sẽ không cấp phép cho bất kỳ mô hình AI nào sử dụng giọng hát hoặc sáng tác của nghệ sĩ mà không có sự đồng ý”. CEO Lucian Grainge cho rằng, hợp tác với các đối tác chiến lược như Spotify là điều cần thiết để đảm bảo AI phát triển trong môi trường thương mại lành mạnh, nơi nghệ sĩ, nhạc sĩ, người hâm mộ và công ty công nghệ có thể cùng tồn tại và phát triển.

Công nghệ buộc âm nhạc phải học cách tự bảo vệ

Thông báo hợp tác này đến chỉ vài tuần sau khi Spotify dọn dẹp hơn 75 triệu bản nhạc bị xem là rác AI. Đây là những bản ghi được tạo ra nhằm thao túng thuật toán nghe nhạc. Nền tảng cũng áp dụng các chính sách mới nhằm ngăn chặn hành vi mạo danh hoặc sử dụng giọng nhân tạo để đánh lừa người nghe.

Spotify không đối đầu mà chọn cách đồng hành, dạy AI biết tôn trọng bản quyền - Ảnh: CNBC

Trước đó, vào mùa hè năm nay, ban nhạc ảo The Velvet Sundown được xác nhận là dự án âm nhạc do AI tạo ra đã gây chú ý khi thu hút hơn 1 triệu người nghe mỗi tháng. Dù sau đó nhóm đã chỉnh sửa phần giới thiệu để ghi rõ là “dự án âm nhạc tổng hợp”, họ vẫn là nghệ sĩ được xác minh trên Spotify với hơn 264.000 người nghe thường xuyên.

Spotify cho biết mối quan hệ hợp tác với các hãng đĩa và nhà phát hành sẽ dựa trên 4 nguyên tắc cốt lõi: hợp tác minh bạch, quyền lựa chọn tham gia của nghệ sĩ, cơ chế trả thù lao công bằng và tăng cường kết nối giữa nghệ sĩ với người hâm mộ. “Quyền của nghệ sĩ là điều cốt lõi. Bản quyền là nền tảng. Nếu ngành âm nhạc không chủ động dẫn dắt sự đổi mới này, công nghệ AI sẽ phát triển ở nơi khác, không có quyền, không có sự đồng ý và không có bồi thường” - Spotify nhấn mạnh trong thông cáo.

Động thái bắt tay này cũng được xem là nỗ lực của Spotify nhằm lấy lại hình ảnh giữa làn sóng chỉ trích gần đây. CEO Daniel Ek, người sẽ rời chức vụ vào năm 2026, từng khiến giới nghệ sĩ phẫn nộ khi rót 600 triệu euro vào công ty công nghệ quốc phòng Helsing hồi tháng Sáu. Nhiều ban nhạc nổi tiếng như King Gizzard & the Lizard Wizard, Deerhoof, Godspeed You! Black Emperor hay Massive Attack đã tuyên bố rút nhạc khỏi Spotify để phản đối. “Chúng tôi không muốn âm nhạc của mình bị dùng cho chiến tranh. Không ai muốn thành công của mình gắn với công nghệ chiến đấu” - nhóm Deerhoof viết trên Instagram.

Sau thời Napster và kỷ nguyên streaming, AI có thể là bước ngoặt tiếp theo định hình lại âm nhạc thế giới. Và một lần nữa, Spotify chọn không đối đầu mà đồng hành, dạy AI biết tôn trọng bản quyền, trước khi chính công nghệ này biến âm nhạc thành thế giới không còn ranh giới giữa sáng tạo và sao chép.

Hoàng Duy