Có sàn thương mại điện tử, hàng giả chiếm tới 98%

Hàng giả bán có hệ thống

Ông Nguyễn Ngọc Dũng - Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) - kể lại, trong một lần Bộ Công Thương chuẩn bị kiểm tra hàng hóa trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT), chính chủ tịch và giám đốc của một sàn lớn đã tìm đến ông để “xin” kiểm tra nhẹ nhàng. Lý do khiến ông giật mình: “Nếu kiểm tra gắt gao, thì cả cái sàn của họ có lẽ chỉ còn khoảng 2% là hàng thật”.

Các chuyên gia, doanh nghiệp tham dự tọa đàm

Từ câu chuyện trên, ông Dũngcho rằng, hàng giả, hàng nhái không chỉ xuất hiện rải rác mà đã cắm rễ sâu trong hệ thống, đến mức người làm sàn cũng phải bất lực chấp nhận. Hiện nay, chỉ cần vài cú nhấp chuột, người tiêu dùng đã có thể mua được “Rolex”, “Patek Philippe” hay “Longines” với giá 20 – 30 triệu đồng, tức chỉ bằng 1/10 giá thật. Nhưng thực chất, đó là hàng nhái từ Trung Quốc, không nguồn gốc, không giấy tờ, không bảo hành.

“Chúng ta có hơn 10.000 vụ việc liên quan đến hàng giả đã được xử lý, nhưng đó chỉ là phần nổi của tảng băng. Vì còn quá nhiều người tiêu dùng dễ dãi, bị hấp dẫn bởi giá rẻ, khuyến mãi bất thường hay quà tặng kèm hấp dẫn”, ông Dũng chia sẻ.

Lực lượng quản lý thị trường truy quét hàng giả tại Saigon Square vào tháng 5/2025

Không chỉ riêng ngành hàng điện tử, ngành hàng thời trang xa xỉ cũng đang khốn đốn vì hàng giả. Ông Nguyễn Thuận Đạt - Giám đốc điều hành Công ty Thời trang và Mỹ phẩm Duy Anh, đơn vị phân phối hơn 138 thương hiệu quốc tế tại Việt Nam như Rolex, Cartier, Franck Muller, Burberry, Ferragamo, Versace, D&G, Nike… cho biết các thương hiệu này đang bị làm giả một cách nghiêm trọng, xuất hiện công khai trên thị trường.

Ông cho biết, hàng nhái được rao bán trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT), mạng xã hội với giá chỉ bằng 10 - 30% hàng thật, khiến doanh nghiệp phân phối chính hãng thất thu từ 15 - 20%. Chưa kể, họ còn phải tốn hàng tỉ đồng để bảo vệ thương hiệu: thuê luật sư, tuyên truyền cảnh báo, kiểm tra thị trường và đào tạo nhân viên nhận diện hàng giả.

Ngoài hàng giả, hàng “xách tay” cũng khiến doanh nghiệp đau đầu. Hàng không hóa đơn, không nộp thuế nhưng vẫn ngầm được hợp thức hóa, hoạt động rầm rộ và công khai. Có những cơ sở bán đồng hồ, quần áo xa xỉ trị giá vài tỉ đồng, bị phản ánh là vi phạm pháp luật nhưng vẫn ngang nhiên tồn tại.

Trong ngành sữa, bà Trần Thị Hồng Nhung - Giám đốc phát triển của thegioisua.com - kể lại 2 tháng qua kể từ khi vụ sữa giả nổ ra, hệ thống vừa vui vừa buồn. Vui vì người tiêu dùng có xu hướng quay lại với các địa chỉ uy tín. Nhưng cũng buồn vì nhiều khách hàng, nhất là người cao tuổi, quá sợ hãi nên ngừng luôn việc uống sữa.

Bà Nhung cho biết, nhiều cha mẹ không biết mình đang mua nhầm sữa giả, bị lừa bởi mẫu mã, giá rẻ, chiêu trò “hàng xách tay”, hoặc chỉ vì ham quà tặng: “Có nơi bán 5 lon sữa tặng 1 nồi cơm điện. Nhiều mẹ không chọn sữa vì con, mà chọn vì thích… nồi. Và đó là cách hàng giả tồn tại được lâu đến thế".

Chống hàng giả cần chung tay của người tiêu dùng

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan - Đại biểu Quốc hội, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TPHCM, trong một chừng mực nào đó, việc chống hàng gian hàng giả là cuộc chiến không cân sức. Bởi lực lượng thực thi pháp luật hiện nay còn quá mỏng, không thể "bao sân" kiểm soát được hết.

Theo bà, hiện nay với những sản phẩm hàng giả liên quan đến sức khỏe, ăn uống thì người tiêu dùng sẽ rất phẫn nộ khi phát hiện ra, nhưng đối với các sản phẩm chưa thiết yếu khác thì ý thức của người tiêu dùng lại chưa quyết liệt, thậm chí vẫn sử dụng.

“Chúng ta còn đang chống hàng gian hàng giả bằng khẩu hiệu bởi phía cơ quan thực thi pháp luật vẫn còn yếu, về phía người tiêu dùng thì lại có tâm lý thích rẻ, cứ thấy rẻ là mua. Về phía các doanh nghiệp vi phạm, ở các nước khi xử phạt một vụ hàng giả thì doanh nghiệp phải đền bù bằng tài sản rất lớn, còn ở Việt Nam nếu bị phát hiện xử phạt thì bỏ hàng, lập ra doanh nghiệp mới và lại tiếp tục làm bậy.

Để triệt xóa hàng giả, theo ông Nguyễn Tiến Đạt - Phó Chi cục trưởng Chi Cục Quản lý thị trường TPHCM, một mình cơ quan chức năng trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng gian không thể nào thực hiện tốt mà cần sự chung tay của doanh nghiệp, người tiêu dùng.

Ông khuyến cáo, người tiêu dùng nên có thái độ không thỏa hiệp với những đối tượng phi pháp và cần nhận thức để tự bảo vệ mình. Bởi thực tế, khi người tiêu dùng mua hàng trên mạng, họ "thật thà" nhận thiệt hại về mình. “Người tiêu dùng khi mua hàng cần phải quan tâm đến mẫu mã, chất lượng hàng hóa như thế nào; lúc nhận hàng cần kiểm tra trước khi thanh toán; đồng thời phải lấy hóa đơn chứng từ, phiếu thu để khi có tranh chấp còn có cái chứng minh đồ đó mua của ai. Một doanh nghiệp làm ăn chân chính thì không bao giờ giấu địa chỉ, số điện thoại liên lạc”.

Mai Ca