PNO - Báo Phụ nữ TPHCM đã có cuộc trao đổi với Luật gia Phan Thị Việt Thu - Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TPHCM - về việc người dùng có thực sự được pháp luật bảo vệ như “người tiêu dùng” khi sử dụng một nền tảng miễn phí.
*Phóng viên: Thưa bà, việc Zalo áp dụng các điều khoản mới về thu thập và xử lý thông tin cá nhân, đồng thời gắn điều kiện duy trì tài khoản với sự đồng ý của người dùng, người dùng có đủ cơ sở pháp lý để khiếu nại về quyền lợi người tiêu dùng hay không?
- Luật gia Phan Thị Việt Thu: Theo quan điểm của tôi, hiện chưa có đủ căn cứ pháp lý để nói rằng Zalo vi phạm quyền của người tiêu dùng. Vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ người sử dụng Zalo không phải là “người tiêu dùng” theo định nghĩa của pháp luật.
 |
| Luật gia Phan Thị Việt Thu |
Thực tế, từ trước đến nay người dùng không phải trả tiền để sử dụng Zalo, không có hợp đồng hai chiều và cũng không phát sinh nghĩa vụ tài chính định kỳ. Trong khi đó, theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng số 19/2023/QH15 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2024), người tiêu dùng là người mua, sử dụng sản phẩm, dịch vụ có phát sinh giao dịch (có trả tiền).
Như vậy, chỉ trong trường hợp có hợp đồng rõ ràng, ví dụ như dịch vụ viễn thông, đóng tiền hằng tháng thì khi doanh nghiệp đơn phương thay đổi điều khoản mới có thể xem xét ở góc độ vi phạm quyền lợi. Còn với các nền tảng sử dụng miễn phí như Zalo, Facebook... người dùng hầu như không có ràng buộc pháp lý để khiếu nại.
 |
| Đa phần người dùng chọn phiên bản Zalo miễn phí - Ảnh: Mai Ca |
* Yêu cầu cung cấp và xác thực thông tin người dùng của Zalo có nằm trong phạm vi cho phép của Luật An ninh mạng và các quy định liên quan hay không?
- Cần nhìn nhận vấn đề này trong bối cảnh các luật mới đang và sẽ có hiệu lực, đặc biệt là Luật An ninh mạng và Luật Thương mại điện tử, với các quy định chặt chẽ hơn từ ngày 1/1/2026.
Theo các luật này, nền tảng mạng xã hội bắt buộc phải nắm rõ thông tin người sử dụng, phải có bộ phận bảo vệ dữ liệu, chịu trách nhiệm bảo mật và chỉ cung cấp thông tin khi có yêu cầu hợp pháp. Đây không phải là hành vi vi phạm, mà là cách đưa hoạt động trên không gian mạng vào khuôn khổ pháp luật.
Trước đây, trên mạng xã hội xảy ra rất nhiều vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, nhưng không truy được danh tính đối tượng. Việc định danh tài khoản, truy vết được người sử dụng là một trong những biện pháp để bảo vệ người dùng. Chỉ khi doanh nghiệp bán, chia sẻ trái phép dữ liệu cá nhân hoặc sử dụng dữ liệu sai mục đích, thì mới có cơ sở cho rằng họ đang xâm phạm quyền riêng tư cá nhân.
* Từ góc độ pháp lý, bà có khuyến cáo gì cho người dùng trước những thay đổi về điều khoản của các nền tảng mạng xã hội như Zalo?
- Với người dùng, cách duy nhất bảo vệ mình là đọc kỹ điều khoản, cân nhắc mức độ chia sẻ thông tin, đặc biệt với những người từng giao dịch nhiều, lưu trữ nhiều dữ liệu cá nhân trên nền tảng. Nếu thấy điều khoản không phù hợp, người dùng hoàn toàn có quyền không sử dụng nữa hoặc chuyển sang ứng dụng khác.
Khác với các dịch vụ có hợp đồng và trả phí như MobiFone, VinaPhone…, ở đây không có nghĩa vụ 2 chiều để áp dụng theo luật dân sự. Do đó, người sử dụng cần hiểu rõ mình đang ở vị thế nào trong quan hệ pháp lý, tránh nhầm lẫn giữa “người dùng miễn phí” và “người tiêu dùng được bảo vệ theo luật”.
*Xin cám ơn bà!
Trên 77 triệu người đang sử dụng Zalo Ra mắt năm 2012 bởi Công ty CP VNG, Zalo nhanh chóng trở thành ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất Việt Nam. Theo báo cáo thường niên năm 2024 của VNG, Zalo hiện có khoảng 77,8 triệu người dùng hoạt động hằng tháng, với trung bình 2 tỉ tin nhắn được gửi đi mỗi ngày. Trong bối cảnh 95,8% người dùng Internet Việt Nam sử dụng các nền tảng nhắn tin trực tuyến cao hơn mức trung bình toàn cầu, Zalo chiếm lợi thế đặc biệt khi trở thành một dạng “hạ tầng giao tiếp số” quen thuộc của người dân, doanh nghiệp và cả khu vực công. Tuy nhiên, thời gian gần đây, Zalo vấp phải làn sóng phản ứng mạnh khi cập nhật điều khoản sử dụng, mở rộng phạm vi thu thập dữ liệu cá nhân, bao gồm cả một số thông tin được xem là nhạy cảm như giấy tờ tùy thân, vị trí, hành vi và nội dung tương tác. Động thái này khiến Zalo hứng chịu hàng loạt đánh giá 1 sao trên Google Play và App Store, kèm nhiều bình luận chỉ trích, thậm chí kêu gọi tẩy chay. |
Các nền tảng nhắn tin đang thu thập dữ liệu ra sao? Đa số các ứng dụng nhắn tin phổ biến hiện nay đều thu thập nhiều lớp dữ liệu khác nhau, tùy theo mô hình hoạt động và yêu cầu pháp lý tại từng thị trường. Với WhatsApp (ứng dụng thuộc Meta), dù nội dung tin nhắn được mã hóa đầu cuối, nền tảng vẫn thu thập các dữ liệu phi nội dung như số điện thoại, thông tin thiết bị, địa chỉ IP, thời điểm và tần suất tương tác để phục vụ vận hành và các dịch vụ liên quan trong hệ sinh thái. Messenger khai thác dữ liệu người dùng ở phạm vi rộng hơn, gắn chặt với hệ sinh thái mạng xã hội, bao gồm hành vi sử dụng, mối quan hệ kết nối, tương tác nội dung và quảng cáo. Việc người dùng buộc phải chấp nhận điều khoản mới để tiếp tục sử dụng là cơ chế phổ biến của các nền tảng lớn. Viber cho phép thu thập và xử lý dữ liệu cần thiết để cung cấp dịch vụ, đồng thời có các điều khoản liên quan đến quyền sử dụng nội dung được chia sẻ công khai trong cộng đồng, kênh hoặc nhóm mở. Trong khi đó, Telegram thường được xem là “thoáng” hơn về quyền riêng tư, nhưng vẫn lưu trữ dữ liệu trên hệ thống máy chủ đám mây đối với nhiều hình thức trò chuyện, đồng thời giữ quyền hạn chế hoặc chấm dứt tài khoản khi người dùng vi phạm chính sách. |
Ngọc Thùy (thực hiện)
| Chia sẻ bài viết: |
Người nuôi tôm hùm tại vịnh Xuân Đài, tỉnh Đắk Lắk lại bắt tay vào thả nuôi vụ mới với áp lực giá tôm giống, và vật tư lồng bè tăng cao.
So với buổi sáng, giá vàng giảm thêm 800.000 đồng/lượng, tổng mức giảm của giá vàng là 1,7 triệu đồng/lượng. Riêng giá bạc thì đã có 29 lần điều chỉnh giá tăng.
Từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh trên cả nước sẽ chuyển từ hình thức thuế khoán sang tự kê khai, tự tính và tự nộp thuế theo doanh thu thực tế.
Việc cập nhật điều khoản mới của Zalo, nhiều ý kiến cho rằng, nền tảng này đang đẩy rủi ro về phía người dùng, khiến họ phản ứng mạnh.
Mức lãi suất cao nhất được ghi nhận đã chạm ngưỡng 8,6%/năm, mức cao nhất trong hơn hai năm trở lại đây.
Công ty Phú Mỹ Hưng tiếp tục phối hợp tổ chức chương trình Đi bộ từ thiện Đinh Thiện Lý lần 21-2026.
Vượt qua những ngày gồng mình giữ hoa trước mưa lũ, đến nay các vườn cúc ở Thành Nhất đã phát triển xanh tốt, chuẩn bị bước vào vụ tết.
Cục Hàng không yêu cầu các hãng bổ sung chỗ, bán đúng giá dịp Tết Dương lịch; các hãng bay lập tức tăng chuyến, tung ra hàng ngàn vé.
Đây cũng là một trong những điểm nhấn tại chương trình Hội chợ “OCOP đặc sản vùng miền và ẩm thực” đang được tổ chức tại TPHCM.
Đại hội Hội Doanh nghiệp phường Gia Định nhiệm kỳ 2025 - 2030 chính thức bầu ông Nguyễn Tu Mi – Tổng Giám đốc Công ty Vàng Mi Hồng làm Chủ tịch.
Mức thưởng Tết Nguyên đán cho lao động tại Đà Nẵng cao nhất là hơn 368 triệu đồng/người, thuộc về doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Kiểm tra động vật và thủy sản bán tại chợ, lực lượng chức năng tỉnh Hà Tĩnh phát hiện 5 mẫu cá khoai có dư lượng chất cấm formol.
Giá vé máy bay nhiều chặng nội địa tăng cao dịp nghỉ Tết Dương lịch 2026, nhiều khung giờ đẹp khan hiếm, hành khách cân nhắc lại kế hoạch du lịch.
Trao đổi với Báo Phụ nữ TPHCM, ông Phan Dũng Khánh- chuyên gia độc lập về tài chính, đầu tư - cho rằng, lúc này, không nên mua vàng bằng mọi giá.
Lợi dụng sự phổ biến của thanh toán không tiền mặt bằng ví điện tử, các đối tượng lừa đảo đã thực hiện nhiều chiêu trò nhằm chiếm đoạt tài sản.
Theo kết quả điều hành xăng dầu chiều ngày 25/12 của Liên bộ Công Thương - Tài chính, giá xăng dầu trong nước tiếp tục giảm đồng loạt, riêng dầu mazut tăng.
Không chỉ dừng lại ở thu hoạch, du khách còn hào hứng khám phá quy trình chế biến và thưởng thức những ly cà phê nguyên chất, thơm ngon.
Theo lời một nhà vườn tại TPHCM nhập bưởi Diễn bán sớm dịp tết, giá tăng gấp đôi so với năm ngoái do nguồn cung giảm vì ảnh hưởng mưa bão.
