PNO - Những vụ triệt phá các đường dây kêu gọi đầu tư tiền ảo (tiền số, tiền mã hóa) để huy động tiền thật trong thời gian gần đây cho thấy đầu tư tiền ảo là miếng mồi nhử hấp dẫn, thu hút đông nạn nhân. Đây thực chất là lừa đảo qua hình thức huy động vốn đa cấp.
Hiện có nhiều sàn và ứng dụng (app) đầu tư tiền ảo trái phép hoạt động. Các đối tượng cầm đầu còn thành lập các hội, nhóm trên mạng xã hội Facebook để kêu gọi đầu tư tiền thật vào tiền ảo. Các nhóm này cũng kêu gọi thành viên đóng tiền “làm nhiệm vụ” để tăng thu nhập, từ đó huy động thêm nhiều tiền thật. Đây là chiêu đã được dùng ở các nhóm lừa đảo dưới hình thức bán hàng online.
 |
| Nhiều sàn tiền ảo hứa hẹn lợi nhuận rất cao để huy động tiền thật, dễ khiến người tham gia mất tiền nếu không có kiến thức về tiền số - Ảnh: Thành Lâm |
Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu - phân tích, nhiều công ty đăng ký kinh doanh hợp pháp dưới vỏ bọc công nghệ, phần mềm hoặc marketing nhưng lại mở sàn tiền ảo. Các sàn này thu hút đông “nhà đầu tư” do có đông “nhà” muốn giàu nhanh. Những “nhà” này không phân biệt được giữa tiền ảo do sàn tự phát hành để lừa đảo và tiền ảo đã được công nhận, như Bitcoin, Ethereum. Hơn nữa, trong một thời gian dài, Việt Nam chưa có khung pháp lý đầy đủ để quản lý lĩnh vực này. Các quy định trước đây chủ yếu mang tính cảnh báo và cấm đoán mà chưa có quy định về biện pháp xử lý.
Ông Trần Xuân Tiến - Tổng thư ký Chi hội Blockchain TPHCM - cũng khẳng định, nhiều mô hình được quảng cáo là “đầu tư tiền số” thực chất là lợi dụng lòng tham của người dân để huy động vốn đa cấp. Nếu người dân tỉnh táo trước những lời hứa “siêu lợi nhuận”, các mô hình này sẽ không có cơ hội tồn tại. Trước đây, do chưa có khung pháp lý rõ ràng, các loại tiền mã hóa không được công nhận là tài sản nên nhà đầu tư không được bảo vệ; nhiều người bị mất trắng khoản tiền đã chuyển vào ví của bọn lừa đảo.
Theo ông, những hành vi lừa đảo dựa vào tiền ảo sẽ giảm hoặc biến mất khi Luật Công nghiệp công nghệ số chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, với những quy định rõ ràng về tài sản số. Hiện tại, Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo nghị định về thí điểm giao dịch tài sản số, dự kiến cấp phép cho 5 sàn giao dịch các loại tiền mã hóa phổ biến như Bitcoin và Ethereum. Việc lập sàn chính thức sẽ minh bạch hóa giao dịch tiền ảo, thu hẹp không gian hoạt động của các sàn giao dịch “chui”. Việc thí điểm thành lập sàn giao dịch tiền số thể hiện quan điểm nhất quán của Nhà nước Việt Nam là “giảm rủi ro nhưng không đứng ngoài cơ hội”. Mô hình thí điểm này là bước đệm quan trọng để học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và quản lý rủi ro khi ứng dụng công nghệ mới như blockchain.
Luật sư Đào Tiến Phong - Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH Investpush - nhận định, việc thí điểm sàn giao dịch tài sản số là bước đi nhất quán, phù hợp với xu thế chung chứ không phải là sự thay đổi quan điểm đột ngột. Từ năm 2017, Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp nghiên cứu xây dựng khung pháp lý cho tài sản ảo, tiền điện tử. Năm 2018, Bộ Tư pháp đã đề xuất công nhận quyền tài sản đối với tiền điện tử. Năm 2025, Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để bảo vệ nhà đầu tư.
Theo luật sư Đào Tiến Phong, việc thí điểm 5 sàn giao dịch tài sản số sẽ tạo ra một môi trường đầu tư an toàn, minh bạch hơn cho nhà đầu tư. Đây sẽ là bước ngoặt thay đổi hoàn toàn thói quen và cách hành xử của nhà đầu tư lẫn nhà cung cấp dịch vụ. Từ đây, những kẻ lừa đảo sẽ không còn hoạt động tự do như trước bởi phần lớn giao dịch tiền số sẽ dần được đưa vào khuôn khổ quản lý chính thức. Sàn giao dịch còn giúp phòng, chống rửa tiền nhờ thao tác xác thực danh tính người dùng; dữ liệu giao dịch tập trung cũng giúp cơ quan thuế kiểm soát dòng tiền, đảm bảo công bằng với các lĩnh vực kinh doanh khác.
 |
| Rất nhiều sàn, app đầu tư tiền ảo trái phép đang ngang nhiên hoạt động, quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội - Ảnh chụp màn hình Facebook |
Tuy nhiên, ông dự báo, việc quản lý tiền ảo sẽ gặp không ít thách thức. Thách thức đầu tiên và lớn nhất nằm ở tính phi tập trung và khả năng lưu chuyển toàn cầu của tiền số trên nền tảng blockchain. Tiền số được giao dịch xuyên biên giới chỉ trong vài giây, không phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng, gây khó khăn cho việc kiểm soát dòng tiền, truy vết giao dịch và ngăn chặn các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền. Một thách thức khác là tính ẩn danh của người giao dịch. Thêm vào đó là tốc độ phát triển của công nghệ nhanh hơn nhiều so với tốc độ ban hành khung pháp lý.
Theo ông, Luật Công nghiệp công nghệ số đã công nhận tiền số là một dạng tài sản, nhưng Việt Nam vẫn cần xây dựng hệ thống kỹ thuật để xác thực danh tính (KYC), truy vết giao dịch, kết nối thông tin với các cơ quan truy vết dữ liệu và sàn giao dịch quốc tế uy tín. Nếu thiếu cơ chế hợp tác quốc tế, dòng tiền dễ dàng chảy ra ngoài lãnh thổ, dẫn đến thất thu thuế và giảm hiệu quả quản lý. Hơn nữa, các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo (VASP) không chỉ có sàn giao dịch tập trung mà còn có nhiều mô hình tài chính phi tập trung (DeFi), đòi hỏi phải có giải pháp quản lý đồng bộ.
Thêm một vấn đề nan giải là sự xung đột tiềm tàng giữa sàn tiền ảo với hệ thống tài chính, ngân hàng truyền thống. Tiền số chỉ được công nhận là tài sản, không phải phương tiện thanh toán hợp pháp nhưng trên thực tế, người ta vẫn dùng chúng để trao đổi, thanh toán trong một số phạm vi nhất định. Đặc biệt, các loại tiền số được neo theo giá trị của một đồng tiền pháp định như USD (stablecoin) vốn được tạo ra với mục đích thanh toán trong không gian tiền số; nếu không có cơ chế quản lý đồng bộ, việc “tiền hóa tài sản số” có thể gây bất ổn cho chính sách tiền tệ quốc gia.
 |
| Người dân dễ dàng tiếp cận các sàn tiền ảo trái phép qua các ứng dụng trên điện thoại - Ảnh: Thành Lâm |
Do đó, Chính phủ cần có giải pháp đồng bộ để giải quyết cùng lúc nhiều vấn đề: điều kiện cụ thể về kỹ thuật, nhân lực, pháp lý và tăng cường hợp tác quốc tế, trong đó trọng tâm là bảo vệ nhà đầu tư, người dùng; hỗ trợ các startup công nghệ; quản lý hiệu quả để chống thất thu thuế, rửa tiền, tài trợ khủng bố. Việc quản lý phải vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo, vừa kiểm soát rủi ro của thị trường tiền số.
Nhiều vụ lừa chấn động liên quan tiền ảo Năm 2018, Công ty Modern Tech (TPHCM) dùng mồi nhử là 2 loại tiền ảo Pincoin và iFan để huy động vốn đa cấp, hứa hẹn lợi nhuận lên đến 48%/tháng cùng hoa hồng hấp dẫn khi giới thiệu thành viên mới tham gia, qua đó chiếm đoạt hơn 15.000 tỉ đồng của hàng chục ngàn người. Năm 2019, sàn Sky Mining thuộc Sky Group bị triệt phá với số tiền chiếm đoạt hơn 1.000 tỉ đồng. Sàn này hoạt động theo mô hình Ponzi (lấy tiền người sau trả lãi cho người trước), hứa hẹn lợi nhuận 40 - 50%/tháng nếu cho thuê được nhiều máy đào tiền ảo Bitcoin và Ethereum. Năm 2020, công an liên tiếp triệt phá nhiều đường dây lừa đảo qua các sàn đầu tư tiền ảo “chui”, như sàn B4U (Big4U) chiếm đoạt hàng trăm tỉ đồng, sàn FIB GROUP (Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư quốc tế FIB) chiếm đoạt khoảng 1.000 tỉ đồng, sàn Easy Forex (Công ty cổ phần Liên kết Việt Nam) chiếm đoạt khoảng 50 tỉ đồng của đông nạn nhân. |
Nên học cách xây dựng sàn giao dịch của các nước Ước tính Việt Nam có khoảng 17 triệu người sở hữu tài sản số với tổng giá trị giao dịch tiền mã hóa tương đương 105 tỉ USD. Tuy nhiên, đây chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm” bởi con số thực tế có thể lớn hơn rất nhiều. Việc hàng loạt sàn giao dịch tiền ảo lừa đảo bị triệt phá cho thấy rõ sự bất cập khi Việt Nam chưa có khung pháp lý chính thức để quản lý hoạt động này.
Nếu được hợp pháp hóa và quản lý bài bản, việc đo lường quy mô thị trường sẽ chính xác hơn, củng cố được niềm tin của nhà đầu tư cá nhân lẫn các quỹ đầu tư lớn. Các trung tâm tài chính như Dubai hay Singapore đã đi rất nhanh trong việc xây dựng cơ chế quản lý tiền mã hóa. Trong 1-2 năm tới, nếu không thí điểm mở các sàn giao dịch tài sản số, Việt Nam có nguy cơ bị bỏ lại phía sau. Tuy nhiên, việc đi quá nhanh cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó, giải pháp cân bằng là xây dựng các sàn giao dịch nội địa để quản lý việc thanh khoản và dữ liệu, đồng thời cho phép một số sàn quốc tế uy tín tham gia thị trường nhằm đảm bảo tính cạnh tranh và học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thành công. Thị trường tiền mã hóa biến động rất nhanh và các mô hình quản lý vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Do đó, không nên kỳ vọng vào một khung pháp lý hoàn hảo ngay từ đầu. Tuy nhiên, việc tham khảo các mô hình quản lý đã thành công ở các nước khác sẽ giúp Việt Nam tiết kiệm đáng kể thời gian và nguồn lực. Có thể tham khảo mô hình của Hàn Quốc - nơi tài khoản giao dịch được liên kết trực tiếp với ngân hàng, đảm bảo tính minh bạch của dòng tiền. Các sàn của Việt Nam cần đáp ứng những tiêu chí cơ bản như hoạt động 24/7, có đội ngũ hỗ trợ khách hàng chuyên nghiệp, am hiểu sản phẩm luôn túc trực để giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh. Ông Trần Xuân Tiến - Tổng thư ký Chi hội Blockchain TPHCM |
5 “trụ cột” bảo đảm an toàn cho sàn giao dịch Chính phủ Thái Lan đã triển khai chương trình “TouristDigiPay” cho phép du khách quy đổi tài sản mã hóa sang đồng baht. Điều này cho thấy, tiền số có thể vận hành song song với đồng tiền truyền thống của quốc gia nếu được quản lý đúng cách. Ở Việt Nam, ngày 26/8 vừa qua, UBND TP Đà Nẵng chính thức cấp phép cho Basal Pay - một dự án ứng dụng công nghệ blockchain trong thanh toán nội địa dành cho du khách quốc tế - thử nghiệm có kiểm soát các mô hình tài chính số.
Nếu Việt Nam công nhận hoặc thí điểm sàn giao dịch tài sản số, để vận hành an toàn và hiệu quả, cần dựa trên một số trụ cột bắt buộc. Thứ nhất, áp dụng các biện pháp định danh khách hàng, chống rửa tiền, lưu vết và báo cáo giao dịch bất thường theo Luật Phòng, chống rửa tiền, từng bước áp dụng theo chuẩn Travel Rule của quốc tế về chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố. Thứ hai, tách bạch tài sản khách hàng và tài sản sàn, thiết lập cơ chế lưu ký độc lập, yêu cầu bằng chứng dự trữ và kiểm toán định kỳ. Thứ ba, tuân thủ chuẩn an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân theo quy định hiện hành, tránh lộ lọt thông tin người dùng. Thứ tư, thiết lập giới hạn đòn bẩy và phái sinh, xây dựng cơ chế bồi thường khi xảy ra sự cố, quy trình ứng phó và thông báo vi phạm dữ liệu. Thứ năm, chuẩn hóa nghĩa vụ kê khai và khấu trừ thuế thu nhập dựa trên dữ liệu giao dịch tập trung tại các sàn được cấp phép. Luật sư Đào Tiến Phong - Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH Investpush |
Thiết lập cơ chế quản lý rủi ro Để các sàn giao dịch tài sản số thí điểm vận hành an toàn, trở thành một phần bổ trợ đắc lực cho hệ thống tài chính truyền thống, rất cần thiết lập một cơ chế quản lý rủi ro chặt chẽ. Cơ chế này phải vận hành bài bản như các ngân hàng, với trọng tâm là giám sát dòng tiền để ngăn chặn hành vi rửa tiền, công khai, minh bạch dữ liệu và đặt quyền lợi của nhà đầu tư lên hàng đầu.
Có 3 yếu tố không thể thiếu để xây dựng niềm tin cho thị trường. Đó là an ninh mạng và định danh, bảo chứng tài sản, bảo hiểm và tách biệt tài sản. Mỗi sàn cần có một đội ngũ an ninh mạng chuyên nghiệp để phòng, chống gian lận và rửa tiền. Việc định danh khách hàng đầy đủ không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là công cụ để cơ quan chức năng hỗ trợ người dùng kịp thời khi xảy ra sự cố. Sự sụp đổ của các sàn giao dịch lớn trên thế giới như FTX cho thấy hậu quả khôn lường. Để tránh lặp lại thảm kịch này, các sàn phải công bố báo cáo bảo chứng tài sản định kỳ (hằng quý hoặc hằng tháng), chứng minh rằng họ nắm giữ đủ số tài sản để đáp ứng nhu cầu rút tiền của mọi khách hàng. Nhà đầu tư cần được các quỹ bảo hiểm rủi ro bảo vệ. Tài sản của khách hàng phải được lưu ký tách biệt hoàn toàn với tài sản của sàn giao dịch, đảm bảo rằng ngay cả khi sàn bị phá sản, số tiền của nhà đầu tư vẫn an toàn và không bị sử dụng vào bất kỳ mục đích nào khác. Ông Huỳnh Quốc Nam - Giám đốc phát triển kinh doanh Công ty Công nghệ blockchain OKX Global |
Thanh Hoa
| Chia sẻ bài viết: |
Trải qua hơn 21 toa thuốc chính và nhiều toa phụ; các bác sĩ cho biết để kéo dài sự sống, bà phải vào thuốc và điều trị suốt đời.
Theo hội đồng xét xử (HĐXX), tổng số tiền các bị cáo nộp khắc phục hậu quả vụ án là hơn 70 tỉ đồng.
Đồn Biên phòng Sông Đốc và người dân đã ứng cứu thành công 4 thuyền viên của tàu cá bị chìm trên biển do lốc xoáy.
Bị cáo Phạm Thái Hà (cựu Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) bị Tòa cấp sơ thẩm tuyên phạt mức án.
TPHCM vận động tháo dỡ “chuồng cọp” để mở lối thoát hiểm, song vẫn còn 716 căn hộ chưa thực hiện.
Công an TPHCM thiết lập đường dây nóng 0693.187.111 trực 24/24 để hỗ trợ người dân trong quá trình đăng ký cư trú, cấp căn cước và xử lý vướng mắc.
Sau 3 năm khởi công, dự án mở rộng đường huyết mạch kết nối TPHCM với Tây Ninh và các tỉnh miền Tây đã đạt khoảng 70%.
TPHCM hiện có 14 giao lộ bố trí làn rẽ phải liên tục, gần 800 bộ đèn và hơn 790 biển báo được lắp đặt nhằm giảm ùn tắc giao thông.
Sau khi nhận được tin báo, cơ quan công an đã kịp thời vào cuộc xác minh, giải cứu một nam sinh viên bị bắt cóc online.
Tỉnh Đắk Lắk dự kiến, sẽ đầu tư 11.000 tỉ đồng để nâng cấp quốc lộ 29 nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân và các phương tiện.
Từ năm 2021 đến nay, TPHCM đã đưa vào sử dụng hơn 6.600 căn nhà ở xã hội, song quá trình triển khai vẫn còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ.
Nguyễn Duy Hưng (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Thuận An) bị tuyên phạt 10 năm 6 tháng tù.
TP Đà Nẵng đã xử phạt Sơn Trà Resort vì có nhiều vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm.
Ngày 18/9, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có văn bản gửi Sở Y tế Hà Nội liên quan tới vụ mỹ phẩm vứt hàng loạt trên đường.
Cầu Phước Khánh bắc qua sông Lòng Tàu đang được khẩn trương thi công sau nhiều năm đình trệ.
Lực lượng các Đội, Trạm đã tăng cường, xử lý nghiêm người điều khiển phương tiện leo lên vỉa hè để di chuyển cho nhanh.
Trốn thuế hơn 1,5 tỉ đồng, 2 giám đốc doanh nghiệp có trụ sở công ty tại TPHCM, Tây Ninh bị Công an tỉnh An Giang khởi tố.
