Việt Nam cùng ITLOS thúc đẩy giải quyết tranh chấp biển bằng luật pháp quốc tế

Thúc đẩy hiểu biết về UNCLOS

Hội thảo có sự tham tham dự của 7 đại diện từ ITLOS, gồm chánh án, phó chánh án, các thẩm phán và lục sự; cùng hơn 70 đại biểu là chuyên gia pháp lý từ 15 quốc gia ở khu vực châu Á…

Chánh án Toà ITLOS, Tomas Heidar - Ảnh: Quang Hòa

Tại khai mạc, Chánh án Toà ITLOS, Tomas Heidar cho biết Hội thảo nằm trong chuỗi các sự kiện tổ chức tại nhiều khu vực trên thế giới nhằm thúc đẩy hiểu biết về các cơ chế giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS), từ đó thảo luận về vai trò quan trọng của ITLOS trong giải quyết các tranh chấp liên quan đến việc giải thích và áp dụng Công ước.

Ông đánh giá cao việc Chính phủ Việt Nam nói chung, Bộ Ngoại giao Việt Nam nói riêng đã hỗ trợ và đồng hành cùng ITLOS trong việc tổ chức Hội thảo khu vực lần này tại Việt Nam.

Đồng thời chia sẻ Việt Nam là địa điểm phù hợp để tổ chức sự kiện này, bởi lẽ Việt Nam là quốc gia có mối liên hệ chặt chẽ với biển, không chỉ xét từ vị trí địa lý mà còn thể hiện trong các cam kết lâu dài của Việt Nam đối với UNCLOS 1982. Việt Nam đã tham gia tích cực trong Hội nghị Liên hợp quốc về Luật biển lần thứ ba và là một trong những nước sớm ký kết, phê chuẩn Công ước. Việt Nam cũng phê chuẩn hai hiệp định thực thi trong khuôn khổ UNCLOS là Hiệp định thực thi Phần XI UNCLOS vào năm 2006 và Hiệp định về nguồn cá vào năm 2018…

Chánh án Tomas Heidar cho hay, kể từ khi thành lập đến nay, ITLOS nhận được sự tin tưởng của các quốc gia thành viên và chứng minh được sự hiệu quả như một diễn đàn giải quyết tranh chấp. Cho đến nay, Toà đã thụ lý 30 vụ việc tranh chấp và đưa ra 3 ý kiến tư vấn về các vấn đề liên quan đến luật biển.

Việt Nam cam kết và đóng góp chuyên gia cho ITLOS

Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ - Ảnh: Quang Hòa

Tại hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Minh Vũ, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao cho biết hội thảo khu vực lần này diễn ra trong bối cảnh đặc biệt và ý nghĩa đối với Việt Nam - năm 2025 là năm kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, 80 năm Quốc khánh Việt Nam và 80 năm thành lập ngành Ngoại giao Việt Nam.

Thứ trưởng nhấn mạnh, đất nước và người dân Việt Nam luôn luôn hiểu và trân quý giá trị quý báu của hoà bình. Mặc dù hoà bình và hợp tác vẫn là xu thế chủ đạo trong quan hệ quốc tế, nhưng nhiều tranh chấp còn tiếp tục tồn tại, nhiều thách thức an ninh và phi truyền thống xuất hiện, kéo theo tác động sâu sắc đối với các quốc gia trong đó có Việt Nam.

Ông khẳng định trong bối cảnh chung đó, sự ra đời của UNCLOS 1982 mở ra kỷ nguyên mới trong quản trị đại dương. Được công nhận rộng rãi là khuôn khổ pháp lý toàn diện điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương, UNCLOS hướng tới mục tiêu duy trì hoà bình, ổn định và trật tự pháp lý trên biển và đại dương. Trên cơ sở của Công ước, sự ra đời của Toà ITLOS tạo động lực cho cơ chế giải quyết tranh chấp biển phù hợp với luật pháp quốc tế.

Là một quốc gia thành viên của UNCLOS, có đường bờ biển dài, Việt Nam luôn tuân thủ luật pháp quốc tế và ủng hộ thúc đẩy, tăng cường hợp tác quốc tế nhằm phục vụ mục tiêu đưa đất nước trở thành quốc gia mạnh về biển, phát triển kinh tế bền vững dựa vào biển. Cam kết của Việt Nam đối với ITLOS và UNCLOS không chỉ thể hiện qua các tuyên bố mà còn thể hiện thông qua các hành động cụ thể. Việt Nam tích cực tham gia vào các diễn đàn quốc tế, ban hành các văn bản pháp luật phù hợp với UNCLOS và ủng hộ việc phổ quát hoá Công ước.

Quang cảnh hội thảo - Ảnh: Quang Hòa

Việc Việt Nam giới thiệu ứng cử viên vào vị trí Thẩm phán Toà ITLOS minh chứng cho mong muốn đóng góp chuyên gia và thể hiện vai trò dẫn dắt vào quá trình phát triển của luật biển quốc tế. Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức trên biển mới nổi và phức tạp, từ cạnh tranh chiến lược tới thách thức từ biến đổi khí hậu, vai trò của Công ước UNCLOS và Toà ITLOS càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

“Việc hiểu rõ vai trò và thủ tục tại ITLOS, cũng như hợp tác quốc tế trong tuân thủ các nguyên tắc của UNCLOS sẽ giúp đảm bảo đại dương là khu vực hoà bình, hợp tác và phát triển bền vững”, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ khẳng định.

Bích Ngọc