Vì sao gen Z tắt mạng, nghe đĩa than thời streaming phủ sóng?

Đĩa than đang được nhiều Gen Z hiện nay yêu thích và sưu tầm - Ảnh minh hoạ: Makeuseof

Tắt mạng, bật … đĩa than

Một nửa số người tham gia khảo sát nói rằng họ khao khát được rời xa đời sống số, và việc nghe đĩa than giúp cải thiện sức khỏe tinh thần. Đặc biệt, thế hệ gắn bó với công nghệ nhất lại đang tìm đến đĩa than để quay về với những khoảnh khắc đơn giản, tách biệt.

Con số ấy không chỉ phản ánh sự trở lại của một định dạng âm nhạc cũ, mà cho thấy một chuyển động tinh thần rõ nét trong đời sống người trẻ. Giữa thời đại streaming, chỉ cần một cú click là có thể nghe mọi ca khúc, âm nhạc đang trở nên quá dễ dãi trong cách tiếp cận. Thói quen ghe nhạc vì thế cũng dần bị chi phối bởi nhiều hoạt động khác vừa nghe, vừa lướt mạng, vừa làm việc khác. Không ít bạn trẻ thừa nhận họ nghe rất nhiều, nhưng hiếm khi thực sự “ở lại” trọn vẹn với một album.

Trái ngược hoàn toàn với sự tiện lợi đó, đĩa than buộc người nghe phải chậm lại. Muốn nghe một bản nhạc, phải chọn đĩa, đặt kim, lật mặt, chờ tiếng xào xạc rất khẽ vang lên từ mặt vinyl. Khoảnh khắc ấy không thể tua nhanh, không thể lướt qua. Chính sự bất tiện đó lại trở thành sức hút. Nhiều người trẻ coi việc nghe đĩa than như một cách tạm rời xa màn hình, tắt bớt mạng xã hội, tắt bớt những luồng thông tin dồn dập để trả lại cho mình một khoảng lặng hiếm hoi trong ngày.

Hội chợ Đĩa Than Sài Gòn (6/12) thu hút sự quan tâm của nhiều bạn trẻ

Không dừng lại ở trải nghiệm cá nhân, đĩa than còn đưa một kiểu kết nối cộng đồng tưởng chừng sắp mất trong đời sống hiện đại. Đi mua đĩa không phải là một đơn hàng online, mà là một chuyến đi chậm rãi. Người trẻ lật từng thùng đĩa, xem từng bìa album, trò chuyện với chủ tiệm, gặp gỡ những người xa lạ cùng chung gu nhạc. Từ những cuộc trò chuyện bên thùng đĩa, nhiều mối quan hệ mới được hình thành. Với không ít Gen Z, tiệm đĩa trở thành điểm hẹn văn hóa, thay thế cho những không gian giải trí ồn ào vốn đã quen thuộc.

Sự trở lại của đĩa than trong Gen Z cũng song hành cùng mạng xã hội, một nghịch lý thú vị. Trên TikTok, Instagram, hàng loạt video khoe bộ sưu tập vinyl, “vinyl haul” hay góc nghe nhạc phong cách retro thu hút hàng triệu lượt xem. Với những người chưa từng lớn lên cùng đĩa than, chiếc mâm quay tròn, kim chạy trên mặt đĩa tạo nên một sức hấp dẫn rất khác. Đó là cảm giác lần đầu chạm vào một công nghệ không màn hình giữa thế giới số hóa toàn diện. Tuy vậy, nếu chỉ là trào lưu ngắn hạn, vinyl khó có thể duy trì sức hút suốt gần hai thập niên qua kể từ làn sóng hồi sinh đầu tiên vào năm 2007.

Sự nhạy bén của thị trường thiết bị

Một yếu tố quan trọng khác giúp đĩa than tiếp cận sâu hơn với Gen Z là sự thay đổi của thị trường thiết bị. Từ chỗ là những chiếc máy cồng kềnh, đắt đỏ, máy hát đĩa than ngày nay nhỏ gọn hơn, giá dễ tiếp cận hơn, tích hợp Bluetooth, loa trong, thậm chí cả kết nối USB. Người trẻ vừa có thể nghe vinyl đúng chất, vừa kết nối với loa không dây hiện đại. Một số thương hiệu còn sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, đáp ứng mối quan tâm rất rõ của thế hệ đề cao lối sống bền vững.

Máy hát đĩa than ngày nay nhỏ gọn, giá dễ tiếp cận hơn và tích hợp nhiều ứng dụng thuận tiện cho người dùng

Điều đáng chú ý là Gen Z không rời bỏ streaming để chọn đĩa than theo kiểu một mất một còn. Hai hình thức này đang tồn tại song song trong đời sống người trẻ. Streaming dành cho những lúc cần sự tiện lợi, nhanh chóng. Đĩa than dành cho những khoảnh khắc cần sự lắng lại, cần cảm xúc. Một bên là tốc độ, một bên là chiều sâu. Hai cách thưởng thức tưởng đối lập, nhưng thực chất lại bổ sung cho nhau.

Làn sóng Gen Z tắt mạng để nghe nhạc vì thế không đơn thuần là câu chuyện hoài cổ hay chạy theo mốt. Đó là biểu hiện của một nhu cầu tinh thần rất thật giữa nhịp sống số hóa ngày càng dồn dập. Họ muốn được chậm lại, được chạm tay vào âm nhạc, được kết nối với con người và với chính mình. Khi tiếng kim nhẹ nhàng chạm xuống mặt đĩa, có lẽ cũng là lúc nhiều người trẻ đang tìm cách cân bằng lại nhịp sống của họ giữa thời streaming phủ sóng.

Hoàng Duy