UBND cấp phường là trung tâm phục vụ

Người dân hài lòng khi làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Hạnh Thông

Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không đơn thuần là sự sắp xếp lại cơ cấu hành chính mà còn là sự chuyển dịch văn hóa quản trị với mục tiêu đặt người dân vào vị trí trung tâm của mọi quyết sách, từ cấp thành phố đến từng phường, xã.

Sau hơn 4 tháng triển khai, mô hình này không chỉ tạo ra các thống kê tích cực mà còn ghi nhận sự thay đổi thực sự trong cách chính quyền tiếp cận người dân. Cách nhìn, thái độ và phong cách phục vụ đã có những chuyển biến đáng kể, thể hiện quyết tâm hiện thực hóa khát vọng xây dựng nền hành chính vì dân.

Việc tinh gọn từ 3 cấp xuống còn 2 cấp đã giảm đáng kể tầng nấc trung gian, giúp chỉ đạo của cấp thành phố đi trực tiếp đến cấp cơ sở, rút ngắn thời gian thực thi và đảm bảo đồng bộ giữa các lĩnh vực. Điểm sáng rõ nét nhất nằm ở sự chuyển biến trong thái độ phục vụ ở cấp cơ sở.

Nhiều phường, xã đã trở thành không gian “thử nghiệm cải cách”, hình thành các mô hình phục vụ gần dân, hiểu dân hơn, như tiếp nhận hồ sơ ngoài giờ, đến nhà hỗ trợ người cao tuổi, người yếu thế, ứng dụng công nghệ trong thông báo tiến độ, thu thập và phản hồi thông tin.

Tinh thần chủ động phục vụ thay dần cho cách làm thụ động trước đây. Việc giải quyết thủ tục hành chính cũng hiệu quả hơn nhờ phân cấp, phân quyền hợp lý. Nhờ vậy, tốc độ và chất lượng dịch vụ công có bước cải thiện rõ, nhất là ở những khu vực đông dân cư, mới sáp nhập.

Tuy nhiên, mỗi cuộc chuyển đổi đều đi kèm thách thức. Cấp cơ sở trong mô hình chính quyền 2 cấp ở TPHCM đang đối mặt với áp lực không nhỏ: địa bàn mở rộng, số dân tăng trong khi biên chế cần được sắp xếp lại.

Không ít phường sau sáp nhập phải phục vụ dân số gấp 2-3 lần trước đây, đòi hỏi tái cấu trúc quy trình, tổ chức công việc và điều phối nhân lực hợp lý hơn để tránh quá tải. Cùng lúc, việc đồng bộ hóa dữ liệu sau sáp nhập - nhất là về đất đai, hộ tịch - vẫn là “điểm nghẽn” cần giải quyết dứt điểm.

Để vận hành hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp ở TPHCM, cán bộ - nhất là ở cấp phường - phải am hiểu kiến thức, kỹ năng quản lý đô thị, công nghệ số, tài chính công, tương tác cộng đồng. Vì vậy, việc đào tạo và bồi dưỡng chuyên sâu là yêu cầu cấp bách, không chỉ để bổ sung kỹ năng mà còn hình thành tư duy hành chính hiện đại, minh bạch và phụng sự.

Sau hơn 4 tháng, mô hình chính quyền 2 cấp ở TPHCM cho thấy đây là bước đi đúng hướng để hình thành nền hành chính linh hoạt, hiệu quả, phục vụ người dân. Thành công bước đầu không chỉ thể hiện ở việc tinh gọn tổ chức mà còn ở việc chính quyền gần dân hơn, biến UBND mỗi phường, xã thành “trung tâm phục vụ” chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, hành trình phía trước còn nhiều thách thức. Để xứng tầm “siêu đô thị”, chính quyền TPHCM cần tiếp tục nâng cao năng lực điều hành, đẩy mạnh số hóa, hoàn thiện cơ chế vận hành, quan trọng nhất là giữ vững tinh thần phụng sự đã được khơi dậy.

Cải cách hành chính không phải là đích đến mà là hành trình lâu dài. Khi mỗi quyết sách đều bắt nguồn từ lợi ích của người dân, mô hình chính quyền 2 cấp không chỉ tinh gọn mà còn phục vụ bằng hành động thực tế mỗi ngày chứ không phải bằng khẩu hiệu.

Tiến sĩ NGUYỄN ĐỨC QUYỀN (Học viện Cán bộ TPHCM)