Gỡ vướng để chính quyền 2 cấp hoạt động hiệu quả

Đề xuất đưa cán bộ cấp tỉnh về cơ sở

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (TPHCM) cho rằng, vấn đề nổi cộm là sự mất cân đối nhân sự giữa cấp tỉnh, thành phố và cấp phường, xã. Ở cấp tỉnh, nhiều sở, ngành đang dư thừa công chức, trong đó có những sở có cả ngàn cán bộ, trong khi cấp xã, phường lại thiếu cán bộ chuyên môn, chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Cán bộ cơ sở đang phải phụ trách nhiều lĩnh vực, nhưng việc bố trí còn mang tính cơ học, chưa dựa trên vị trí việc làm. Nghĩa là, đang có tình trạng “cấp tỉnh có người mà không có việc, cấp xã việc nhiều mà không có người làm”.

Bà đề nghị Chính phủ nghiên cứu cơ chế điều chuyển, tăng cường cán bộ cấp tỉnh, thành về cấp xã, phường, trong đó tính toán kỹ lưỡng về cách thức, bởi 1 sở có thể có tới cả chục phó giám đốc, khi đưa họ xuống phường, xã thì vị trí sẽ ra sao khi mà các cấp cơ sở đã bố trí đủ lãnh đạo. Bà cũng đề nghị sớm chuẩn hóa vị trí việc làm, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức phù hợp với yêu cầu công việc, có cơ chế đảm bảo thu nhập để cán bộ yên tâm công tác.

Đoàn Đại biểu Quốc hội TPHCM họp và thảo luận tổ - Ảnh: Q.P.

Đại biểu Hà Phước Thắng (TPHCM) đồng tình rằng, đang có tình trạng “chỗ thừa, chỗ thiếu” nhân sự ở các trung tâm hành chính công phường, xã. Ông đề nghị Bộ Nội vụ sớm ban hành hướng dẫn cụ thể số lượng cán bộ, công chức tương ứng với quy mô dân số, diện tích xã phường nhằm đảm bảo chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, giảm áp lực công việc. Ông cũng mong sớm có đề án về vị trí việc làm và chính sách thu nhập cho cán bộ, công chức. Nhiều người đang kiêm nhiệm 2-3 công việc nhưng chưa có quy định rõ ràng về kỹ năng, trình độ, tiêu chuẩn vị trí, dẫn đến tình trạng làm nhiều nhưng không được đãi ngộ tương xứng.

Đại biểu Hoàng Quốc Khánh (tỉnh Lai Châu) nói về những khó khăn của cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương: “Lương lái xe chỉ có 5 triệu đồng/tháng, trong khi phải đi lại rất vất vả. Cán bộ y tế ở thôn bản đi lại khó khăn, chỉ trông chờ vào đồng lương, không làm thêm được”.

Điều chỉnh lương cơ sở phù hợp

Về việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp trong hơn 3 tháng qua, trong phiên thảo luận tổ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhận định, kết quả đạt được cơ bản tốt, không có gián đoạn, không có đứt gãy, đảm bảo liên thông, đồng bộ, thống nhất trong cả hệ thống từ trung ương đến địa phương. Nhiều địa phương có các cách làm hay, sáng tạo để đảm bảo chất lượng, hiệu quả khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cũng đồng cảm với các ý kiến đại biểu về một số vướng mắc khi triển khai, bởi bà cũng là “người trong cuộc” nên rất hiểu. Trong đó, một khó khăn có thể thấy rõ là chất lượng, cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức - đặc biệt ở cấp xã - chưa đáp ứng được yêu cầu. Theo bà, vấn đề lớn nhất cần làm là hoàn thiện toàn bộ hệ thống thể chế, trong đó tập trung hoàn thành việc phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị. Đây là gốc của vấn đề để thực hiện chế độ chính sách, quy hoạch, kế hoạch, chiến lược phát triển.

Bà đồng ý rằng, phải giao chỉ tiêu biên chế trên cơ sở vị trí việc làm, phân loại đơn vị hành chính chứ không thể cào bằng. Đây là vấn đề đang được Chính phủ xây dựng thành đề án, dự kiến đến cuối tháng 10/2025 sẽ hoàn thành để báo cáo Bộ Chính trị, sau đó sẽ ban hành thành nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ. Bên cạnh đó, cũng cần xây dựng đề án điều chỉnh mức lương cơ sở, phụ cấp khi phân loại lại đơn vị hành chính...

Theo bà Phạm Thị Thanh Trà, cần tập trung cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã. Trước đây, nhiệm vụ ở cấp xã có “mức độ”, còn hiện nay, khối lượng công việc lớn, nhiệm vụ, chức năng rất cao nên sẽ rất khó khăn nếu không cải thiện chất lượng cán bộ. Bà nói: “Thời gian đầu, cán bộ cấp xã làm được thế này đã rất đáng trân trọng, nhưng cần đạt được 2 mục tiêu lớn là vừa kiến tạo phát triển, vừa phục vụ người dân”. Bà khẳng định sẽ có những hướng dẫn cụ thể trong thời gian tới.

Về việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, Chính phủ đã ban hành kế hoạch và đang triển khai. Việc sắp xếp doanh nghiệp nhà nước cũng sẽ căn bản hoàn thành, ổn định trong năm 2026. Ngoài ra, vào tháng 5/2026, Chính phủ sẽ rà soát để thực hiện việc sắp xếp thôn, bản, tổ dân phố.

Minh Quang - Như Diệp