Đại biểu quốc hội lo lắng khi táo để mấy tháng không hư, ruồi cũng không đậu vào

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải - Ảnh: Media Quốc hội

Nguy cơ từ một hóa chất dùng trong nhiều lĩnh vực

Ngày 4/6, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi).

Báo cáo thẩm tra dự luật, chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội (KHCN-MT) Lê Quang Huy cho hay, trong thời gian qua, việc sử dụng một số hóa chất sai mục đích gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, trật tự an toàn xã hội, gây bức xúc trong cử tri, nhân dân. Đặc biệt là các hoạt động như mua, bán, sử dụng các hợp chất của xyanua sai mục đích và sử dụng khí nitơ ôxít (N₂O - khí cười) vào mục tiêu giải trí.

Do vậy, dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung quy định quản lý hóa chất trong toàn bộ vòng đời, từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào Việt Nam với mức độ chặt chẽ bảo đảm đồng bộ phù hợp với từng danh mục hóa chất.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung quy định biện pháp kiểm tra đối với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt. Bổ sung quy định ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong kiểm soát hoạt động mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, các dữ liệu của hoạt động mua bán sẽ được xác thực với dữ liệu về tổ chức, cá nhân mua, bán theo lộ trình thực hiện do Chính phủ quy định.

Đồng thời bổ sung quy định tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, đặc biệt là công tác hậu kiểm, nhằm hạn chế tới mức thấp nhất việc hóa chất bị sử dụng sai mục đích.

Tổ chức kinh doanh hóa chất chỉ được bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt cho tổ chức, cá nhân đã thực hiện công bố loại hoá chất này và mục đích sử dụng trên cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.

Tuy nhiên, hiện nay, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do nhiều Bộ cùng quản lý; điều này dễ dẫn tới tình trạng doanh nghiệp khai báo không trung thực mục đích sử dụng để lựa chọn cơ chế thông thoáng hơn.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban KHCN-MT đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu phương án và phân công hợp lý nhiệm vụ quản lý nhà nước giữa các Bộ liên quan, theo hướng giao 1 đầu mối quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh đối với hóa chất cần kiểm soát đặc biệt.

Tại sao người trồng giá đậu mua hóa chất dễ dàng?

Phát hiện cơ sở giá đỗ ngâm hóa chất ở Lào Cai - Ảnh: Bộ Công an

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải nhìn nhận, trên thực tiễn hoạt động quản lý hóa chất vẫn còn lỏng lẻo, hóa chất xả thải ra môi trường, hóa chất trong thực phẩm bày bán tràn lan.

Bà nêu nhiều vụ thực phẩm như giá đậu ngâm tẩm trong hóa chất được phát hiện trong thời gian qua: “Tại sao người sản xuất, nuôi trồng giá đậu lại mua được hóa chất một cách dễ dàng như vậy?”. Ngoài ra, các vụ đầu độc bằng xyanua tại sao lại có thể dễ dàng mua online?

Qua đó, bà đặt vấn đề, đơn vị nào sẽ chịu trách nhiệm, là Bộ Công Thương, Bộ Y tế hay Bộ Nông nghiệp và Môi trường?

Bà Hải bày tỏ lo ngại khi thực phẩm hàng ngày có nguy cơ ngâm tẩm hóa chất, ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng. Bà dẫn chứng: “Có những quả táo mua ở cửa hàng đắt tiền, nhưng không để trong tủ lạnh, mà để ở ngoài mấy tháng không hư. Trong khi trước đây, về quê hái hoa quả một hai ngày đã nẫu, ruồi nhặng bu đầy. Bây giờ hoa quả, thực phẩm đã được ngâm tẩm, ruồi nhặng không muốn bâu vào nữa. Vậy trách nhiệm ở đâu?”.

Bà đề nghị cần có quy định về tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần có kiểm soát đặc biệt, phải được đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, áp dụng công nghệ số. Đồng thời quy định chặt chẽ với đối tượng được phép bán hóa chất cần phải kiểm soát đặc biệt.

Kết luận phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị, về quy định quản lý nhà nước đối với hoá chất cần kiểm soát đặc biệt, nhất là hoá chất có tính chất độc hại, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát hoàn thiện dự thảo Luật. Đồng thời, cần tiếp tục nâng cao tăng cường năng lực quản lý nhà nước đối với hoạt động hoá chất, nâng cao hiệu lực hiệu quả trong tổ chức thực thi pháp luật có liên quan như thương mại, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính.

Phó chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải kiểm soát đầu vào các hóa chất vừa sử dụng trong lĩnh vực y tế, vừa sử dụng trong lĩnh vực thực phẩm; vấn đề hóa chất cần tránh chồng chéo trong dự thảo Luật Hóa chất với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật...

Minh Quang