Nhiều bệnh nhân hen viêm đường thở nguy kịch vì lạm dụng thuốc cắt cơn

Hôn mê vì coi nhẹ dự phòng

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Hương - Trưởng khoa Nội hô hấp Bệnh viện Nhân dân Gia Định - cho biết, mỗi năm đơn vị tiếp nhận rải rác các bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu do dùng thuốc hen chưa đúng cách. Phần lớn là người trẻ, bận rộn công việc hoặc chưa hiểu rõ về bệnh hen. Nhiều người chỉ đến bệnh viện khi đã nguy cấp, những lần nhập viện sau thường nặng hơn, thậm chí vào viện trong tình trạng đe dọa tính mạng.

Như trường hợp nữ bệnh nhân K.M. (30 tuổi), nhập viện vì khó thở cấp sau khi đã xịt thuốc cắt cơn. Với tiền sử hen nhưng hay bỏ tái khám, chị M. có phụ thuộc vào bình xịt cắt cơn, gần như phải dùng mỗi tối trước khi ngủ. Khám lâm sàng cho thấy đường thở của chị đã bị viêm phù nề, gây bít tắc.

Bác sĩ Thu Hương giải thích, việc chỉ dùng thuốc cắt cơn làm giãn phế quản nhất thời nhưng lại che khuất triệu chứng, khiến tình trạng viêm mạn tính không được kiểm soát vẫn âm ỉ tiến triển, gây hậu quả nặng nề. Trường hợp này gióng lên hồi chuông cảnh báo về thói quen lạm dụng thuốc cắt cơn, coi nhẹ điều trị dự phòng ở nhiều người bệnh hen.

Một bệnh nhân hen nguy kịch vì lạm dụng thuốc xịt cắt cơn được theo dõi tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định - Ảnh: M.T.

Mới đây, bác sĩ nội trú chuyên khoa I Lại Minh Tuấn - Khoa Nội hô hấp Bệnh viện Nhân dân Gia Định - ghi nhận trường hợp ông N.V.D (50 tuổi, ngụ tại TP.HCM) phải nhập viện trong tình trạng hôn mê, tím tái. Trước đó, ông D. chỉ sử dụng thuốc giãn phế quản để cắt cơn, bỏ qua hoàn toàn thuốc dự phòng mặc dù đã được chẩn đoán hen phế quản 5 năm.

Do công việc bận rộn, ông không tái khám thường xuyên mà hay mua sẵn bình xịt cắt cơn để sử dụng, thậm chí tăng số lần dùng ngay cả khi không khó thở. Tình trạng này đã dẫn đến cơn hen đe dọa tính mạng, buộc ông phải đặt ống nội khí quản và hỗ trợ thở máy tại phòng Hồi sức tích cực. Sau 7 ngày điều trị tích cực bằng kháng viêm, kháng sinh và giãn phế quản liều cao, tình trạng của ông mới cải thiện và được xuất viện.

Không coi nhẹ điều trị dự phòng

Bác sĩ Thu Hương cho biết, hen là bệnh viêm đường thở mạn tính, do đó, nền tảng của việc kiểm soát hen là phải dùng thuốc kháng viêm dạng xịt song song với thuốc cắt cơn, chứ không thể chỉ xịt đơn thuần thuốc cắt cơn. Việc lạm dụng thuốc cắt cơn mà không dùng thuốc kháng viêm sẽ khiến bệnh tiếp tục diễn tiến và tăng nguy cơ kịch phát.

Nhiều người cho rằng, việc dùng thuốc dự phòng khi đang khỏe là không cần thiết, nhưng thực tế, nếu không kiểm soát viêm tốt, người bệnh rất dễ rơi vào cơn hen nguy kịch và quá trình điều trị sẽ tốn kém hơn rất nhiều.

Bác sĩ Thu Hương lưu ý, mỗi loại bình hít, xịt có cách sử dụng khác nhau, nếu không xịt đúng kỹ thuật thì thuốc không vào được phổi và xem như không có tác dụng điều trị. Vì vậy, người bệnh luôn cần mang bình xịt tới buổi khám để được nhân viên y tế kiểm tra và chỉnh lại kỹ thuật. Sau khi xịt thuốc kháng viêm, người bệnh cần súc miệng để tránh tác dụng phụ.

Ngoài ra, việc tái khám đúng hẹn vô cùng quan trọng ngay cả khi đã hết triệu chứng, nhằm giúp bác sĩ theo dõi, đánh giá chức năng phổi, điều chỉnh thuốc kịp thời và nhắc lại kế hoạch hành động hen (biết khi nào tăng liều, khi nào cần đi cấp cứu). Các dấu hiệu cần cấp cứu ngay bao gồm: khó thở tăng nhanh, nói đứt quãng, thuốc cắt cơn không còn hiệu quả như thường lệ, tím tái, lơ mơ hoặc ngất.

Các bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân hen phế quản hãy luôn dùng thuốc kháng viêm dạng xịt theo chỉ định, xịt đúng kỹ thuật và tái khám định kỳ.

Thanh Huyền