Nghị quyết 72: Giảm gánh nặng viện phí, nâng tầm y tế cơ sở

Không còn lo tiền nong khi khám bệnh

Ở tuổi gần 50, chị Lê Thị Nga (xã Ba Vì, TP Hà Nội) ngày ngày quần quật làm việc để nuôi 3 đứa con trai đang tuổi ăn học, trong đó có 1 đứa bị tật nguyền. Gia đình chị thuộc diện hộ nghèo, bữa ăn nhiều khi còn thiếu trước hụt sau nên việc khám sức khỏe định kỳ là điều xa lạ.

Chị nói: “Ai ốm vặt thì ra hiệu thuốc mua vài liều uống cho qua, ai bệnh nặng mới đến bệnh viện khám. Từ hồi nào đến giờ, tôi chưa từng đi khám tổng quát”. Chị kể, nửa năm trước, người chị ruột của chị qua đời do ung thư tuyến giáp. Nếu trước đó được tầm soát, phát hiện bệnh sớm, chị ấy đã có thể sống.

Bệnh viện Đa khoa Quốc Ánh phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Tân Tạo, TPHCM khám bệnh miễn phí cho người dân vào ngày 9/8 - Ảnh: Mẫn Nhi

Ngoài việc không có tiền để tầm soát bệnh, điều kiện đi lại bất tiện cũng là rào cản đối với người dân ở nhiều địa phương. Xã đảo Minh Châu của TP Hà Nội là một ví dụ. Mới đây, sau khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, UBND xã Minh Châu đã tổ chức chương trình khám sức khỏe định kỳ cho toàn dân với tên gọi “Hành trình chăm sóc sức khỏe toàn dân năm 2025”. Thạc sĩ điều dưỡng Tạ Hồng Liên (Bệnh viện Y học cổ truyền trung ương) cho hay, qua khám tổng quát, bệnh viện ghi nhận có nhiều người cao tuổi bị bệnh về huyết áp, tim mạch nhưng chưa từng được siêu âm tim hay đo điện tim.

Tới đây, từ năm 2026, việc tầm soát, khám sức khỏe định kỳ tối thiểu 1 năm 1 lần như ở xã Minh Châu sẽ được triển khai trên cả nước, theo Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị. Nghị quyết nêu quan điểm: “Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là mục tiêu, là động lực, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và mọi người dân”.

Cũng theo nghị quyết này, đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế (BHYT) theo lộ trình. Nghị quyết cũng nêu mục tiêu và giải pháp nâng chất lượng khám, chữa bệnh của y tế cơ sở: đến năm 2027, mỗi trạm y tế có ít nhất từ 4-5 bác sĩ; phấn đấu đạt tỉ lệ khám bệnh, chữa bệnh BHYT tại trạm y tế cấp xã trên 20%.

Cần ưu tiên ngân sách cho y tế

Phó giáo sư, tiến sĩ Đào Xuân Cơ - Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai - nhận định: “Miễn viện phí toàn dân là một chủ trương lớn, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện trách nhiệm của Đảng và Nhà nước với quyền được chăm sóc sức khỏe của mỗi người dân. Đây là điều chưa từng có tiền lệ, mang tính cách mạng trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe toàn dân”.

Khám sức khỏe tổng quát cho người dân xã đảo Minh Châu, TP Hà Nội - Ảnh: Trần Bách

Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn (TP Hà Nội) cho rằng, Nghị quyết 72 không chỉ đặt mục tiêu miễn viện phí mà còn là bước chuyển quan trọng từ bị động chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh, phát hiện bệnh sớm: “Một mũi kim phòng bệnh bao giờ cũng rẻ và hiệu quả hơn cả ngàn liều thuốc chữa bệnh. Do đó, chính sách này thể hiện rõ sự chuyển hướng mạnh mẽ từ chữa trị sang dự phòng - một xu thế tiến bộ của y học hiện đại”.

Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu (tỉnh Hưng Yên) cho rằng, Nghị quyết 72 là sự cụ thể hóa mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong lĩnh vực y tế. Theo bà, Nghị quyết 72 là một “bước ngoặt mang tính lịch sử”. Ở đó, người dân được đặt vào vị trí trung tâm của mọi chính sách, mọi hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe.

Theo bà Khánh Thu, để Nghị quyết 72 đi vào thực tiễn, cũng như hoàn thành các mục tiêu mà nghị quyết này đặt ra, ngành y tế và hệ thống chính trị các địa phương cần nhanh chóng xây dựng chương trình hành động cụ thể. Trong đó, cần ưu tiên ngân sách cho y tế, dành tỉ lệ nhất định trong ngân sách cho việc đào tạo nguồn nhân lực y tế. Bên cạnh đó, cần đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững cho y tế, đẩy nhanh tỉ lệ bao phủ BHYT, nâng cao chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh...

Về mục tiêu “đến năm 2030, miễn viện phí cơ bản cho toàn dân”, bà Trần Khánh Thu cho rằng, có thể làm được nếu có quyết tâm đổi mới tư duy, phân bổ lại nguồn lực, xã hội hóa phù hợp, chống thất thoát, lãng phí, tăng cường kiểm soát chi phí y tế. Bà khẳng định, nhiều quốc gia đã miễn phí y tế hoặc có mức đồng chi trả viện phí thấp nhờ BHYT toàn dân bền vững. Việt Nam cũng sẽ làm được nếu có lộ trình cụ thể, hợp lý.

Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn lưu ý về nguồn nhân lực: “Chính sách miễn viện phí sẽ không thể thành công nếu bệnh viện vẫn quá tải, bác sĩ thiếu, dịch vụ y tế chưa tốt. Cần có cơ chế đãi ngộ xứng đáng, đào tạo toàn diện đội ngũ y, bác sĩ, đồng thời khuyến khích tư nhân đầu tư vào lĩnh vực y tế. Bên cạnh đó, người dân cần chủ động khám sức khỏe định kỳ, sống lành mạnh, tuân thủ khuyến cáo y tế”.

Theo ông, khi mỗi người tự bảo vệ sức khỏe, chi phí y tế toàn xã hội sẽ giảm, tạo sự thuận lợi cho việc thực hiện chính sách miễn viện phí toàn dân.

Như Diệp