Nghỉ hè chưa vui đã nhập viện
Vừa dỗ dành con trai 5 tuổi ăn từng muỗng cháo, chị Nguyễn Thị Lan - 38 tuổi, ở tỉnh Long An - vừa xuýt xoa bởi bé P.H.N. chỉ vào cánh tay trái, liên tục than đau.
Nhiều năm nay, cứ mỗi lần bé N. được nghỉ hè, thường sẽ “đi làm” cùng cha hoặc mẹ. Năm nay, sợ phiền đồng nghiệp, anh chị nhờ ông bà nội ở quê lên giữ bé. Trước khi để bé ở nhà, chồng chị Lan đã cẩn thận làm 2 cửa chặn đầu cầu thang, làm lưới hồ cá… Không ngờ, chỉ mới gần 1 tuần, bé N. đã té ngã gãy cẳng tay trái.
 |
Một bệnh nhi bị phỏng được điều trị ở Bệnh viện Nhi Đồng 1 |
Chị Lan nhớ lại: “Có thể bé quan sát lúc ông bà lên, xuống cầu thang, nên biết cách mở chốt cửa chặn. Vì vậy, khi bà đang nấu cơm trưa, bé đi qua phòng khách, rồi lên lầu. Con kể, vừa lên được vài bậc cầu thang, con trèo lên ngồi trên thành cầu thang để chơi cầu trượt thì bị té xuống. Nghe cháu khóc, ông bà chạy đến đưa cháu đi bệnh viện”.
Bệnh viện Nhi Đồng 1 cũng liên tiếp cấp cứu trẻ bị té ngã, điện giật, đặc biệt là tai nạn đuối nước. Như trường hợp bé trai 4 tuổi ở tỉnh Long An bị đuối nước ngay tại hồ cá gia đình. Thường ngày, bé đi học, cuối tuần, cha của bé hay dẫn con ra hồ cho cá ăn.
Khi vừa được nghỉ hè, bé theo thói quen ra chơi ở hồ cá. Hôm xảy ra tai nạn, sáng sớm cha đi làm ruộng, bé thức dậy tự đi ra hồ cá tìm cha. Sau khi đi chợ, nấu đồ ăn sáng xong, mẹ của bé vào phòng gọi con dậy nhưng không thấy bé đâu. Chị vội vã tìm con mới phát hiện bé đang nằm úp mặt trong hồ.
Bé trai được mọi người cứu, xốc nước, nhồi tim, hô hấp nhân tạo. May mắn, bé dần tỉnh lại. Gia đình đưa đến bệnh viện gần đó cấp cứu. Nhận thấy tình trạng bé khá nặng, bệnh viện chuyển lên Bệnh viện Nhi Đồng 1.
Chỉ trong thời gian ngắn, các bác sĩ tại Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi Đồng 2 đã tiếp nhận 4 trường hợp bệnh nhi gồm 2 trẻ 7 tuổi, 1 trẻ 6 tuổi và 1 trẻ 5 tuổi bị đuối nước khi đang tắm sông, hồ bơi. Dù đã được các bác sĩ tích cực cứu chữa, nhưng 2 trẻ được chuyển đến trong tình trạng đã ngưng tim, ngưng thở, không qua khỏi. 2 trẻ còn lại đang được tiếp tục điều trị tại Khoa Hồi sức tích cực và Khoa Hô hấp.
Nhiều nguy cơ rình rập ngày hè
Thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Thị Thúy Kiều - Phó khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi Đồng 2 - cho biết, khi trẻ được nghỉ hè sẽ có nhiều hoạt động vui chơi hơn. Tâm lý cha mẹ cũng muốn con giải tỏa áp lực học tập, một số người làm việc liên tục ít có thời gian cho con, trẻ cũng được tự do hơn. Trẻ còn nhỏ, chưa ý thức được nguy hiểm, nên tai nạn cũng sẽ tăng.
Trẻ nhỏ từ 1-3 tuổi có tỉ lệ bị đuối nước cao nhất do không được người lớn quan sát, theo dõi cẩn thận. Tai nạn thường xảy ra tại nhà do trẻ ngã vào bồn tắm, lu, chậu, kênh rạch, ao hồ. Còn trẻ lớn hơn hay tắm ao hồ, sông suối…, đuối nước có thể xảy ra chỉ trong tích tắc.
“Hiện nay, tại Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác, đuối nước là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 15 tuổi. Khi tai nạn xảy ra, chỉ sau 4-6 phút, não của trẻ bắt đầu có tổn thương. Dù được cứu sống, khả năng để lại di chứng cũng rất nặng nề. Trẻ có thể bị chậm phát triển trí tuệ, rối loạn vận động, mất khả năng giao tiếp… Nặng hơn, trẻ bị sống đời sống thực vật” - bác sĩ Huỳnh Thị Thúy Kiều nói thêm.
Để chủ động phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ, không nên chủ quan ngay cả khi trẻ biết bơi. Gia đình cần sát sao, không để trẻ nhỏ ngoài tầm mắt, đặc biệt khi sống ở khu vực gần ao, hồ, sông, suối… Tránh để các xô, chậu chứa nước trong nhà; tại các hòn non bộ, hồ nuôi cá cảnh nên có thêm rào chắn bảo vệ để trẻ luôn được an toàn.
Bác sĩ Đinh Tấn Phương - Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi Đồng 1 - cho biết: “Trẻ con rất tò mò, thích khám phá và bắt chước người lớn. Đặc biệt, trẻ rất nhanh, nên cha mẹ đừng phó mặc con mình cho người khác. Chỉ cần lơ là, trẻ có thể gặp tai nạn như điện giật, phỏng nước sôi, uống nhầm hóa chất tẩy rửa, nuốt đồng xu, pin…”.
Các bác sĩ khuyến cáo, khi cho trẻ chơi đồ chơi, nên tìm hiểu độ tuổi được ghi trên bao bì, tránh cho trẻ chơi tiền xu, hay đồ chơi nhỏ, dễ rơi… Bởi, trẻ nhỏ có thói quen ngậm đồ vật, thậm chí nuốt pin, nuốt mẩu lego gây hóc dị vật. Với trẻ lớn, nhất là trẻ biết sử dụng xe đạp, xe máy điện, phụ huynh cần hướng dẫn con tuân thủ luật giao thông, nhắc trẻ đội mũ bảo hiểm, di chuyển đúng làn đường, đúng tốc độ, không chở quá quy định.
Khi trẻ gặp tai nạn, tùy theo nguyên nhân, thương tật việc sơ cứu kịp thời, đúng cách rất quan trọng. Người lớn nên tìm hiểu, học các khóa sơ cứu khẩn cấp, để biết cách xử lý nhanh và đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm nhất. Tuyệt đối không tự ý điều trị theo phương pháp dân gian, xử lý sai cách hoặc chậm trễ trong việc đưa trẻ đi cấp cứu, vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ.
Các bước sơ cứu trẻ bị tai nạn Bà Trang Jena Nguyễn - Phó giám đốc Công ty Survival Skills Vietnam (cung cấp các lớp tập huấn sơ cấp cứu và kỹ năng sinh tồn) - hướng dẫn các cách xử lý tai nạn cho trẻ. - Với trẻ đuối nước: Nếu trẻ còn tỉnh, ho được, cần đặt trẻ nằm nghiêng để trẻ ho, khạc đẩy nước trong phổi ra ngoài, đồng thời nôn ói nước trong dạ dày. Khi bé ho ít hơn tức là lượng nước đã đẩy ra ngoài nhiều, đưa trẻ đến bệnh viện ngay. Nếu trẻ còn thở nhưng bất tỉnh: Không để trẻ nằm ngửa vì lưỡi có thể chắn đường thở, hoặc nước trong dạ dày tràn vào đường thở. Hãy cho trẻ nằm nghiêng, nước có thể tự chảy ra ngoài sau đó khẩn trương đưa trẻ đến bệnh viện. Nếu trẻ bất tỉnh và không còn thở: Cần thực hiện ngay biện pháp hồi sức tim phổi, gồm 30 lần ép tim và 2 lần hà hơi thổi ngạt; làm liên tục cho đến khi nạn nhân có thể thở hoặc ho được. Trẻ còn nhỏ nên không cần ép tim quá mạnh, chỉ cần ép theo phương thẳng đứng, đi xuống 1/3 chiều sâu lồng ngực, có thể dùng 1 tay. Mỗi lần dừng ép tim để thổi ngạt không được quá 2 giây, nếu không thấy ngực dâng lên nghĩa là ô xy không vào được phổi, cần tiếp tục chu trình ép tim. Khi nạn nhân bắt đầu ho, cho bé nằm nghiêng 1 bên như trên và đưa đến bệnh viện. Tuyệt đối không được ôm, dốc ngược nạn nhân và chạy vòng quanh. Cách này làm chậm phút vàng cứu trẻ, có thể khiến nước từ dạ dày ọc ra tràn vào đường thở làm vấn đề thêm trầm trọng. - Với trẻ bị điện giật: Đầu tiên cần truy hô cắt cầu dao điện, mang giày dép cách điện để tiếp cận và tách nguồn điện ra khỏi trẻ. Dùng mu bàn tay chạm nhẹ vào trẻ, nếu bàn tay co lại tức là cơ thể nạn nhân vẫn còn điện. Chỉ khi đã xác định cơ thể trẻ không còn điện thì mới bắt đầu sơ cứu. Nếu trẻ bị phỏng nhẹ thì dùng nước lạnh xối vào vết thương trong 15-20 phút. Nếu trẻ bất tỉnh nhưng còn thở thì cho nằm nghiêng để dịch chất có thể tràn ra ngoài. Nếu trẻ ngưng thở, ngưng tim thì tiến hành hồi sinh tim phổi, tức là ép tim. Lưu ý, trong trường hợp trẻ vừa phỏng, vừa ngưng thở thì ưu tiên làm hồi sinh tim phổi trước để giữ sự sống. Khi có người thứ ba thì mới dùng nước xối lên vết thương làm giảm phỏng. - Với tai nạn hóc thức ăn, dị vật: Nếu trẻ vẫn có thể ho thì để trẻ ngồi nghiêng về phía trước, khuyến khích trẻ tiếp tục ho để đẩy dị vật ra ngoài. Tuyệt đối không đập vào lưng trẻ. Nếu trẻ không thể ho, người tím tái, cần nhanh chóng cho trẻ ngồi xuống, cúi về phía trước. Dùng tay đấm 5 lần vào lưng trẻ, vị trí giữa 2 bả vai hướng lên gáy. Nếu chưa có thay đổi thì tiếp tục chuyển về phía trước ấn 5 lần vào giữa ngực trẻ, làm luân phiên cho đến khi trẻ ho được. Khi trẻ rơi vào ngưng thở thì tiến hành hồi sinh tim phổi. - Với tai nạn dẫn đến gãy tay, gãy chân: Người lớn cần kiểm tra trẻ bị gãy xương ở đoạn nào. Dấu hiệu nhận biết là trẻ không nhấc tay chân lên được, vết gãy sưng lên hoặc nặng thì biến dạng (gãy hở). Sau khi xác định vị trí, cần lập tức cố định phần xương gãy bằng những vật dụng thẳng như nẹp gỗ, cành cây, thước, cán chổi… Nếu trẻ đau có thể chườm đá giảm đau. Trường hợp trẻ bị chảy máu kèm gãy xương, cần băng bó, cầm máu trước rồi mới nẹp. Sau đó, đưa trẻ đến bệnh viện. Trang Thư (ghi) |
Phạm An - An Nguyên