Mẹo vặt Khaisilk

Tôi đã đọc đâu đó một câu chuyện, đại ý rằng: trong đám cỗ, cô gái trẻ ăn uống thế nào mà bị mắc xương cá. Gia thế khá giả nên cha mẹ đưa cô đi đến các bậc danh y để… gắp cái xương, nhưng vô vọng. Dân làng mách nước, sau cùng, cha mẹ đưa cô đến một ông thầy lang ở cuối làng. Trước mặt cha mẹ, bà con, người lang già cẩn thận dắt cô gái đến cạnh cột nhà, dùng dây buộc cô lại, rồi bất ngờ… tuột chân váy. Cô gái á lên một tiếng. Cái xương cá vọt ra ngoài. 

Chuyện nói về mẹo dân gian trong chữa bệnh, nghe mà không khỏi bật cười, bởi cái “trí khôn của ta đây” nằm nơi đồng sâu ruộng cạn. 

Anh Khải nhà họ Silk chắc chưa bao giờ bị… mắc xương cá nên cũng không phải dụng mẹo dân gian mà chữa. Nhưng có lẽ, cái mẹo vặt, cái khôn lõi trong buôn bán làm ăn, hẳn anh có thừa. Đóng nguyên liệu, thành phẩm lụa tơ xứ Tàu với giá rẻ, cắt trụi nhãn mác, rồi thản nhiên máng vào xuất xứ tên mình, luôn cả tên nước mình, bán giá cắt cổ. 

Bạn hàng xứ nọ có thể kiện anh Khải cái tội đánh tráo sản phẩm, kiểm định sẽ cho ra “made in China” chính chủ. 

Khách hàng xứ mình và du khách tứ xứ có thể tránh xa anh Khải vì cái tội gian dối, xí gạt, lừa lọc. 

Anh Khải cắt mác “made in China” hay chính anh đã tự cắt mác của Khaisilk ra khỏi lòng tin của khách hàng. Anh Khải đính lên những chiếc khăn lụa được gia công, sản xuất ở xứ người bằng “made in Vietnam” nhưng không thể đính lên sự trung thực - của một con người, trước cả khi là một nhà buôn. Bởi, trong mọi tính toán, ngã giá, cạnh tranh, cuối cùng “chân thành là sự khôn ngoan cao cả nhất”! 

Tôi đã từng ngắm nhìn những mệnh phụ phu nhân mua sắm cho bằng được khăn lụa của Khaisilk, như một sự “báo giá” đẳng cấp. Tôi cũng võ vẽ khuyên bạn mình hãy mua một chiếc caravat của Khaisilk để làm quà cho thầy giáo ngoại quốc, như một niềm tự hào về tơ tằm quốc nội. Hóa ra, thói mơ màng đẳng cấp hay niềm tự hào vô vọng lại bị cái “trí khôn của ta đây” cười nhạo, từ cả hơn hai chục năm nay. 

Chiều 25/10, anh Khải thừa nhận mọi sai lầm và cúi đầu xin lỗi khách hàng. Tối 25, tôi đi ngang những nhà hàng, khu ẩm thực sang trọng có đính tên Khaisilk, bỗng dưng tự hỏi: chẳng biết đằng sau những món cao lương mỹ vị ấy, có bị cắt mác rồi máng vào nào là yến xào sạch, tôm hùm siêu sạch… Khối anh xe ôm, chị bán bò bía bao lần đẩy xe ngang qua những căn biệt thự kín cổng cao tường, dòm rồi đánh vần không biết bao bận cái tên nửa ta nửa Tây ấy, họ cũng chắc mẩm rằng, cả đời này, họ sẽ không bao giờ biết đằng sau những cánh cổng, tòa nhà sang trọng ấy là một thế giới… không thuộc về họ. Giờ thì cũng tếu táo đùa, biết đâu ngó sang coi giàu vậy mà lại ăn phải… của dỏm! Bán bánh bò không lẽ lại rao bán bánh croissant, nói rồi hể hả cười mà đẩy cái xe cà tàng lội qua vũng nước. 

***

Giáo sư Trần Ngọc Thêm có nêu một đặc tính của người Việt là tính linh hoạt - một “thế mạnh của Việt Nam trong chiến tranh”. Và ông “lật ngược” cái thế mạnh ấy sang thời bình, với một xã hội công nghiệp - đô thị - hội nhập còn lỏng lẻo về mặt quản trị, thì lập tức ba phi giá trị phái sinh của tính linh hoạt, ấy là “thói tùy tiện cẩu thả, bệnh thiếu ý thức pháp luật và thói khôn vặt láu cá”. 

Đọc lời thú nhận của Hoàng Khải, ông chủ tập đoàn Khaisilk lẫy lừng, tôi nửa tin nửa ngờ. Một sản phẩm là linh hồn, định danh nên thương hiệu của tập đoàn mà sẵn sàng vì “chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong doanh thu” đã khoác lên mình nó sự gian lận, đánh tráo. Tôi không xem đó là lỗi “lơ là, thiếu kiểm tra, giám sát” như lời ông Khải nói mà là tư duy, cách thức kinh doanh, nói toạc ra là chiêu trò kiếm tiền láu cá của Khải, bất chấp giá trị, coi rẻ đạo đức; chỉ vơ vét lợi nhuận. 

Tốt nhất, thay vì cúi đầu xin lỗi thì ông Khải nên… quay đầu để thấy bờ - sự trung thực là chất lượng của mọi sản phẩm, mọi hành xử. Sẽ không có bất cứ thứ trang sức, lụa là nào che đậy được cái dối trá, bội tín, Khaisilk lại càng không thể! 

Còn có bao nhiêu kiểu Khaisilk đang lẩn trên thị trường chữ S này… 

Ái Mỹ