PNO - Nghe chúng tôi nhắc đến chuyện làm tuyên giáo, ông Trần Văn Tạo (Tư Tạo) cười khề khà: “Sao, hỏi chuyện cũ hả? Làm tuyên giáo ngày xưa cũng giống bây giờ thôi mà”.
Chuyện làm tuyên giáo được gọi là “chuyện cũ”, vì ông đã rời vị trí trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Thành ủy TPHCM tròn 20 năm (nhiệm kỳ 1995-2000). Chúng tôi chờ nghe những chuyện kể quá khứ với màu sắc của thời kỳ đổi mới.
Nhưng cuối cùng, ông Tư Tạo không có chuyện cũ. Phần vì “cái gì đã qua thì tôi quên luôn”. Phần vì những chuyện nổi bật còn nhớ lại, đều như chưa từng cũ. Chuyện đã hơn hai thập niên. Đất nước, và cả TPHCM đã rời xa cái buổi ban đầu đổi mới, mở cửa. Nhưng, lối làm việc với “tư tưởng văn hóa” của vị tư lệnh ngành một thành phố lớn nhất cả nước vẫn còn mới nguyên.
Mô tả về thời mình làm tuyên giáo (lúc đó là Ban Tư tưởng Văn hóa), ông Tư Tạo nói: “Đó là thời đổi mới, nhiều vấn đề phức tạp. Ta phải giành từng con người đứng về phía mình, tránh đẩy họ rời ra xa”. Lý giải này như một đúc kết trường kỳ cho công việc của một người làm công tác tư tưởng.
 |
| Ông Trần Văn Tạo nguyên Trưởng ban Tư tưởng văn hóa Thành ủy TPHCM |
Ông Tạo còn nhớ, thời đương chức ở Ban Tư tưởng văn hóa TPHCM, ông từng nhận điện thoại của vị trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương. Trong điện thoại, đồng chí tư lệnh ngành gay gắt chỉ đạo: “Anh phải kỷ luật báo Tuổi Trẻ!”. Ông Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa thành phố bình tĩnh hỏi: “Kỷ luật vì lý do gì, thưa anh?”.
Bên kia đầu dây nhắc đến tấm ảnh đăng trên báo Tuổi Trẻ ngay sáng hôm đó, chụp cảnh Tổng bí thư Đỗ Mười tiếp đón bà ngoại trưởng Hoa Kỳ trong chuyến thăm của bà này đến Việt Nam. Trong ảnh, Tổng bí thư Đỗ Mười đang đưa tay mời bà ngoại trưởng Hoa Kỳ vào bên trong. Hình ảnh đưa tay đó được cho là gây ảnh hưởng đến vị thế của Tổng bí thư trước vị ngoại trưởng nước bạn.
Với lý do đó, báo Tuổi Trẻ bị đề nghị kỷ luật. Trước câu chuyện có phần nghiêm trọng kèm chỉ đạo cụ thể đó, ông Tư Tạo nói: “Tôi thấy tấm hình đó đẹp. Một người đàn ông là lãnh đạo quốc gia, nghiêng mình đưa tay mời một người phụ nữ là đại diện của một quốc gia khác. Đó là hình ảnh rất văn minh, lịch lãm. Sao lại kỷ luật tờ báo đã đăng tấm ảnh đó?”.
Nhưng, ông Tư Tạo không thuyết phục được vị Trưởng ban Tư tưởng văn hóa trung ương. Vị tư lệnh ngành dọc vẫn kiên quyết chỉ đạo kỷ luật. Lúc này, ông Tư Tạo nói: “Nếu anh muốn kỷ luật thì anh tự vào mà kỷ luật. Còn nói về quản lý thì tôi không chịu sự quản lý của anh. Anh không có quyền chỉ đạo tôi. Tôi trực thuộc Thành ủy và chỉ chịu sự chỉ đạo của Thành ủy”. Cuộc “chỉ đạo” dừng tại đó. Sau khi thẳng thắn bày tỏ quan điểm lẫn xác tín về nguyên tắc làm việc, ông Tư Tạo đã sẵn sàng cho những động thái tiếp theo. Nhưng, ông không cần làm gì thêm để bảo vệ báo Tuổi Trẻ. Vì sau câu trả lời đanh thép đó, không ai còn nhắc đến việc kỷ luật cùng bức ảnh đó nữa.
Câu chuyện thoát án kỷ luật của báo Tuổi Trẻ tưởng là sự thắng thế của quan điểm và lời lẽ cùng sự đanh thép. Nhưng, nghe xong hồi tưởng lẫn phát ngôn hiện tại của ông Tư Tạo về nghề tuyên giáo, mới thấy cái đúng cái sai - dù là trong tư tưởng - vẫn không hề bị chi phối bởi quan điểm cá nhân. Câu chuyện tư tưởng luôn có thể soi xét rạch ròi bằng hiểu biết nghiêm ngắn, đúng mực.
Ông nói: “Đừng tưởng người ta nói ngược ý mình là chống đối. Đừng thấy người ta im lặng thì nghĩ là họ đồng thuận hay đã ổn về tư tưởng”. Ông liên tục nhắc đến “cái bề ngoài” và “cái thực chất” dù không dùng những từ này.
Ông kể, thời mới giải phóng và tập trung xây dựng đất nước, thỉnh thoảng anh em vẫn hay nghe những bà mẹ nuôi giấu bộ đội thời kháng chiến nhắn lời chê “đứa này, đứa kia làm ăn kỳ cục”. Mấy “đứa” được nhắc trong lời má đều đang là cán bộ. Nghe lời chê bai, nhiều người dễ nghĩ mấy bà má năm xưa đã “tự chuyển hóa”.
Nhưng, ông Tư Tạo luôn tự mình nhắc nhở: “Còn bị chê là vẫn đáng mừng. Đáng sợ nhất chính là khi người ta không thèm chê nữa, người ta im lặng hoặc lờ đi. Khi ấy thì một là họ không còn quan tâm đến mình nữa, hai là họ xem như cái tiêu cực đó đã là bản chất của mình rồi, không còn gì đáng nói nữa…”.
Câu chuyện tư tưởng được phân định rạch ròi là thế, nhưng thực tế, mọi vấn đề đều khó tránh khỏi khoảng cách vời vợi giữa hiện tượng và bản chất. Người đơn thuần, lười biếng, hoặc kém năng lực có thể dễ dàng kết luận đúng/sai qua hiện tượng bên ngoài. Ở đó, lời khen, tiếng chê, thông tin tiêu cực, thông tin tích cực dễ dàng được dán nhãn bằng phép định lượng - như một cỗ máy được lập trình với vài thuật toán đơn giản. Nhưng, đó không phải là cách đo đếm của người làm tư tưởng. Người làm tư tưởng không luận giải bằng khen/chê, tích cực/tiêu cực thuần túy.
Vấn đề của một thông tin không nằm ở “cấu trúc” câu, loại câu, hay tính chất mà thông tin đó biểu đạt. Ông Tư Tạo nói điều này đơn giản như cái cách mà mọi ông già Nam bộ hay nói: “Đừng thấy bề ngoài người ta toàn nói tốt mà nghĩ là xã hội đang ổn. Phải biết đi tìm những ẩn số. Vấn đề luôn là ẩn số mà ta phải nắm bắt nó, giải quyết nó thì xã hội mới ổn định”.
Những câu chuyện rời rạc kèm bàn luận tự nhiên rồi nhất quán thành tư duy làm nghề, thành triết lý tuyên giáo đầy hy vọng. Ở đó, chuyện “giành về từng người cho đất nước” chợt cụ thể, sống động, và dễ hiểu. Nó phải đâu là việc đối diện với từng người trong cả chục triệu dân để “kiểm tra tư tưởng”. Nó đơn giản hơn, là việc xác tín và nhất quán những nguyên tắc căn bản, những giá trị cốt lõi để mà hành xử và ứng biến trong cái vạn biến của tình hình.
Một bà má nuôi giấu cán bộ năm xưa có thể bị đẩy ra xa nếu bị hiểu lời chê trách nọ như một sự “chuyển hóa”, chống đối. Cũng bà má đó, lại chính là một nhân tố tích cực, một đồng chí tỉnh táo, nhiệt tình và trung thành nhất - nếu được tiếp nhận bằng cách nhìn khiêm cung, thiện chí. Có lẽ, đó không chỉ là triết lý tuyên giáo, mà còn là triết lý nên có ở mọi cán bộ, mọi con người còn biết mưu cầu sự đúng đắn, nhân văn.
Thanh Tân
| Chia sẻ bài viết: |
Lieu tien 31-07-2020 10:06:13
Người ta dám góp ý ngược với ý kiến của mình là người ta còn tin mình, hy vọng mình nghe và cân nhắc có cần sửa hay không sửa. Bác Hồ đã nói” dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong” mà. Người ta nói khác ý kiến của mình, có khi là bạn tốt, là Thầy của mình . Người ta nói theo mình (có khi mình nói không hoặc chưa đúng) đó có thể là bạn xấu của mình, học trò mình. Thậm chí là kẻ thù mình.
Chiếc xe con chở theo 3 người xảy ra va chạm với xe tải chạy ngược chiều, khiến cả 3 nạn nhân tử vong tại chỗ.
Bình Định tăng cường kiểm tra, xử lý việc tụ tập đông người tắm biển, xem bóng đá trong dịp Tết Đoan ngọ, phòng dịch COVID-19.
Bộ Y tế đã ban hành công điện hỏa tốc gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh về việc điều tra, xử lý đối với các trường hợp nhiễm COVID-19.
Ngày 13/6, UBND tỉnh Tiền Giang quyết định về việc nâng mức giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 trên địa bàn thị xã Cai Lậy và huyện Cái Bè.
Một trung tâm tiêm chủng ở Nghệ An phải tạm dừng hoạt động, truy vết các trường hợp liên quan do một bệnh nhân mắc COVID-19 từng đưa con đến tiêm.
Tài xế xe container chở 5 người từ TPHCM về Ninh Bình trốn trong buồng lái để tránh khai báo khi qua địa phận Đà Nẵng.
Dự kiến, tối 13/6, đơn vị chức năng sẽ lấy 5.000 mẫu xét nghiệm cho các cư dân đang sống ở chung cư Ehome 3, phường An Lạc, quận Bình Tân.
Cơ quan chức năng đề xuất xử phạt 150 triệu đồng đối với 10 người tại Bắc Giang vì có hành vi tụ tập đánh bài dù đang cách ly xã hội.
UBND phường nơi đây đề nghị người dân thanh toán tiền mua hàng hóa bằng hình thức chuyển khoản, không dùng tiền mặt.
Lực lượng chức năng tỉnh Bình Dương đã phong tỏa tòa nhà C2, Chung cư Ehome 4 để phòng chống dịch.
Hà Tĩnh lập 14 chốt phong tỏa 340 hộ dân với 1.514 nhân khẩu để phòng dịch sau khi ghi nhận thêm 5 người trong một gia đình dương tính với SARS-CoV-2.
Kết quả giám định tử thi, Công an Bình Dương cho hay người đến nhận tử thi không cùng huyết thống với nạn nhân.
Quận Gò Vấp đề xuất chuyển hình thức giãn cách trên địa bàn sang Chỉ thị 15, Phó chủ tịch UBND TPHCM cho biết TP sẽ có quyết định vào ngày 14/6.
Xe cứu thương này chở 12 người từ Bắc Ninh về Sơn La, với mức giá 300.000 đồng/người.
Lúc 11g15 ngày 13/6, UBND phường An Lạc (quận Bình Tân, TPHCM) đã phát thông báo về việc phong tỏa toàn bộ chung cư Ehome 3.
Do 29 ca F0 cùng xuất hiện trong khu cách ly, Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) bị phê bình.
Sáng 13/6, Bình Dương ghi nhận thêm 2 ca nghi mắc COVID-19 gồm nam công nhân làm việc trong KCN Đồng An và 1 nam nhân viên bán trà sữa.
Hà Tĩnh vừa ghi nhận thêm 11 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2 tại 3 huyện, thành phố, nâng tổng số ca dương tính lên 42.
