Người trẻ ngột ngạt trong giấc mơ an cư

Bộ phim 84m² (Wall to wall) của Hàn Quốc bắt đầu bằng một câu chuyện tưởng chừng bình thường: một người đàn ông trung lưu gom góp cả tuổi thanh xuân để mua một căn hộ giữa lòng thành phố. Nhưng thay vì tìm thấy sự bình yên, anh phải sống trong áp lực tài chính, sự hoài nghi từ hàng xóm và cảm giác cô lập kéo dài. Ngột ngạt không đến từ những tiếng động kỳ lạ, mà từ chính kỳ vọng đặt sai chỗ vào một giấc mơ tưởng như chính đáng: sở hữu nhà giữa đô thị như là bằng chứng cho sự ổn định.

Đó không chỉ là tình tiết điện ảnh. Đó cũng là nỗi niềm của rất nhiều người trẻ tại các đô thị lớn ở Việt Nam, đặc biệt là TPHCM - nơi mà mỗi mét vuông nhà ở đang dần trở thành một thử thách không chỉ về tài chính, mà còn về tâm lý.

Trong quý II/2025, theo số liệu từ các đơn vị nghiên cứu thị trường, giá bán sơ cấp trung bình căn hộ tại TPHCM đã vượt 95 triệu đồng/m². Ở những khu vực trung tâm, nhiều dự án cao cấp ghi nhận mức giá từ 400 đến 600 triệu đồng/m², khiến một căn hộ một phòng ngủ có thể chạm ngưỡng 30 tỷ đồng. Đó không còn là mức giá để “an cư”, mà đã tiệm cận với các chuẩn mực đầu tư, tích sản - vượt xa khả năng tiếp cận của phần lớn người dân, đặc biệt là người trẻ.

Toàn cảnh dự án Grand Marina, Saigon với mức giá bán lên đến 450 - 600 triệu đồng mỗi mét vuông (Ảnh: Masterise Homes)

Với thu nhập phổ biến ở nhóm lao động trẻ hiện nay dao động từ 15-30 triệu đồng/tháng, việc mua một căn hộ 60m² với giá thị trường không chỉ khó, mà gần như là bất khả thi nếu không có hỗ trợ tài chính từ gia đình. Giấc mơ sở hữu nhà, từng là điều hiển nhiên trong thang bậc cuộc đời, giờ đây trở thành một đích đến xa vời, thậm chí là áp lực vô hình buộc người trẻ phải vay mượn, gánh nợ trong nhiều thập kỷ.

Điều đáng nói là mặt bằng giá cao hiện nay không chỉ đến từ chi phí xây dựng hay vật liệu leo thang, mà còn chịu ảnh hưởng bởi kỳ vọng đầu tư, tâm lý tích trữ tài sản, và tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh. Trong khi các chủ đầu tư tập trung vào phân khúc cao cấp - nơi tỷ suất sinh lời hấp dẫn hơn thì nguồn cung nhà ở vừa túi tiền vẫn còn hạn chế. Tình trạng lệch pha giữa nhu cầu thật và sản phẩm được chào bán là thực trạng không dễ giải quyết trong một sớm một chiều.

Nhưng nếu chỉ nhìn từ góc độ thị trường thì chưa đủ. Điều đang diễn ra còn là một chuyển động âm thầm về mặt xã hội: một thế hệ người trẻ lớn lên trong niềm tin rằng sở hữu nhà là dấu mốc thành công, nhưng khi trưởng thành lại nhận ra điều đó ngày càng xa tầm tay. Không ít người vì áp lực mua nhà đã chấp nhận trả góp trong 20-30 năm, đánh đổi sự linh hoạt cá nhân, cơ hội nghề nghiệp và thậm chí là sự bình an nội tâm. Trong khi đó, những người lựa chọn sống thuê vì hoàn cảnh hoặc vì chủ động lại dễ bị đánh giá là thiếu ổn định, chưa “an cư, lạc nghiệp”.

Các đô thị phát triển về chiều cao và mật độ, khái niệm về “nơi để sống” dường như bị lãng quên giữa những tầng lớp phức tạp của thị trường. Nhà không còn được hiểu như một không gian của đời sống - nơi con người được nghỉ ngơi, kết nối và phát triển, mà ngày càng trở thành công cụ để đầu tư, tích luỹ.

Tất nhiên cần ghi nhận những nỗ lực của các bên liên quan trong việc từng bước tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, thúc đẩy nguồn cung mới ra thị trường. Nhưng bên cạnh đó, thị trường cũng rất cần những điều chỉnh sâu hơn về tư duy phát triển: làm sao để đa dạng hóa phân khúc nhà ở, cân bằng lợi ích giữa đầu tư và an sinh, và quan trọng hơn cả là tái định nghĩa lại giá trị của việc sở hữu nhà ở thời hiện đại. Đó không chỉ là câu chuyện của quy hoạch hay tài chính, mà còn là bài toán dài hơi về xã hội học đô thị.

Trong 84m², nhân vật chính cuối cùng không sụp đổ vì không có nhà, mà vì đã đặt quá nhiều kỳ vọng vào thứ tưởng là chốn trú ẩn an toàn. Trong đời thực, sẽ có rất nhiều người trẻ phải đối diện với lựa chọn tương tự: sống trong những giới hạn do thị trường đặt ra, hay chấp nhận một cách sống linh hoạt hơn, bớt dính mắc hơn với những chuẩn mực cũ kỹ về “an cư”.

Lê Hoài Việt