Làm gì để có thể thu hút sinh viên quốc tế đến Việt Nam?

Các chuyên gia cho rằng cần xây dựng chương trình đào tạo chuẩn quốc tế, cũng như tạo môi trường quốc tế và có chính sách phù hợp để có thể thu hút người nước ngoài tới Việt Nam học tập.

Sinh viên quốc tế quá ít

Ngày 5/12, Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) tổ chức hội thảo về thu hút sinh viên, giảng viên quốc tế đến học tập và làm việc tại TPHCM. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này, phó giáo sư, tiến sĩ Huỳnh Kỳ Phương Hạ - Phó hiệu trưởng Trường đại học Bách khoa - cho rằng, sinh viên, giảng viên quốc tế sẽ giúp nền giáo dục đa dạng hóa môi trường học tập, tạo cơ hội giao lưu văn hóa…

Đây cũng là giải pháp để nâng cao chất lượng, giúp quá trình toàn cầu hóa tốt hơn. Tuy nhiên, theo ông hiện còn rất nhiều thách thức về việc xây dựng chính sách, cơ sở hạ tầng để thu hút lực lượng này.

Sinh viên Đan Mạch, Pháp tham gia chương trình trao đổi tại Trường đại học Công nghệ TPHCM (HUTECH)

Theo phó giáo sư, tiến sĩ Lại Quốc Đạt - Trưởng phòng Quan hệ đối ngoại Trường đại học Bách khoa - số lượng sinh viên quốc tế học tập tại Việt Nam rất ít. Năm học 2023-2024, cả nước có khoảng 22.000 sinh viên quốc tế theo học (cả dài hạn và ngắn hạn).

Phần lớn sinh viên đến để giao lưu, trao đổi và tham gia các khóa ngắn hạn. Còn các khóa học dài hạn (học để lấy bằng) chỉ thu hút được 5.021 người (trong đó có 4.000 sinh viên đến từ Lào, Campuchia, Myanmar học theo diện hiệp định thỏa thuận song phương).

Cả nước có khoảng 120 cơ sở giáo dục đại học, như vậy trung bình mỗi trường chỉ có khoảng 42 sinh viên quốc tế theo học dài hạn (chủ yếu đến từ Lào, Campuchia, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore…). Sinh viên quốc tế tới Việt Nam du học dừng lại ở một số ngành như: ngôn ngữ Việt Nam, văn hóa, chính sách công…

Trường đại học Bách khoa năm 2023 thu hút được 160 sinh viên quốc tế, chiếm khoảng 1% sinh viên toàn trường, tuy nhiên tỉ lệ này đã cao gấp đôi so với mức trung bình của cả nước (0,5%). “Như vậy, nếu so với mục tiêu thu hút sinh viên quốc tế của Chính phủ (năm 2020 có 3% tổng số sinh viên với khoảng 66.000 sinh viên quốc tế) thì con số hiện tại còn quá thấp so với mục tiêu đặt ra” - ông Lại Quốc Đạt nói.

Theo bà Hoàng Vân Anh - Giám đốc Chương trình giáo dục Hội đồng Anh - chỉ có 43% trong tổng số sinh viên quốc tế tới Việt Nam để học dài hạn. Đáng chú ý, số sinh viên này chỉ tập trung trong khoảng 5 trường đại học trên tổng số 123 trường được khảo sát. “Điều này cho thấy chỉ một số trường đại học có khả năng thu hút sinh viên quốc tế. Các trường cần xem lại chính sách, chiến lược quốc tế hóa của mình” - bà nhận định.

Ông Felix Wagenfeld - Trưởng đại diện Văn phòng DAAD tại TP Hà Nội - cho rằng, sinh viên và giảng viên quốc tế tới Việt Nam không chỉ để tìm môi trường học tập, nghiên cứu mà còn muốn tận hưởng cuộc sống và có thể hòa nhập vào môi trường học tập, làm việc chung.

Tuy nhiên, các trường chưa thực hiện tốt việc quảng bá chương trình, văn hóa, môi trường sống để thu hút người học. Sinh viên quốc tế còn gặp khó khăn khi tiếp cận thông tin. Bởi hầu hết thông tin thể hiện trên website nhưng lại bằng tiếng Việt. Chương trình học chủ yếu dạy bằng tiếng Việt nên sinh viên quốc tế không có nhiều lựa chọn.

Có chương trình quốc tế mới có sinh viên tới du học

Ông Lại Quốc Đạt cho rằng, để thu hút được sinh viên quốc tế đến học cần sự nỗ lực của các trường và hỗ trợ từ địa phương để tạo môi trường học tập, làm việc chuẩn quốc tế. Về phía các trường, phải có chương trình đào tạo bằng tiếng Anh, đào tạo song bằng - dạy bằng tiếng Việt và tiếng Anh, xây dựng hệ sinh thái tiếng Anh trong toàn trường.

Đặc biệt, những chương trình đào tạo được công nhận trên thế giới là thế mạnh của trường. Vì vậy, TPHCM cần xây dựng mạng lưới các trường đại học, phối hợp cùng nhau xây dựng môi trường học tập đa văn hóa, đa ngành, xây dựng cộng đồng dành cho người nước ngoài… Bản thân các trường cần đầu tư cơ sở hạ tầng đáp ứng chuẩn quốc tế từ phòng thí nghiệm, phòng học đến việc quảng bá để thu hút người học nước ngoài.

Ông cũng khuyến nghị, TPHCM cần chung tay với các trường bằng các chính sách hỗ trợ vay vốn để đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển chương trình đào tạo; kết nối các doanh nghiệp để có chương trình học bổng dành cho sinh viên nước ngoài...

Đồng quan điểm, tiến sĩ Peter Murray - Trưởng phòng Tuyển sinh quốc tế Đại học Công nghệ Sydney (Úc) - cho rằng, để thu hút và giữ chân sinh viên quốc tế, các trường không chỉ phải tạo ra sự tin tưởng với người học bằng những chương trình chất lượng cao, môi trường an toàn, thân thiện mà còn phải thuyết phục được phụ huynh để họ an tâm cho con tới một đất nước xa lạ du học.

Các cơ quan có thẩm quyền cũng cần tạo điều kiện thuận lợi bằng các chính sách định cư, môi trường làm việc dành cho người nước ngoài.

Bà Hoàng Vân Anh dẫn số liệu cho thấy, Việt Nam hiện là quốc gia có lượng du học sinh ra nước ngoài học tập lớn thứ ba thế giới, tương đương 139.000 người, nhưng chỉ thu hút gần 10.000 sinh viên quốc tế đến học.

Bà cho rằng, nên phát triển trung tâm giáo dục quốc tế ngay tại Việt Nam để giữ chân sinh viên học tập trong nước và thu hút sinh viên quốc tế đến học tập. Cần nâng cao chất lượng giảng viên và chương trình đào tạo, sự công nhận bằng cấp ở quốc tế để sinh viên an tâm theo học… Bên cạnh đó, cần tạo môi trường thuận lợi để thu hút sự đầu tư về giáo dục.

Nguyễn Loan