KOL và sứ mệnh kiến tạo giá trị tử tế

Tập hợp sức mạnh tích cực

Trong kỷ nguyên số, KOL (người có sức ảnh hưởng) không đơn thuần là gương mặt quảng bá thương hiệu hay tạo trào lưu giải trí. Họ là đội ngũ có khả năng tác động mạnh mẽ đến lối sống, tiêu dùng và cách nhìn nhận giá trị xã hội.

MC Thảo Vân (bìa phải) và rapper Đen Vâu (giữa) tại hội nghị KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc - Ảnh do nhân vật cung cấp

Thực tế cho thấy nhiều gương mặt có sức ảnh hưởng đã trở thành biểu tượng truyền cảm hứng tích cực cho cộng đồng. Khoai Lang Thang (Đinh Võ Hoài Phương) - blogger du lịch nổi tiếng - được tin yêu với những chuyến đi khám phá văn hóa, ẩm thực và lối kể chuyện giản dị, trung thực.

Đen Vâu là điển hình cho hành trình trưởng thành từ một nghệ sĩ indie đến ngôi sao chạm tới trái tim khán giả bằng sự mộc mạc, tinh thần tích cực và tư duy làm nghề nghiêm túc. Trang Nguyễn (Nguyễn Thị Thu Trang) là gương mặt nổi bật với nhiều giải thưởng quốc tế về bảo vệ môi trường và động vật hoang dã. Không chỉ giới thiệu hình ảnh tích cực của Việt Nam với quốc tế, cô còn gieo tình yêu thiên nhiên và lối sống có trách nhiệm cho giới trẻ trong nước.

Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có không ít KOL khiến cộng đồng mất niềm tin khi tham gia quảng bá, mua bán, tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng; lợi dụng sức ảnh hưởng để trục lợi cá nhân hoặc tung tin sai lệch, phản cảm, thậm chí gây bức xúc với thái độ “ngáo quyền lực”. Điều đó không chỉ làm xói mòn niềm tin của công chúng mà còn gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp và khiến cộng đồng hoang mang.

Do vậy, liên minh Niềm tin số - tập hợp KOL với các cơ quan quản lý, nền tảng, doanh nghiệp và báo chí nhằm kiến tạo sức ảnh hưởng tích cực từ không gian mạng đến đời sống xã hội - là bước khởi đầu được đặt nhiều kỳ vọng. Bên cạnh đó cũng có không ít băn khoăn. MC Thảo Vân cho rằng: “Nếu thực hiện được đúng các kế hoạch đã đề ra, liên minh sẽ là một kênh truyền thông cực kỳ tốt để quảng bá các hoạt động chung, chia sẻ và lan tỏa thông tin chính xác, hiệu quả. Khi đó, mỗi KOL đều xác định được rõ vai trò, trách nhiệm của mình. Nhưng việc này không đơn giản vì tiêu chí về KOL của Việt Nam chưa rõ ràng. Có những người nổi tiếng nhờ uy tín và nỗ lực đóng góp cho cộng đồng, và có cả sự nổi tiếng vì những cách làm gây sốc. Do vậy, cần làm rõ tiêu chí KOL, từ đó có quy định cụ thể hơn, xử phạt nghiêm minh hơn. Một số nền tảng mạng xã hội cũng phải có chế tài mạnh hơn đối với những người gây ảnh hưởng tiêu cực”.

Khung đánh giá minh bạch

“Tín nhiệm người có ảnh hưởng” được xem như chứng chỉ xác thực uy tín KOL dựa trên 3 trụ cột: minh bạch - đạo đức - trách nhiệm. Một hệ thống đánh giá toàn diện và dễ kiểm chứng sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn đối tác không chỉ dựa vào số lượt theo dõi hay mức độ thu hút, mà còn trên nền tảng giá trị bền vững. Người tiêu dùng được bảo vệ trước quảng cáo mập mờ, trong khi những KOL chân chính có thêm động lực để giữ gìn uy tín.

Từ trên xuống: Trang Nguyễn, Khoai Lang Thang, Đen Vâu- những KOL nổi tiếng với những hoạt động lan toả sự tử tế và tích cực cho cộng đồng. Ảnh: Facebook nhân vật

Phó giáo sư, tiến sĩ Bùi Hoài Sơn - ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định: “Chương trình Tín nhiệm người có ảnh hưởng nếu được triển khai bài bản, khách quan, minh bạch sẽ là cơ chế để xã hội nhận diện KOL đáng tin cậy và những giá trị có thể đặt niềm tin. Quan trọng hơn, nó giúp KOL không chỉ nổi tiếng mà còn trở thành hình mẫu có trách nhiệm, có đạo đức, đóng góp thực chất cho cộng đồng. Tôi đặc biệt đánh giá cao cách tiếp cận của chương trình. Thay vì kiểm soát bằng mệnh lệnh hành chính, chúng ta trao cho xã hội công cụ để xây dựng hệ sinh thái ảnh hưởng văn minh, gắn chặt với giá trị của niềm tin”.

Khi mỗi KOL có thể trở thành cánh tay nối dài của doanh nghiệp, tổ chức xã hội hay một quốc gia, trách nhiệm họ mang theo càng lớn. Một lời nói, một video hay chỉ một dòng trạng thái cũng đủ để ảnh hưởng đến hành vi của hàng triệu người. Trong bối cảnh ấy nếu thiếu chuẩn mực, ranh giới giữa người truyền cảm hứng và thao túng dư luận sẽ rất mong manh. Xây dựng cơ chế tín nhiệm cho KOL vừa bảo vệ công chúng và doanh nghiệp, vừa góp phần giữ gìn hình ảnh quốc gia trong kỷ nguyên số. Bởi lẽ quyền lực mềm của Việt Nam hôm nay không chỉ đến từ phim ảnh, âm nhạc hay văn hóa mà còn từ những cá nhân có sức ảnh hưởng, những đại sứ không chính thức trên nền tảng số.

Trong thời gian qua, bức tranh KOL Việt Nam hiện rõ cả 2 gam màu sáng tối. Do vậy, liên minh Niềm tin số và chương trình Tín nhiệm người có ảnh hưởng cần sớm được triển khai nhằm thanh lọc, bảo vệ và định hướng để lực lượng KOL phát triển bền vững. Khi niềm tin trở thành chuẩn mực, KOL sẽ góp phần kiến tạo hình ảnh đất nước và văn hóa Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Hoàng Duy - Hoa Nguyễn