Hy vọng mong manh về vỉa hè thông thoáng đang tắt dần

Nhà chỉ cách Trường THCS Trần Văn Quang (Q.Tân Bình, TPHCM) chừng một trăm mét nhưng suốt hai năm qua, ngày nào chị Nhi cũng phải dùng xe máy đưa đón con đi học vì vỉa hè ở đoạn đường này không thể đi bộ được. Sắp tới, nếu việc buôn bán trên vỉa hè được cấp phép, niềm hy vọng mong manh được nhìn thấy con mình đi bộ đến trường của chị Nhi cũng sẽ tan biến theo.

Ký cam kết cho… vui

Chị Nhi cho biết, hai năm trước, khi con gái lên lớp Sáu được học ở trường sát bên nhà, gia đình rất mừng vì không phải lo đưa đón cực khổ như trước. Thế nhưng, niềm vui thấy con đến trường chỉ vài phút đi bộ sớm tan biến, thay vào đó là nỗi bất an thường trực. “Hôm đó, tan trường, do vỉa hè bị chiếm hết, con gái tôi phải đi dưới lòng đường nên bị một chiếc xe máy tông thẳng từ phía sau, phải đưa vào bệnh viện. May mắn, cháu chỉ bị xây xát nhẹ”, chị Nhi nhớ lại. Chị kể tiếp, giọng vẫn còn bức xúc: “Người đi xe máy tông con tôi cứ la lối, sao không đi trên vỉa hè mà bước xuống lòng đường làm chi. Nhưng đoạn đường đó làm gì còn có vỉa hè mà đi”.

Từ lâu, con đường Ni Sư Huỳnh Liên chạy ngang qua Trường THCS Trần Văn Quang được người dân gọi là đường không vỉa hè, do bị các gia đình lấn chiếm làm mặt bằng kinh doanh, mua bán. Xen lẫn giữa rất nhiều cửa hàng tạp hóa chất đầy thùng mì tôm, bia, nước ngọt… ra đến tận mép đường là những mặt bằng kinh doanh cà phê, trà sữa có biển hiệu đặt đứng, hoặc kê quầy choán toàn bộ vỉa hè. Muốn ghé mua hàng, người dân buộc phải đậu xe ngay dưới lòng đường khiến con đường luôn trong tình trạng “giờ cao điểm” - ùn ứ xe cộ và nhức tai bởi tiếng bấm còi inh ỏi. 

Thực trạng ở đường Ni Sư Huỳnh Liên nói trên cũng xảy ra ở khắp các tuyến đường trên địa bàn TPHCM. Tình trạng lấn chiếm vỉa hè để kinh doanh, mua bán, thậm chí chiếm dụng cả lòng đường cho khách đậu xe hầu như chỗ nào cũng thấy. Có thể điểm qua những khu vực như: “phố nhậu” trên đường Đồng Đen (Q.Tân Bình), đường Hoàng Sa (Q.3) hay  Phạm Văn Đồng (Q.Bình Thạnh - Q.Thủ Đức)…

Tại Q.1, dù gần trụ sở UBND quận, vỉa hè đường Nguyễn Du, đoạn giao với đường Đồng Khởi, nhiều năm qua tồn tại một số bãi đậu xe tự phát của các quán cà phê, quán ăn. Khách chỉ cần vừa đậu xe, lập tức có nhân viên bảo vệ dắt và xếp luôn trên vỉa hè. Cạnh đó, các cửa hàng kinh doanh thức ăn nhanh, đồ uống cũng thi nhau trưng bộ mặt của quán bằng cách kê bàn ăn, ghế ngồi lấn chiếm ra vỉa hè. Ai đi bộ, ngang qua, chỉ có thể đi xuống lòng đường để lưu thông.

Dù theo quy định hiện nay, việc sử dụng vỉa hè để kinh doanh, mua bán chỉ cho phép áp dụng tại một số tuyến đường nằm trong danh mục công trình và tuyến đường đặc thù như chợ đêm, khu phố ăn uống do UBND TPHCM phê duyệt, thế nhưng trên thực tế hầu như chỗ nào vỉa hè cũng bị lấn chiếm. 

Ông Nguyễn Ngọc Tường - Phó trưởng ban chuyên trách Ban An toàn giao thông TPHCM cũng cảm thấy ngao ngán. Ông kể, qua phản ánh của báo chí, mới đây, ông được Chủ tịch UBND TPHCM yêu cầu về làm việc và thị sát con đường Quản Trọng Linh dài chỉ hơn 1km, độc đạo dẫn vào chợ đầu mối Bình Điền. Đến nơi, nhìn toàn bộ lòng đường, vỉa hè rộng gần 20m đã bị người dân chiếm dụng hết để buôn bán như một cái chợ tự phát, ông Tường cảm thấy ê chề và có phần bất lực.

“Chợ tự phát đó cản trở mọi hoạt động của chợ đầu mối Bình Điền. Từ nhiều năm trước, năm nào hai đơn vị quản lý cấp phường thuộc huyện Bình Chánh và Q.8 cũng đều ký liên tịch, cam kết dẹp chợ tự phát, trả lại lối lưu thông duy nhất cho chợ Bình Điền nhưng cũng nhiều năm, mỗi đơn vị chỉ mấy trăm mét đường vẫn không sao làm được” - ông Tường nói. 

Ông Tường cho biết, năm 2019, UBND TPHCM giao Ban An toàn giao thông TPHCM làm “đầu mối” trực tiếp ký cam kết với chủ tịch UBND 24 quận, huyện về lập lại trật tự vỉa hè. Trong đó, các quận huyện thể hiện quyết tâm, cam kết thực hiện 157 tuyến đường được thông thoáng; sau đó, từ con số này sẽ từng bước nhân rộng, giành lại vỉa hè cho toàn bộ các tuyến đường trên địa bàn thành phố. Nhưng kết quả, chỉ 20%/157 tuyến đường được xử lý. Việc ký kết, đốc thúc và phân chia trách nhiệm cụ thể, rõ ràng, theo đó, đã không hiệu quả.