Hãy cùng con thoát áp lực học hành

"Việc của con là học"

Giữa trưa hè, nữ sinh lớp Bảy ở phường Thông Tây Hội đứng trước cổng trung tâm dạy thêm đợi phụ huynh đến đón với gương mặt lộ rõ vẻ chán nản, mệt mỏi. Suốt mùa hè, ngoài thời gian đến trường tập văn nghệ cùng các bạn, em chỉ ra khỏi nhà để đi học thêm.

Khi được hỏi về việc học, em ấm ức: “Em thấy rất áp lực vì cha mẹ cứ muốn em phải học giỏi hơn mỗi ngày. Môn nào điểm chưa cao thì em phải học nhiều hơn để đạt điểm cao. Mỗi lần nghe em than, cha mẹ đều nói trách nhiệm của em là đi học. Họ nói: “Cha mẹ đã phải vất vả kiếm tiền nuôi con nên con chỉ cần tập trung vào việc học”. Những lần như vậy, em lại khóc. Em chỉ mong cha mẹ hiểu mình hơn”.

Những buổi trò chuyện với giáo viên giúp học sinh Trường THCS Quang Trung, phường Gò Vấp giải tỏa bớt áp lực học tập - Ảnh: Trang Thư

Tương tự, T.K. - học sinh lớp Tám ở phường Cầu Kiệu - cứ bị bắt học giỏi cho bằng hoặc hơn 2 chị mình. Nhà T.K. có 3 chị em. 2 chị của T.K. liên tục là học sinh giỏi, tham gia nhiều hoạt động văn nghệ và các cuộc thi học sinh giỏi. Riêng T.K. không mấy hứng thú với bảng điểm, chỉ thích học đủ chương trình ở trường rồi về nhà vẽ tranh, nặn đất sét. Nhiều năm qua, T.K. luôn phải nghe bà ngoại phán: “Con phải học theo 2 chị, phải tham gia văn nghệ, phải thi học sinh giỏi thì thầy cô mới thương”. Mỗi lần như thế, T.K. chỉ biết khóc nức nở. Không được sống là mình, T.K. trầm cảm, phải nghỉ học 1 năm để ổn định tâm lý. Nhưng, những lời so sánh của bà, của cha mẹ vẫn chưa dứt.

Ngược lại, Bảo Châu - học sinh lớp Mười hai, ở phường Gò Vấp - từng thi trượt vào lớp Mười công lập, nhưng cha mẹ cô vẫn không tỏ ra thất vọng. Họ chỉ an ủi, động viên và đưa cô đến các trung tâm giáo dục thường xuyên, trường tư thục để cô tham khảo và chọn học. Cô đã chọn một trung tâm giáo dục thường xuyên gần nhà theo gợi ý của cha mẹ, luôn được cha mẹ đưa đón, tạo điều kiện theo học các môn ưa thích, đưa đi chơi trước mỗi kỳ thi để giảm bớt căng thẳng. “Nhờ đó, em đạt được danh hiệu học sinh giỏi 2 năm liền, đứng thứ ba trong lớp” - Bảo Châu tự hào.

Cô Nguyễn Thị Thanh - Tổ trưởng tổ khoa học tự nhiên, phụ trách Phòng Tham vấn tâm lý học đường của Trường THCS Quang Trung, phường Gò Vấp - nhận xét, một số học sinh căng thẳng tâm lý do sự kỳ vọng, áp đặt của phụ huynh. Khi bị điểm kém, các em đã rất buồn và biết mình khiếm khuyết ở đâu, nhưng phụ huynh lại luôn cho rằng con mình chưa cố gắng. Một số phụ huynh còn áp đặt hình phạt khi con bị điểm thấp, khiến các em tìm đủ cách để tránh bị phạt, thậm chí gian lận. Số khác lại bị phụ huynh so sánh với bạn bè nên tự ti, thấy mình không có giá trị.

Cùng con hiện thực hoá ước mơ

Là mẹ của 3 con, chị Nguyễn Thị Tánh (phường Thủ Đức) chia sẻ, chị chưa bao giờ áp đặt chỉ tiêu hay tự ý đăng ký khóa học cho con. Chỉ khi thấy con gặp khó khăn hoặc con bày tỏ mong muốn, chị mới gợi ý và hỗ trợ con. Ngoài ra, chị còn cho con tham gia các lớp kỹ năng theo nguyện vọng của con, như võ thuật, cầu lông, tiếng Anh. Nhờ đó, con chị luôn chủ động kể cho mẹ nghe những khó khăn, vướng mắc của mình để mẹ con cùng thảo luận, đề ra những mục tiêu và cách giải quyết hợp lý hơn.

Học sinh Trường THCS Huỳnh Khương Ninh, phường Tân Định trong một tiết học lịch sử tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM

Theo cô Nguyễn Thị Thanh, người làm cha mẹ cần học cách đồng hành với con. Thay vì áp đặt con theo kế hoạch mà mình mong muốn, cha mẹ nên để con tự xây dựng kế hoạch, mục tiêu của mình rồi khéo léo định hướng, chẳng hạn đặt các câu hỏi để con tự trả lời. Ví dụ, nếu con muốn du học, hãy cùng con phân tích khả năng tiếng Anh, khả năng kinh tế, khả năng sống một mình của con rồi cùng con tìm cách giải quyết. “Cha mẹ phải dành thời gian cho con cả trong việc học lẫn cuộc sống. Cha mẹ không nên cấm con mà cần phân tích để con nhận ra định hướng của chúng có phù hợp không, có khả năng làm được không. Điều quan trọng là phải tôn trọng mong muốn của con” - cô nói.

Ông Cao Đức Khoa - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du, phường Bến Thành - cho rằng, năng lực của mỗi cá nhân là khác nhau nên khi đưa ra mong muốn, phụ huynh phải đánh giá khả năng thực hiện của con. Việc đánh giá này dựa trên 2 yếu tố: khi tiếp cận một vấn đề thì con nhạy bén ở khía cạnh nào; con đam mê, yêu thích điều gì. Ông nói: “Cha mẹ cần hiểu khả năng học tập của con mình. Có em tiếp thu rất nhanh, nhưng cũng có em tiếp thu chậm. Cha mẹ có thể đặt kỳ vọng vào những lĩnh vực mà con có năng khiếu, những thứ khác chỉ cần trung bình khá rồi nâng lên dần. Nếu phụ huynh chưa rõ, có thể gặp giáo viên để hỏi thêm về con”.

Bà Nguyễn Thị Hà - Phó hiệu trưởng Trường THPT Dương Văn Thì, phường Tăng Nhơn Phú - nhắn nhủ: “Điều quan trọng nhất trong việc đồng hành của phụ huynh là đồng hành cùng ước mơ của con. Việc này nên được thực hiện từ sớm, nhất là đầu mỗi bậc học chứ không đợi đến lớp Mười hai”.

Theo bà, học sinh không có động lực học tập có thể do không có mục tiêu. Do đó, phụ huynh cần cho con trải nghiệm nhiều môi trường và quan sát, tìm ra năng khiếu, sở trường, đam mê của con để từ đó tư vấn, khuyến khích con. Con có năng khiếu về con số thì cho tìm hiểu về nghề kế toán, có sở thích vẽ tranh thì cho tìm hiểu thêm về mỹ thuật công nghiệp.

Trang Thư